شاید برایتان جالب باشد که بدانید در حدود ۱۱۰ حدیث مختلف در خصوص مسواک زدن، در کتب حدیث آمده است. محتوای بیشتر این احادیث،
بر نقش مسواک در حفظ سلامت دهان و دندان و لزوم توجه و استفاده مردم از آن تاکید می کنند. نکاتی که امروز برای ما کاملا بدیهی به نظر می‌رسد، اما برای اقوام عرب در هزار و پانصد سال پیش کاملا آموزشی و مفید بوده است. این احادیث علی رغم متن ساده، توصیه های مفیدی در خود دارند که بسیاری از آنها امروزه توسط دندانپزشکان به بیماران توصیه می شوند.

اهمیت مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان

حضرت محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرماید: “دندان ها که صاف و زیبا هستند، در اثر جویدن غذا، آلوده می شوند و کم کم بوی دهان تغییر می یابد و ایجاد فساد در قوای دماغیه می نماید. وقتی که انسان مسواک نماید، فساد از بین می رود و دندان دوباره تمیز و پاکیزه می گردد.”
پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می فرمود: “اگر برای مردم دشوار نبود در هر نماز، مسواک زدن را واجب می کردم.”
پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند: “جبرئیل همواره مرا به مسواک زدن سفارش می‏کرد تا جایی که گمان کردم آن را واجب خواهد ساخت.”
رسول الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند: “به مسواک زدن امر شدم آن گونه که ترسیدم بر من فرض گردد.”
امام حسین(علیه السّلام) چنین می‌فرمود: “پدر ما به ما دستور می داد بعد از خلال دندان ها، سه مرتبه آب را در دهان بگردانیم و دور بریزیم (مضمضه کنیم ). سپس آب را بیاشامیم.”
پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: “مسواک زدن، اقتضای فطرت انسان است.”

توصیه به مسواک زدن

اما رضا(علیه السّلام) فرمودند: “دو رکعت نماز که بعد از شستن و مسواک نمودن دندان خوانده شود، از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک بهتر است.”
امیرالمؤمنین(علیه السّلام) می‌فرماید: “مسواک زدن سبب جلب رضایت و خشنودی خداوند و اجرای سنت پیغمبر است و وسیله خوشبویی دهان و دندان است.”

توصیه به استفاده از خلال دندان

پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرماید: “دندان های خود را خلال کنید، زیرا خلال کردن جزء نظافت است و نظافت نشانه ی ایمان است و شخص با ایمان داخل بهشت می شود.”
پیامبر گرامی اسلام برای وادار کردن همه مردم به نظافت دندان و دهان می فرمودند: “یکی از حقوقی که مهمان به گردن میزبان دارد این است که میزبان برای او چوب خلال دندان را در وقت غذا خوردن آماده کند.”
توجه اسلام به جزئیات بهداشتی تا این حد بوده که به ما اجازه نداده با هر چیزی، یا با هر چوبی خلال کنیم. در یک روایت آمده است که :”خلال کردن با هر چیزی، موجب فقر است.”
امام رضا(علیه السّلام) نیز می گوید: “با چوب درخت انار و شاخه های ریحان خلال نکنید، زیرا این هر دو سبب تحریک رگ جذام می شوند.”

فواید مسواک زدن:

امام صادق(علیه السّلام) می فرماید: “مسواک نمودن ۱۲ فایده دارد:
ـ مسواک زدن پیروی از سنت پیامبر است.
ـ دهان را پاک می کند.
ـ سبب ازدیاد نور چشم می شود.
ـ باعث خشنودی خداوند می گردد.
ـ باعث سفید شدن و زیبایی دندان می شود.
ـ از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند.
ـ لثه را محکم می سازد.
ـ اشتها را زیاد می نماید.
ـ بلغم را از بین می برد.
ـ حافظه را تقویت می نماید.
ـ حسنات انسان را در پیشگاه خدا زیاد می کند.
ـ فرشتگان نیز خرسند می شوند.”

روش مسواک زدن

امام رضا(علیه السّلام) می فرمود: “زیاده روی در مسواک زدن، باعث صدمه به مینای دندان و سست شدن ریشه های آن می شود.”

نقش مواد قندی در تخریب دندان

امام رضا(علیه السّلام) می فرمایند: “هر کسی مایل است دندان هایش سالم بماند، شیرینی را بعد از خوردن مقداری نان مصرف کند، زیرا نان در دهان خمیر می شود و این خمیر، گودال ها و حفره های مینا را پُر می کند. در این صورت، شیرینی هیچ گونه تاثیر سوئی بر روی دندان ها نخواهد گذاشت.”
و نیز می‌فرمایند: “یکی از هوس های مضری که زیان فوق العاده ای به سلامت و استحکام دندان ها وارد می سازد، هوس خوردن شیرینی است که راه را بر روی بیماری های دندان می گشاید.”
خوردن شیرینی ها، امروز در کشورهای متمدن جهان زیاد شده است و یکی از علل عمده امراض دندان است.

جنس مسواک

امام هشتم(علیه السّلام) می فرماید: “بهترین چوب برای مسواک، چوب درخت اراک است، زیرا این چوب، دندان ها را جلا می دهد و دهان را خوشبو می کند و لثه ها را محکم کرده و نیز از پوسیدگی جلوگیری می نماید؛ و این فواید در صورتی است که مسواک زدن با اعتدال و میانه روی همراه باشد.”

چوب اراک؛ معادلی برای مسواک و خمیر دندان های امروزی

اعراب برای مسواک زدن و پاکیزگی دندان‌ها، از چوب درخت اراک استفاده می‌کردند. درخت اراک در مناطق بیابانی می‌روید.
اراک شبیه درخت انار است و در تمام مدت سال سرسبز است. شاخه‌های آن باریک و گرد و برگ های آن به خاطر وجود ماده روغنی سبز رنگ، درخشان است، و شیره ای به رنگ زرد مایل به سبز روشن از آن خارج می شود.
لایه داخلی چوب این درخت از الیاف سلولزی تشکیل شده است. الیاف بر اساس نظامی دقیق در کنار یکدیگر مرتب شده اند و در کنار هم کامل ترین مسواک طبیعی را تشکیل می دهند.
علاوه بر این، چوب درخت اراک حاوی مواد مختلفی است که در جلوگیری از پوسیدگی دندان، استحکام ‌بخشیدن به ساختار دندان، حفظ سلامت دندان و لثه، سفید کردن دندان و خوشبو کردن دهان کاملا موثر است.
منبع: هفته نامه سپید
/خ