توقیع شریف ماه رجب

یکی از دعاهای وارد شده در ماه رجب، متن توقیعی(نامه‌ای) از امام زمان علیه السلام است. در نامه‌ای که امام زمان عجّل الله تعالی فرجه به دست یکی از نوّاب خاص خود به نام محمد بن عثمان بن سعید می‌دهند سفارش می‌کنند که در هر روز از روزهای ماه رجب این دعا خوانده شود. این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی به نقل از شیخ طوسی آمده است و به توقیع ناحیه مقدسه در ماه رجب نامیده شده است.
 

درود بر پیامبر و اهل بیت پیامبر

در چند سطر ابتدایی این دعا، امام زمان علیه السلام، به قسم دادن خدا به مقرّب‌ترین افراد در محضر خداوند متعال که همان صاحبان امر الهی و حضرات معصومین علیهم السلام هستند پرداخته و پس از آن، به عزّت و رحمت و مقام‌ها و علامت‌های خدای متعال متوسل می‌شویم.

اما اولین درخواست ما در این دعای شریف که از طرف حضرت صاحب الزمان علیه اسلام به دست ما رسیده است، درود بر پیامبر و اهل بیت پیامبر علیهم السلام است و چنین می‌خوانیم:«أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِه؛‏[1] که بر محمد و آل او درود فرست.» از همین عبارت هم می‌توان دریافت که ذکر شریف صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام، مورد عنایت و تأکید امام عصر علیه السلام است.

گرچه درخواست اصلی دعا کننده در این دعا درود بر پیامبر و اهل بیت ایشان نیست اما صلوات، دعایی مستجاب است و در روایات آمده که قبل از هر دعا، بر محمد و آل محمد درود فرستید. امام صادق علیه السلام در همین مورد می‌فرمایند:«إِذَا دَعَا أَحَدُکُمْ فَلْیَبْدَأْ بِالصَّلَاةِ عَلَى النَّبِیِّ(صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ)، فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَى النَّبِیِّ(صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) مَقْبُولَةٌ، وَ لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَقْبَلَ بَعْضَ الدُّعَاءِ وَ یَرُدَّ بَعْضاً؛[2] هرگاه کسی از شما دست به دعا برداشت، پس دعایش را با صلوات آغاز نماید؛ زیرا صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله دعایی پذیرفته شده است و خدای متعال برتر از آن است که بخشی از دعا را قبول کرده و بخش دیگر از آن را رد نماید.»
روزها و شب‌های ماه رجب، بهترین فرصت برای دریافت بهترین تحفه‌های الهی است. بهترین چیزی که در انسان مؤمن می‌تواند در این ماه از خداوند هدیه بگیرد تقویت ایمان و معنویت است.

مهمترین نیاز ما آخرالزمانی‌ها

پس از ذکر صلوات، باید ببینیم امام عصر علیه السلام چه خواسته‌ای از خداوند برای افرادی که در دوران غیبت و فتنه‌های آخرالزمان قرار دارند در اولویت قرار می‌دهند. چرا که قطعاً مهمترین نیاز ما در این دوران خواهد بود. این خواسته،  چیزی نیست مگر درخواست ایمان قوی و پایدار. می‌خوانیم:«أَنْ تَزِیدَنِی إِیمَاناً وَ تَثْبِیتاً؛[3] اینکه، بر ایمان و پایداری‌ام بیفزایى».

گرچه همه امت‌ها با بلا و آزمون‌های الهی روبرو بوده‌اند چنانکه قرآن کریم می‌فرماید:«وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ؛[4] ما امت‌هایی را که پیش از آنان بودند، آزمایش کردیم، خدا راستگویان و دروغ گویان را کاملاً می‌شناسد.» با این حال، اوج آزمون‌های الهی در آخرالزمان صورت می‌گیرد.

امام علی علیه السلام صحنه آزمون‌های آینده امت را این چنین ترسیم می‌کند:«وَ الَّذِی بَعَثَهُ بِالْحَقِّ لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً وَ لَتُسَاطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتَّى یَعُودَ أَسْفَلُکُمْ أَعْلَاکُمْ وَ أَعْلَاکُمْ أَسْفَلَکُمْ وَ لَیَسْبِقَنَّ سَابِقُونَ کَانُوا قَصَّرُوا وَ لَیُقَصِّرَنَّ سَبَّاقُونَ کَانُوا سَبَقُوا وَ اللَّهِ مَا کَتَمْتُ وَشْمَةً وَ لَا کَذَبْتُ کِذْبَةً وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهَذَا الْمَقَامِ وَ هَذَا الْیَوْم‏؛[5] به خدایى که او(رسول خدا صلّی الله علیه و آله) را به حق فرستاد هر آینه همه، درهم ریخته مى‏‌شوید، و هر آینه غربال مى‏‌گردید، و همچون محتواى دیگ جوشان درهم و برهم گشته تا آنجا که ذلیل شما گرامى و بالا نشینتان پست شود. واپس مانده‌‏ها که کوتاهى کردند پیش افتند، و پیش افتاده‌‏هاى گذشته پس مانند. به خدا قسم سخنى را مخفى ننموده، و دروغى بر زبان نیاورده‏‌ام، و به این اوضاع و چنین زمانى آگاهی‌ام داده‌‏اند.»
 

افزایش و ثبات ایمان

روزها و شب‌های ماه رجب، بهترین فرصت برای دریافت بهترین تحفه‌های الهی است. بهترین چیزی که در انسان مؤمن می‌تواند در این ماه از خداوند هدیه بگیرد تقویت ایمان و معنویت است. رهبر معظم انقلاب نیز در توصیه‌ای خطاب به جوانان می‌فرمایند:« من به شما جوان‌ها عرض می‌کنم از ماه رجب استفاده کنید، بهره ببرید برای تقویت این بُعد معنویّت‌گرا.»[6]  

ثبات قدم در بمباران تردیدافکنی

این روزهای ما، روزگار بمباران افکار تک تک افراد است. هر لحظه، همه ما آماج افکار منفی و القائات مسموم هستیم. مسلماً مؤمن نباید در مقابل این افکار مسموم، منفعل و بی‌سپر بماند. بله؛ باید برای محافظت از عقاید و افکار ارزشمند دینی و الهی خود به تقویت قلعه ایمان بپردازیم. امام صادق علیه السلام برای این روزِ مبادا چنین نسخه‌ای پیچیده‌اند:«سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقَوْنَ بِلَا عَلَمٍ یُرَى وَ لَا إِمَامٍ هُدًى وَ لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ قُلْتُ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ قَالَ یَقُولُ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِک‏؛[7] به زودی شبهه‌ای به شما روی خواهد آورد و شما نه پرچمی خواهید داشت که دیده شود و نه امامی که هدایت کند. تنها کسانی از این شبهه نجات خواهند یافت که دعای غریق را بخوانند. گفتم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: می‌گویی: ای خدا، ای بخشنده، ای بخشایشگر، ای کسی که قلب‌ها را دگرگون می‌سازی! قلب مرا بر دینت پایدار فرما.»

رهبر فرزانه انقلاب در توضیح این روایت می‌فرمایند:«ممکن بود کسی بگوید وقتی می‌گوییم «ثبت قلبی علی دینک»، ما که دینمان درست است، منطقی است، مستحکم است، این برای آن طبقات پایین است. ایشان(حضرت آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیه) می‌فرمود در هر طبقه‌ای که دل انسان و ایمان انسان و دینداری انسان هست، تنزل از آن طبقه، برگشت است. «ثبت قلبی علی دینک» یعنی دین را در همان طبقه‌ی عالی نگه دار و تثبیت کن.»[8] پس روشن شد که مهمترین نیاز کنونی ما استحکام عقاید دینی‌مان است یعنی بهترین تحفه‌ای که می‌توانیم در ماه پربرکت رجب از خداوند متعال بخواهیم و دریافت کنیم.
 

آرامش در کوران حوادث کرونایی

یکی از آثار تقویت معنویت و استحکام تعلقات دینی، آرامش و دوری از اضطراب و نگرانی است. دقیقاً دارویی که در حال و هوای جامعه کرونا زده ما در این روزها کمیاب‌تر شده است. داروی قطعی اضطراب و نگرانی، ذکر و یاد خدایی است که شاید این ویروس، سفیری از طرف اوست تا همه را به یاد خدا دعوت کند! همچنان که خدای متعال می‌فرماید:«الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب‏؛[9] همان کسانى که ایمان آورده‌‏اند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام مى‌‏گیرد. آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش مى‌‏یابد.»
 

در ماه رجب چه کنیم؟

در ادامه به دو درخواست دیگر از خدای متعال در این توقیع شریف اشاره می‌کنیم که البته به معنای لزوم همت‌گماردن به این دو است.
 

بهترین درجه دوری از گناه

«وَ اعْصِمْنَا مِنَ الذُّنُوبِ خَیْرَ الْعِصَمِ؛[10] و ما را از گناهان با بهترین مقام عصمت معصوم گردان.» این، انتهای درجه درخواست تقوی و طهارت است که در ماه رجب می‌توانیم آن را از خدای متعال هدیه بگیریم. برای رسیدن به این درجه باید ضمن دعا، تصمیم جدی برای رها شدن از همه آلودگی‌ها را، دائماً بین خود و خدای خود متذکر شویم.
 

تلاش با بهترین ایمان

تلاش برای انجام کارهای شایسته در حالی که انسان هنگام انجام آنها از بهترین درجه ایمان و اخلاص و توجه به خدا برخوردار است، بهترین برنامه‌ای است که این دعای شریف آن را برای ما ترسیم می‌کند و می‌فرماید:«وَ اسْتَعْمِلْنَا بِحُسْنِ الْإِیمَانِ؛[11] و ما را بدار به حسن ایمان و عمل نیکو.»
 
 پی‌نوشت
[1] ‏محمد بن حسن طوسی، مصباح المتهجد، ج 1، مصباح المتهجد (المکتبه الاسلامیه: تهران، بی‌تا)، ج 2, 804.
[2] ‏محمد بن حسن طوسی و قسم الدراسات الاسلامیة موسسة البعثة، الأمالی، ج 1، الأمالی (دار الثقافه: قم – ایران، ۱۴۱۴)، 172.
[3] ‏محمد بن حسن طوسی، مصباح المتهجد، ج 1، مصباح المتهجد (المکتبه الاسلامیه: تهران، بی‌تا)، ج 2, 804.
[4] سوره عنکبوت، آیه 3.
[5] نهج البلاغه، خطبه 16.
[6] بیانات در دیدار اعضای انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان ۱۳۹۵/۲/۱.
[7] کمال الدین و تمام النعمة، ج‏2، ص: 352.
[8] بیانات در دیدار جمعی از اساتید و فضلا و طلاب نخبه حوزه علمیه قم؛ ۱۳۸۹/۰۸/۰۲.
[9] سوره رعد، آیه 28.
[10] ‏محمد بن حسن طوسی، مصباح المتهجد، ج 1، مصباح المتهجد (المکتبه الاسلامیه: تهران، بی‌تا)، ج 2, 804.
[11]. همان.