تحدي قرآن مربوط به چه زماني و در چه اموري است

تحدّى به معناى هم‏آورد خواستن است. قرآن مكرّرا ناباوران را به مبارزه و هماوردى خوانده، گويد اگر باور نداريد كه اين قرآن سخن خدا باشد و گمان مى‏ بريد ساخته و پرداخته دست بشر است، آزمايش آن آسان است، سخن‏دانان و سخن‏وران خود را واداريد تا در اين راستا نيروى خود را به‏ كار گيرند و سخنى هم‏چون قرآن، زيبا و شيوا، محكم و استوار، و حكمت‏ وار، ارائه دهند؛ ولى هرگز چنين اقدامى نتوانيد كرد، زيرا به‏ خوبى مى‏ دانيد كه قرآن همانند سخن بشر نيست.
تحدّى و هم‏آورد خواستن قرآن فراگير است، همه جهانيان را شامل مى‏ شود و دامنه آن براى هميشه گسترده است، همان‏گونه كه براى ديروز بوده براى امروز و فردا نيز پابرجا است. گرچه دليل اعجاز قرآن- كه همان عجز عرب آن روز است- براى هميشه است. يعنى امروزه براى اثبات اعجاز قرآن، به عجز فصحاى عرب معاصر نزول كه از مقابله و معارضه با آن ناتوان بودند، استدلال بايد كرد و هرگز فصحا و سخن‏دانان همه دوره‏ ها مورد تحدّى قرار نگرفته ‏اند. اما بايد دانست كه قرآن بر اسلوب ويژه‏ اى استوار است كه هرگز سخن بشرى در هيچ برهه اي از زمان نمى‏ تواند به آن برسد و حتى نمى‏ تواند نزديك آن گردد؛ چون كه اعجاز قرآن تنها بر شيوه بيانى آن استوار نيست، بلكه مجموعه لفظ و معنا، معيار اعجاز مى‏ باشد.
در عرصه تاريخ كسانى در صدد معارضه با قرآن برآمده‏ اند، امّا آن‏چه ارائه كرده ‏اند نه تنها همانند قرآن نبوده، بلكه از درجه كلام معمولى هم فروتر افتاده است و جز عار و ننگ دست‏آوردى براى خود فراهم نساخته ‏اند. در آيات تحدّى به ‏ويژه آيه 24 سوره بقره نكته جالبى وجود دارد كه سرّ اعجاز را بيش از هر چيز روشن و مبرهن مى‏ سازد. در اين آيه آمده است:
«وَ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ، وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا، فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ»؛ اگر ناباوريد نسبت به آن‏چه بر بنده خويش فرو فرستاده ‏ايم، پس همانند يك سوره آن بياوريد، يا سوره‏ اى از هم‏چون فردى بياوريد … و اگر [چنين كارى را] نكرديد و هرگز نتوانيد كرد، پس پروا كنيد از آتشى كه فروزنده آن آدميان و سنگ خارا مى‏ باشد و براى كافران آماده گرديده است». عبارت «وَ لَنْ تَفْعَلُوا» در اين آيه اخبار از آينده به ‏صورت مطلق است بدين معنا كه هرگز و براى ابديّت هم‏آوردى با قرآن نيايد. در سوره اسراء آيه 88 نيز همه جهانيان را از هم‏آوردى با قرآن ناتوان دانسته است:
«قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً» بگو: اگر تمامى انس و جنّ [كه در بستر تاريخ قرار گرفته‏ اند] گرد هم آيند و بخواهند همانند اين قرآن بياورند، هرگز نتوانند، گرچه همگى پشت درپشت يك‏ديگر قرار گيرند. اين يك اخبار غيبى است كه جز از زبان «عالم الغيب و الشهاده» امكان صدور ندارد.
بنابراين تحدي قرآن به مجموعه لفظ و معناي آنست و تمامي انسان ها در همه زمان ها و مكان ها از آوردن مانند آن عاجزند؛ گرچه همان عجز عرب عصر نزول كه در سخنوري توانا بودند براي اثبات اعجاز اين كتاب مقدس كافي است.[1]

پي نوشت:————————-
[1] . علوم قرآنى، محمد هادى معرفت‏، موسسه فرهنگى التمهيد،قم،چاپ چهارم، ص 368-370