براي جواب به اين سؤال مناسب است به چند مسئله توجه داشته باشيد.
اولاً اين كه نماز به عنوان پايه و اساس دين معرفي شده است وجايگاه ويژه و خاصي در ميان عبادات به آن اختصاص داده شده است. در قرآن كريم و در روايات معصومين ـ عليهم السّلام ـ به طور گستردهاي به آن توجه شده است. و نماز به عنوان عاليترين و انسان سازترين عبادت مطرح گرديده است. امام صادق ـ عليه السّلام ـ ميفرمايند: «الصلوة عمودُ الدين، مثلها كمثل عمود الفسطاطِ اذا ثبتَ العمودُ ثبتتِ الأوتاد و الاطنابُ و اذا مال العمود و انكسر مل يثبتْ و قد و لا طنبٌ»؛ نماز ستون دين است وصفت آن؛ چون صفت ستون خيمه است. هر گاه كه عمود و ستون پا برجاست، ميخها و طنابها نيز پا برجاست و آن گاه كه ستون كج شود و در هم بشكند، ميخ و طنابي بر جاي نخواهد ماند و خيمه فرو ميافتد».[1]در اين روايت شريف امام صادق ـ عليه السّلام ـ نماز را به عنوان پايه و اساس دين معرفي كرده است و خرابي دين را منوط به نابودي پاية دين كه نماز است، دانسته است و تشبيه بسيار زيبا و جالبي است، زيرا استحكام هر بنايي به پاية آن است و كاخ رفيع دين به نماز، پا برجاست. اگر دين به خيمة برافراشتهاي تشبيه شود كه مردم به ساية آن پناه ميبرند و خود را از شرور و آفات، مصون ميدارند، بايد نماز را عمود و نگاهبان آن به حساب آورد. اگر تيرك و تكيه گاه خيمه را بردارند، خوابيدن آن، حتمي است و اگر نماز را از دين حذف كنيم چيزي باقي نميماند و دين بدون نماز، چيزي بي روح ميگردد.[2]پيامبر گرامي اسلام فرمودند: «الصلوة عمادُ الدّين فمن تركَ صلاتهُ متعمّداً، فقد هدَمَ دينهُ و من تركَ اوقاتَها يدخلُ الويل»؛ نماز پايه و نگهبان دين است، پس هر كس كه نماز خود را از روي قصد و اراده رها سازد، دين خود را نابود كرده است و هر كس نماز را در وقت آن به جاي نياورد داخل ويل ميشود و ويل بياباني وحشتناك در دوزخ است.[3]ثانياً نماز عبادتي است كه انسان را از بديها و زشتيها محافظت ميكند و او را به سوي نورانيت و صفا سوق ميدهد. نماز، آرامش روحي و رواني براي انسان ايجاد ميكند؛ چون قلب انسان فقط با ياد و ذكر خدا آرامش واقعي پيدا ميكند و بهترين ذكر و ياد خدا اقامة نماز و حضور قلب در نماز است. قرآن كريم ميفرمايد: «الا بذكرالله تطمئنّ القلوب»؛ تنها با ياد و نام خدا قلبها آرامش پيدا ميكند.[4]نماز، معراج مؤمن است و اين عروج نه در فضاي باز آسمان، بلكه در فضاي معنويت و بندگي و براي رسيدن به قرب پروردگار و آرامش واقعي است. وقتي چنين شد، باعث شكفتگي و طراوت وجود و روشني دل انسان و آرامش ميشود و لذا پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «جعلَ الله قرةَ عيني في الصلاة»؛ خداوند روشنايي چشم وخوشحاليم را در نماز قرار داده است.[5]اين نماز و ياد خداست كه باعث نهي انسان از تباهي و كارهاي خلاف ميشود؛ چون اگر نماز با حضور قلب و با حال معنوي انجام شود و طبق شرايط ظاهري و باطني اقامه گردد، باعث ميشود كه انسان به سوي نور و صفا حركت كند و ديگر به پليدي و تباهي علاقهاي نداشته باشد و منكرات را كنار ميگذارد. قرآن كريم ميفرمايد: «نماز را به پا داريد و خوب اقامه كنيد كه همانا نماز انسان را از بدي و پستي باز ميدارد.[6]البته وقتي نماز اين خاصيت را خواهد داشت كه انسان آن را با آداب و شرايط خاص به جا آورده و نماز را كامل و درست انجام دهد و گوش به فرمان نماز باشد و با حال معنوي و معرفت ويژه، اين عبادت سترگ را انجام دهد.
روايت شده است كه جواني از انصار پشت سر پيامبر نماز ميخواند ولي مرتكب كار حرام هم ميشد، اين خبر را به پيامبر رساندند، و حضرت فرمود: سرانجام روزي نمازش او را از گناه باز ميدارد، چيزي نگذشت كه آن جوان توبه نمود و جزء مؤمنان واقعي گرديد.[7]خلاصه اين كه در جواب سؤال شما بايد عرض كنم كه نميتوان آدم با نماز را با افراد بينماز مقايسه كرد. نماز خوان مقامي بس رفيع دارد؛ ولي بايد مواظب باشيم تا ثواب نماز خود را با اعمال زشت تباه نسازيم. و اگر خداي ناكرده كسي گرفتار گناه است، نماز را بايد جديتر اقامه كند و سعي كند آن را در اول وقت و با حضور قلب انجام دهد تا به مرور زمان، اين نماز، او را متوجه كردار بدش كند و از گناه باز دارد. و بايد متوجه باشد كه گناه، دل انسان را سياه ميكند و جهنم را برايش شعلهور ميسازد و عذاب الهي بسيار شديد است. و انسان نبايد غافل باشد و سعي كند با انجام عبادات و دستورات الهي خود را براي آن روز بزرگ (قيامت) آماده سازد. و اگر كسي در جواني خود را پاك نگهدارد ارزش بسيار زيادي نزد خداوند متعال دارد و خداوند دستش را ميگيرد.
در جواني پاك بودن شيوة پيغمبري است
ورنه هر گبري به پيري ميشود پرهيزكار
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مطهري . مرتضي . طهارت روح . گرد آورنده حسين واعظي نژاد . ستاد اقامه نماز . 1381 .
2. موسوي خميني . روح الله . آداب نماز . موسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام . 1372 .
3. حسن . راشدي . نماز شناسي . ج 1 و 2 . ستاد اقامه نماز . 1380 .
پي نوشت ها:
[1] . من لايحضره الفقيه . ج 1 . باب فضل نماز . ح 639 . بيروت . دار الاصول . 1413 ق .
[2] . راشدي . حسن . نماز شناسي . ج 1 . ص 179 . ستاد اقامه نماز . 1380 .
[3] . مجلسي . محمدباقر . بحار الانوار . ج82 . ص202 . بيروت . دار التراث العربي . 1403 ق .
[4] . رعد/28 .
[5] . مجلسي . بحار الانوار . ج 77 . ص 79 . دار التراث العربي . 1403 ق .
[6] . عنكبوت/45 .
[7] . موسوي خميني . روح الله . آداب نماز . ص 47 . موسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام . 1370 .