هفتادمین سالگرد روز جهانی بهداشت

هفتم آوریل (نوزدهم فروردین) هر سال مقارن با روز جهانی بهداشت است، روزی که به این دلیل روز جهانی بهداشت نامگذاری شده که توجهات به سمت مسئله حیاتی بهداشت و سلامت مردم جهان بیشتر شود. در ۷ آوریل سال ۱۹۴۸ میلادی در نیویورک، نخستین اساسنامه کنفرانس بین‌المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین شد. این اساسنامه به این دلیل تدوین شد که بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ، اهمیت سلامت و بهداشت در جهان اثبات شده بود.

در واقع جهان، بیماری‌های مسری و کشنده‌ای را پشت سر گذاشته بود و اهمیت سلامت و بهداشت افراد دیگر، حیاتی تلقی شده بود. این روز سالانه به عنوان فرصتی به منظور جلب توجه جهان به موضوع بهداشت جهانی شمرده می‌شود و سازمان بهداشت جهانی و کشورهای جهان رویدادهای بین‌المللی، منطقه‌ای و محلی را در چنین روزی بررسی می‌کنند.

امسال روز جهانی بهداشت اهمیت بیشتری دارد و به عبارت بهتر بیشتر مورد توجه قرار می‎گیرد چرا که ویروسی خطرناک دنیا را دربرگرفت که سلامت جمعیت زیادی از مردم را به خطر انداخت، ویروسی که با رعایت نکاتی ساده و بهداشتی می‌توان آن را از بین برد.
 

تکرار تاریخ، این بار کرونا!

به فاصله گذشت 72 سال بار دیگر تاریخ تکرار شده است. اگر در سال 1948 ترس جهانی از بیماری‌های مسری باعث به وجود آمدن روز جهانی بهداشت شد، اکنون به فاصله گذشت 72 سال از آن روز بار دیگر به جهانیان یادآور می‌شود که مسئله بهداشت و رعایت آن تا چه اندازه برای ادامه حیات بشر ضروری است؛ این درسی است که ویروس کرونا به تمام دنیا داد.

منشا ویروس کرونا، استان ووهان چین است. روایت‎های مختلفی در رابطه با شیوع ویروس در این منطقه وجود دارد. در حالی که نوعی سوپ طبخ شده از گوشت خفاش منبع این ویروس مرگبار معرفی می‌شود، برخی از دیگر از احتمالات حاکی از آن است که بازاری محلی در ووهان که اختصاص به خرید و فروش موجودات دریایی دارد منشا انتشار این ویروس است.

در واقع گفته می‌شود نوعی مار دریایی که جهت طبخ به رستوران‌ها فروخته می‌شد عامل اصلی شیوع ویروس کروناست. اما احتمال قوی‌تر و معروف‌تر همان خفاش‌ها هستند.

اما ویروس کرونا چیست؟ بسیاری می‎دانند که این ویروس خطرناک، مسری و کشنده است اما شاید دقیقا از این موضوع اطلاع نداشته باشند که کرونا چه کاری در بدن انجام می‌دهد و اصلا چیست؟ کروناها خانواده وسیعی از ویروس‌ها هستند که طیف وسیعی از انواع بیماری را شامل می‌شوند، از سرماخوردگی‎های ساده گرفته تا بیماری‌های خطرناک‌تری مثل مرس، سارس و البته کرونا. ویروس کرونا در دسته ویروس‌های «زونوتیک» قرار می‌گیرند، بدان معنا که این ویروس می‌تواند بین انسان و حیوان هم انتقال یابد.
 
 

علائم یک ویروس خطرناک

علائم ویروس کرونا در بدن، تب، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، تنگی نفس و سایر مشکلات تنفسی است. در موارد حادتر فرد در پی شدت گرفتن کرونا در بدنش به ذات‎الریه و مشکلات حاد تنفسی دچار می‎شود و حتی مرگ را نیز رقم می‎زند. کرونا از طریق اندام‎هایی نظیر دهان و بینی وارد بدن فرد می‎شود و پس از عبور از گلو به ریه می‎رسد. در آنجا با تکثیر، مشکلات شدیدی را در تنفس به وجود می‎آورد.

راهکارهایی برای پیشگیری از ویروس کرونا وجود دارد، از جمله پوشاندن دهان و بینی با ماسک، گرفتن این دو نواحی از اعضای بدن در هنگام عطسه و سرفه، شستن مرتب دست‎ها با آب و صابون و هر بار به مدت حداقل 20 ثانیه، خودداری از تماس فیزیکی و دیدار با افراد مشکوک مبتلا به کرونا و خودداری از خوردن غذاهای نیمه خام، اصلی‌ترین راهکارهای مقابله با کرونا هستند. (1)

نرخ مرگ و میر برای مبتلایان به ویروس کرونا در ابتدای شیوع این بیماری یک درصد ارزیابی شده بود اما با روند تصاعدی مبتلایان و فوت شدگان، نرخ مرگ و میر به 2 و سپس 3.4 درصد رسید. افراد سالمند و دارای بیماری‎های پیش‎زمینه‎ای نظیر سرطان، بیماری قلبی و سایر بیماری‎های مربوط به نقص سیستم ایمنی، بخش عمده افراد فوت شده ناشی از ویروس کرونا را تشکیل دادند.

افراد 80 سال به بالا،  14.8 درصد از کل فوت شده‎های کرونایی بودند. پس از آن افراد 70 تا 79 ساله نیز 8 درصد از کل فوت شده‎ها را شامل شدند. این در حالی است که در کل مبتلایان به کرونا در سراسر جهان که زیر 9 سال داشتند، مورد منجر به فوت گزارش نشد. (2)

شهرهای مختلفی در چین، ایتالیا، اسپانیا و نقاط مختلف به طور کامل قرنطینه شدند. در بسیاری نقاط دیگر محدودیت در رفت و آمد بین شهرها به وجود آمد و افرادی که مشکوک به کرونا بودند به سرعت قرنطینه شدند. بسیاری از کشورها پروازهای خود را به کشورهایی که کرونا در آن‌ها به شکل گسترده‌ای شیوع پیدا کرده بود بستند.

برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که در پی شیوع کرونا نزدیک به 5 درصد اقتصاد جهان از بین رفته است. شرکت‌های هواپیمایی در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند و علاوه بر آن قیمت نفت به پایین‌ترین میزان خود در 17 سال گذشته رسید. اقلام بهداشتی در بسیاری از کشورها نایاب و کمیاب و قفسه فروشگاه‌ها به طور کامل خالی شد.
 

جهش صعودی کرونا

همانطور که در سطور پیشین اشاره شده منشا ویروس کرونا از شهر ووهان چین است، شهری که مرکز استان هوبی چین به شمار می‌رود و 11 میلیون جمعیت دارد. ووهان با جمعیت زیاد، پتانسیل بسیار بالایی داشت تا این ویروس خطرناک را به سایر نقاط جهان بفرستد. علاوه بر چین کشورهای ایتالیا، ایران، اسپانیا، آلمان و فرانسه دارای بیشترین تعداد مبتلایان به ویروس کرونا هستند.

در این میان تعداد مرگ و میرهای ناشی از کرونا در ایتالیا از تعداد مرگ و میرهای چین بالاتر رفت. نمودارها نشان می‌دهند که نرخ ابتلا به کرونا در بسیاری از کشورها، جهش صعودی داشته است. البته نرخ مرگ و میر کرونایی در چین کاهش یافت و این در حالی است که در ایتالیا همچنان روند صعودی خود را حفظ کرده است. (3)

ویروس کرونا به واضح‌ترین شکل ممکن یک بیماری پاندمیک (فراگیری جهانی) است. پاندمیک شدن آن به این دلیل رقم خورد که در ابتدای شیوع کرونا در چین، بسیاری آن را مهم تلقی نکردند تا بستر گسترده‌ای برای انتقال آن به تمام جهان فراهم شود.

شاید فکر کردن به این موضوع که کرونا یک بیماری فقط مختص به آسیا و البته چین است یک توهم بزرگ نزد بسیاری از مردم جهان بود اما این واقعیت قابل انکار نیست که بیماری مرز و نژاد و جنسیت نمی‌شناسد. حالا که ویروس کرونا به تمام نقاط جهان سرایت کرده، اتحادی برای ساخت واکسن آن به وجود آمده است.
 
 

پایان کرونا در گروی رعایت بهداشت جهانی

از زمانی که ویروس کرونا از یک بحران محلی در ووهان به یک تهدید جهانی تبدیل شد، بسیاری از شرکت‎های داروسازی و مراکز تحقیقاتی پزشکی برای ابداع واکسن آن تلاش بسیار زیادی کردند.

یک موسسه تحقیقاتی در تگزاس آمریکا و یک مرکز داروسازی در پکن ادعاهای مستندی را در رابطه با ساخت واکسن ارائه کردند، هر چند تا این لحظه چیزی به واقعیت تبدیل نشده است. از سویی ساخت انبوه واکسن کرونا و عرضه آن به بازار جهانی، پروژه‌ای زمان‌بر است و بر اساس ارزیابی‌ها حدود دو سال زمان می‌برد.(4)

اکنون یکی از مهم‌ترین سوالات این است که چه زمانی شیوع کرونا به پایان می‌رسد و زندگی به حالت طبیعی برمی‌گردد؟ واقعیت این است که در حال حاضر هیچ کس پایانی برای آن متصور نیست.

واقعیت مهم‎تر این است که صرف تلاش‌های یک یا دو کشور نمی‌توان تصور کرد که شیوع ویروس کرونا در جهان متوقف می‌شود و همه چیز در آینده‌ای نزدیک تمام خواهد شد. واقعیت مهم این است که مقابله با پاندمیک کرونا یک اتحاد جهانی می‌خواهد، اتحادی مبتنی بر ادامه رعایت نکات بهداشت فردی و قرنطینه خانگی؛ هم اکنون بیش از 140 کشور جهان درگیر ویروس کرونا هستند. (1)
 

اما هنوز پاسخ روشنی برای پایان ویروس کرونا در جهان وجود ندارد. یک پاسخ ابتدایی به این سوال که این وضعیت چه زمانی تمام می‌شود این است که هر زمان مردم سراسر جهان به یک آگاهی عمومی دست یافتند، آنگاه می‌توان امیدوار بود کرونا کم‌کم از سطح جهان محو شود.

اما برخی کارشناسان پیش بینی می‌کنند با شرایط کنونی نه تنها تعداد مبتلایان کاهش پیدا نمی‌کند که افزایش هم می‌یابد و علاوه بر آن کشورهای بیشتری نیز درگیر خواهند شد. (4)
 

نتیجه گیری

پاندمیک کرونا فقط با یک راه حل متوقف خواهد شد؛ اتحاد جهانی و جدی گرفتن این موضوع که ویروس کرونا یک مسئله بهداشتی جهانی است و متعلق به مرزها و کشورهای خاصی نیست. این ویروس بار دیگر نشان داد که بهداشت جهانی و رعایت آن از سوی تمامی مردم، حیات بشر را ممکن می‌سازد.

رعایت بهداشت در گروی مسائلی همچون فرهنگ سازی جهانی، آموزش گسترده و وسیع به خصوص در نقاط محروم جهان و بالا بردن سطح اطلاعات عمومی مردم نسبت به مسائل ساده بهداشتی است. با ایجاد شدن چنین شرایطی تمامی آمال و آرزوهای بهداشت جهانی تحقق پیدا می‎کند و جهان دیگر درگیر کابوسی به نام کرونا نخواهد شد. (5)

پی نوشتها

1. www.who.int
2. www.worldometers.info
3. www.theguardian.com
4. www.statnews.com
5. www.livescience.com