تراویح، صیغه‌ی جمع است و مفرد آن «ترویحه» می‌باشد. نمازی است مستحب نزد مذاهب اهل سنت که در شبهای ماه رمضان پس از نماز عشاء به صورت جماعت برگزار می‌کنند – تعداد آن نزد ابوحنیفه و شافعی و ثوری 20 رکعت با 10 تشهد است، لیکن مالک تعداد آن را 36 رکعت آورده است (المغنی، 833/1) در این نماز پس از هر 4 رکعت استراحت کوتاهی (ترویحه) دارد و بدین خاطر است که این نماز تراویح نامیده شده است. روایت شده است که عمر خلیفه‌ی دوم اولین کسی بود که دستور برگزاری این نماز را به صورت جماعت در مسجد النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) در مدینه داد که این روش هنوز نزد اهل سنت رعایت می‌شود (ارشاد الساری فی شرح صحیح البخاری، 4/5؛ تاریخ الخلفاء باب اولیات عمر؛ طبقات ابن سعد، 3 / ترجمه‌ی عمر). این نماز از موارد اختلاف میان فقهای شیعه و سنی می‌باشد زیرا اهل سنت برقراری این نماز را به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت می‌دهند و در منابع حدیثی خود روایاتی در تأیید این موضوع آورده‌اند (صحیح البخاری، کتاب التراویح حدیث 3؛ سنن، نسائی، ج 3، باب قیام شهر رمضان، 202؛ سنن ابن ماجه، 1 / باب ما جاء فی قیام شهر رمضان حدیث 420/1327؛ منتخب کنزالعمال در حاشیه‌ی مسند امام احمد بن حنبل، 314/3). اما فقهای شیعه برقراری این نماز را به صورت جماعت بدعت دانسته و با استناد به روایات وارده در منابع حدیثی اهل سنت مانند (صحیح، بخاری، 1 / صلاة التراویح، 233؛ صحیح، مسلم، 283/1) که نشان می‌دهد این نماز در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و خلیفه‌ی اول وجود نداشته است و خلیفه‌ی دوم آن را برقرار کرده است حکم به بطلان این نماز می‌کنند. اما در مقابل، فقهای شیعه نمازهای مستحبی در ماه رمضان را به ترتیب زیر آورده‌اند: از شب اول تا شب هجدهم هر شب 20 رکعت، 8 رکعت بعد از مغرب و 12 رکعت بعد از عشاء؛ در شب نوزدهم 100 رکعت؛ در شب بیستم، 20 رکعت به ترتیب گذشته؛ در شب بیست و یکم و بیست و سوم، 100 رکعت؛ در شب بیست و دوم و بیست و چهارم تا آخر ماه هر شب 30 رکعت و در هر شب جمعه 10 رکعت اضافه بر 20 رکعت شبهای دیگر و در شب جمعه‌ی آخر ماه 40 رکعت اضافی که مجموع این نمازها 1000 رکعت می‌شود.
منابع :
جز منابعی که در متن یاد شده است، خلاف، 215-216؛ مبسوط، 133/1.
منبع مقاله :
تهیه و تنظیم: دائرةالمعارف تشیع، جلد 4، (1391) تهران: مؤسسه‌ی انتشارات حکمت، چاپ اول.