به بیمار مبتلا به سرطان چگونه کمک کنیم؟

بیش از نیمی از مبتلایان به سرطان دچار اختلال های اعصاب و روان می شوند. بههمین دلیل ، لزوم درمانهای مداخله گرایانه ی روان پزشکی کاملا حس می شود. هدف نهایی اقدام های روانشناختی مداخله گرایانه در بیماران مبتلا به سرطان این است که بیمار حس کند بر شرایط موجود مسلط است تا بتواند روند درمانی را به خوبی سیر کند و سریع تر بهبود یابد.

در این بخش ، خواهیم گفت که سرطان چه تاثیری بر اعصاب و روان بیماران مبتلا به سرطان دارد و اطرافیان بیمار مبتلا به سرطان چگونه می توانند به او در تسریع روند درمانش کمک کنند
 

واکنش بیماران وقتی متوجه می شوند به سرطان مبتلا شده اند، چگونه است؟

تقریبا همه بیماران از نظر روانی چند مرحله را طی می کنند؛ انکار، خشم، چانه زنی و در آخر پذیرش بیماری اما موضوع مهم این است که این مراحل در بعضی از بیماران کوتاه و در برخی دیگر بسیار طولانی است. مطالعات نشان داده بیمارانی که خیلی زود وارد مرحله پذیرش بیماری می شوند، انسان هایی هستند که امیدواری و خوش بینی بیشتری نسبت به سیر درمانی و بهبودشان دارند و در عمل نیز واقعا شانس بهبودشان بسیار بالاتر از کسانی است که در مورد پذیرش بیماری مقاومت می کنند. اولین قدم در بیماران سرطانی این است که ورود به مرحله پذیرش را تسریع کنیم.
 

اختلال های اعصاب و روان این بیماران بیشتر از چه نوعی است؟

بعد از اینکه بیمار از وجود سرطان در بدنش مطلع شد، وارد مراحل سخت دیگری می شود؛ اول، هراس از بی پولی است چون معمولا داروها گران و بیماران اغلب در سنین بالا هستند و درآمدشان کاهش یافته است.

علاوه بر اینها تغییرات جسمی و ظاهری، ترس از بدریختی ، ترس از ناتوانی، ترس از منزوی شدن، ترس از گسستگی روابط و از دست دادن استقلال ، ترس از مرگ و فشارهای روانی هستند که بیمار و اطرافیانش متحمل می شوند. مهم ترین اختلال، اختلال تطبیقی است که بیمار مبتلا به آن معمولا نمی تواند خود را با شرایط جدید وفق دهد و عوارض مهمی مانند اختلال اضطراب و افسردگی به مشکلاتش اضافه می شود.

حدود ۱۳ درصد از مبتلایان به افسردگی و ۸ درصد دچار دلیریوم می شوند. افراد دچار دلیریوم زمان و مکان را نمی توانند تشخیص دهند. این اختلال در افرادی که بستری هستند زیاد دیده می شود. البته داروهای شیمی درمانی و مخدرهای ضددرد هم باعث ایجاد افسردگی می شود.

بعضی از تومورها نیز به دلیل مکان قرارگیری شان در دستگاه عصبی مرکزی یا ترشحات موادی خاص چنین عملکردی دارند. به همین دلیل همه بیماران مبتلا به سرطان باید تحت نظر گروه روان پزشکی باشند تا جلوی اختلال های اعصاب و روان گرفته شود.
 

بعضی از بیماران افسرده هستند. آیا چنین حالت هایی می تواند علامت خودکشی بیمار باشد؟

هرچند افکار خودکشی در بیماران وجود دارد ولی اقدام به آن در بیماران مبتلا به سرطان چندان تفاوتی با جمعیت عادی ندارد. اطرافیان باید به بعضی از حالت های بیمار که ممکن است نشانه هایی از اقدام به خودکشی باشد، بیشتر توجه کنند.

افسردگی شدید، احساس درماندگی، درد غیرقابل کنترل، دلیریوم خفیف، خستگی مفرط، آسیب های روانی قبلی، حمایت نشدن از جانب خانواده و سابقه قبلی تهدید یا اقدام به خودکشی از علائمی هستند که احتمال خودکشی در بیماران سرطانی را بالا می برند.
 

پذیرش بیماری سرطان در افراد به چه عواملی وابسته است؟

سن، نوع سرطان، بدخیم بودن و خوش خیم بودن آن، محل توده یا تومور، تاریخچه قبلی روان پزشکی، میزان حمایت اجتماعی از بیمار، مهارتهای ارتباطی او با دیگران، وضعیت تاهل، جایگاه اقتصادی و اجتماعی، حتی نوع قومیت و جنسیت .
 

از نظر روانی، اطرافیان بیمار چه کمکی می توانند بکنند؟

اولین قدم، آموزش مدیریت استرس است. بی شک همه بیماران به دلایل مختلفی استرس جدید و زیادی را تجربه می کنند. دیدگاه های بیماران نیز باید اصلاح شود؛ آنها نباید به سرطان به چشم مشکل غیرقابل حلی نگاه کنند. این آموزش ها باعث می شود فرد حس کنترل بیشتری روی بیماری اش داشته باشد و از شدت اضطرابش کاسته شود.

معنویت نیز تاثیر زیادی روی کنار آمدن افراد با سرطان و بهبود سریع تر بیماری دارد. در این موارد گروه درمانی هم خیلی تاثیرگذار است. گروهی از افراد که بیماری را تجربه کرده اند، دور هم جمع می شوند، از تجربه هایشان درباره بیماری می گویند و با یکدیگر همدردی می کنند. به طور کلی همه اطرافیان بیمار باید در نحوه رفتار و سوال کردن از بیماران خیلی محتاط باشند تا باعث رنجششان نشود.
 

چه سوالهایی ممکن است برای فرد مبتلا به سرطان آزاردهنده باشد؟

دکتر باربارا آندرسن، تحقیقاتی روی بیماران مبتلا به سرطان داشته و به سوال های نامناسبی که اضطراب بیماران را بالا می برد، اشاره کرده است؛ سوال هایی مثل:

چندجلسه شیمی درمانی یا رادیوتراپی می شوی؟

بیماری ات در چه مرحله ای است؟

هزینه داروها چقدر است؟

یکی دیگر از رفتارهای غلط، در مقابله با بیماران این است که به آنها بگوییم تو قوی هستی و باید سرطان را شکست دهی ، چون اگر بیمار واقعا ناتوان یا ناامید باشد، با این جمله ها ناامیدتر میشود و احساس گناه به او دست میدهد.
 

رفتار اطرافیان چگونه باید باشد؟

بیماران مبتلا به سرطان به همدردی نیاز دارند. سعی کنیم باورهای غیر منطقی، منفی و اغراق آمیزشان را اصلاح کنیم. می توانیم درباره نگرانی هایشان سوال کنیم و به آنها اطمینان دهیم در کنارشان می مانیم. این روش ها باعث می شود امیدواری و خوش بینی شان زیاد شود.

بهتر است اطلاعات پزشکی را در اختیارشان قرار ندهیم مگر اینکه خودشان بخواهند. هیچ وقت نگویید چه کاری از دست من بر می آید چون بیمار به دلیل بیماری و عوارض داروها، خسته و ناتوان است و اصلا تمرکزی روی خواسته هایش ندارد.

خودتان باید پیشنهاد دهید؛ مثلا بگویید می خواهم غذا برایت بیاورم یا بچه ها چند روزی کنار من می مانند. باید به او درباره بیماری اش اطلاعات داد ولی اصلا لازم نیست وارد جزئیات شد.

هدف کلی این است که بیمار حس کند بر شرایط موجود مسلط است. همه انسانها با کنترل بر شرایط، اوضاع را به بهترین شکل رهبری می کنند.

منبع: سایت راستینه