گاه گفته می شود که انسان در سیر کمالی خود، مراحل جمادی، گیاهی و حیوانی را پشت سر نهاده و به مرتبه انسانی رسیده است، یعنی خاک در پی تغذیه و رشد، از حالت جمادی خارج و به مرحله نباتی پای می گذارد. گیاه نیز غذای حیوان شده، به مرتبه حیوانی می رسد و این حیوان نیز صرف تغذیه انسان و از اجزای بدن او می شود، پس خاک با پیمودن این مسیر، به شکل انسان در آمده است.
اما این تصویری ساده و ابتدایی، بلکه ناتمام و باطل است، زیرا خاک، اگر چه از اجزای گیاه است؛ ولی گیاه جزء حیوان نمی شود، چون تا زمانی که روی ساقه خود ایستاده و سرسبز است، گیاه است و غذای حیوان نیست و پس از جدایی از ساقه، دیگر جماد است و با این حال جمادی، غذای حیوان را تشکیل می دهد. به همین شکل، حیوان تا حیوان است، غذای انسان نیست و آن گاه که غذای انسان است، دیگر حیوان نیست. چون انسان گوسفند نمی خورد، بلکه گوشت آن را که جماد است، مصرف می کند.
بنابراین معنای تطور از جماد تا انسان، یا به حرکت جوهری بیرون از رحم مربوط است، یا به حرکت جوهری درون رحم باز می گردد که بر اساس آن غذای انسان کم کم به نطفه تبدیل می شود و پس از رشد نباتی، به مرحله جنینی و آمادگی دریافت روح حیوانی می رسد. این روح حیوانی از او حیوانی بالفعل و انسانی بالقوه می سازد.
منبع: جوادی آملی، عبدالله، (1389)، انسان از آغاز تا انجام، قم، نشر اسراء، چاپ دوم.