شاید شما تا به حال اطلاعات زیادی راجع به اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر، سیگار، قرص های شادی آور و غیره کسب کرده باشید، اما جای ماده ای بسیار شایع که تقریبا” همه ما حداقل یک مرتبه آن را مصرف کرده ایم، به چشم می خورد. اکثر قریب به اتفاق مردم ساکن در کشورهای غربی این ماده را روزانه چند مرتبه مصرف می کنند و امروز در ایران نیز استفاده از آن رو به افزایش است.

 یک فنجان قهوه ی صبحگاهی یا یک استکان چای خواب را از سر می گرداند و انرژی بخش است. همین اثرات باعث شده است که قهوه به یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی های جهان تبدیل شود؛ اما مشکل زمانی به وجود می آید که پای افراط به میان می آید.

 نیازی نیست که جذب کافئین را که قدرت زیادی در بهبود وضعیت روحی و جسمی دارد به طور کلی از رژیمتان حذف کنید. یک فنجان قهوه ی صبحگاهی یا یک استکان چای خواب را از سر می گرداند و انرژی بخش است. همین اثرات باعث شده است که قهوه به یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی های جهان تبدیل شود؛ اما مشکل زمانی به وجود می آید که پای افراط به میان می آید. اعتیاد به نوشیدنی قهوه و جذب زیاد کافئین مشکل ساز می شود و اثرات سوء برای بدن دارد. در این مطلب شما را با عوارض جذب زیاد کافئین بیشتر آشنا می کنیم. لطفاً با ما همراه باشید.

ترک کافئین سخت است

نمی توان این مسئله را کتمان کرد که کافئین مانند یک ماده مخدر عمل کرده و اعتیادآور است. یعنی اینکه تلاش برای قطع مصرف قهوه و دیگر نوشیدنی های کافئین دار دشوار است. تا جایی که ننوشیدن قهوه ی صبحگاهی باعث عصبانیت، تحریک پذیری و حساسیت فرد می شود. در برخی افراد حتی سردرد نیز ایجاد می شود. تمام این علائم نیز نشان می دهند که به کافئین معتاد شده اید و ترک آن کار ساده ای نخواهد بود. برای جلوگیری از اعتیاد به کافئین کافی است روزانه مصرف قهوه یا چای را محدود کنید و از زیاده روی بپرهیزید.

کافئین زیاد باعث افزایش استرس می شود

خیلی از افراد به یک دلیل واحد قهوه می خورند:اینکه هر ساعتی (8 صبح، 2 بعد از ظهر یا نیمه شب) نوشیده شود باعث سرزندگی می شود. اما همین حالت محرکی قهوه باعث ایجاد احساس استرس و اضطراب نیز می شود. در نتیجه فرد هر مشکل جزئی و کوچکی را بزرگ می بیند. اگر احساس می کنید که بی دلیل مضطرب و دل نگران شده اید مصرف کافئین را کاهش دهید.

کافئین زیاد باعث سرعت دادن به پیری می شود

کافئین باعث بیداری و سرزندگی می شود و فرد را به فعالیت جسمی و ذهنی بیشتر ترغیب می کند. اگر شما به کافئین اعتیاد پیدا کرده اید بهتر است نسبت به پیری زودهنگام نیز هشیارتر باشید. نتایج پژوهشی که در Livestrong به چاپ رسیده است نشان می دهد کافئین می تواند باعث کاهش چشمگیر ترشح هورمون های ضدپیری شود. کافئین همچنین باعث دهیدراته شدن بدن می شود یعنی اینکه آب بدن از بین می رود. در این صورت نیز خشکی، حاصل شده و سروکله ی چین و چروک پیدا می شود. نتایج پژوهش ها نشان می دهند که کافئین زیاد باعث بروز آکنه نیز می شود.

کافئین زیاد باعث بدخلقی می شود

در حالت کلی یک فنجان قهوه ی غلیظ باعث تحریک و حتی سرخوشی می شود. اما همیشه به این شیوه نیست. کافئین زیاد باعث ایجاد تغییراتی در خلق و خوی می شود. به این ترتیب که حس سرخوشی تغییر کرده و به وضعیت اضطراب آلود، افسردگی، تحریک پذیری و استرس ختم می شود. چون کافئین باعث کاهش جریان خون به سمت مغز می شود و در نتیجه روی قدرت حافظه و خلق و خوی تأثیر منفی دارد. بعد از اینکه اثر محرکی کافئین محو می شود یعنی حدود دو ساعت بعد از مصرف فرد دچار بدخلقی و بی حوصلگی خواهد شد.

کافئین زیاد خواب را برهم می زند

شب ها به سختی به خواب می روید؟ اگر جزو قهوه خورهای قهار هستید این مسئله چندان عجیب نیست. افرادی که شب ها دیروقت قهوه، چای و یا نوشیدنی های کافئینه می نوشند بیشتر در معرض بی خوابی و بدخوابی قرار می گیرند. در واقع یک دور باطل شکل می گیرد:شما قهوه می خورید تا سرحال شوید اما در عوض شب بدی پشت سر می گذارید و بی خواب می شوید. صبح روز بعد و در طول روز احساس خستگی می کنید و مجبور می شوید قهوه یا چای بیشتری بنوشید و این دور باطل همچنان ادامه پیدا می کند.1

عوارض جانبی مصرف منظم کافئین

کافئین سطح هورمون‌های استرس کورتیزل و اپی‌نفرین را افزایش می‌دهد که این باعث می‌شود شما احساس تنش، اضطراب، زودرنجی و تحریک پذیری بیشتر کنید.

کافئین می‌تواند موجب تپش قلب و خفقان شود.

می‌تواند علائم اضطراب و هراس را تشدید کند.

می‌تواند موجب بی خوابی شود.

قهوه، به طور خاص، می‌تواند باعث سوزش معده ، سوء هاضمه و فلور روده شود.

کافئین سطح انتقال دهنده‌های عصبی را تغییر می‌دهد.

رابطه بین کافئین و انتقال دهنده عصبی سروتونین پیچیده است، اما شواهدی وجود دارد که مصرف منظم کافئین باعث کاهش سروتونین می‌شود که برای خلق و خوی و خواب خوب لازم است.

کافئین همچنین انتقال دهنده عصبی آرام بخش گابا (GABA) را مهار می‌کند که این موجب افزایش اضطراب و بی خوابی می‌شود.

اگر شما در میان افرادی با سطوح بالای دوپامین هستید، کافئین می‌تواند گرایش بیشتری نسبت به بی خوابی، میل جنسی بیش از حد، اعتیاد و سایر رفتارهای خودارضایی در شما ایجاد کند. 

آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که کافئین اعتیادآورتر از آن چیزی است که در گذشته تصور می‌شده است.

به نظر می‌رسد که کافئین یک بسته است که استرس آدرنالینی، کاهش قند خون، نوسانات انرژی و خلق و خوی، افسردگی، خستگی، سوء هاضمه و خواب آشفته را به مصرف کننده ارائه می‌دهد.

کافئین ممکن است شما را خسته کند

یکی از عجیب‌ترین عوارض جانبی کافئین این است که می‌تواند باعث خستگی شما شود. این بخاطر این است که کافئین انرژی واقعی فراهم نمی‌کند و حتی یک محرک مستقیم هم نیست. کافئین به طور غیر مستقیم با اتصال به گیرنده‌های مغز شما برای آدنوزین (یک ماده شیمیایی است که مانند ترمز مغز فعالیت می‌کند) کار می‌کند. آدنوزین به شما کمک می‌کند که حس کنید خسته‌اید و نیاز به استراحت دارید. زمانی که سیستم شما غرق کافئین می‌شود، آدنوزین دیگر نمی‌تواند مغز شما را متوقف کند. در نتیجه مغز شما با کافئین مثل یک ماشین بدون ترمز می‌شود که همینطور شتاب پیدا می‌کند. کافئین یک چرخه‌ی ضعیفی از انرژی را موقتا افزایش می‌دهد که سقوط‌های بعدی، بی خوابی و نیاز بیشتر به کافئین را به همراه دارد.2

اگر اعتیاد به قهوه پیدا کنید چه می‌شود؟

در صورتی که شما به قهوه اعتیاد پیدا کنید احساس خستگی می‌کنید و روحیه‌تان تضعیف می‌شود؛ موقع خواب اثرات کافئین را بیشتر حس می‌کنید اما نه به شیوه‌ای لذت بخش؛ پس از ۶ ساعت نیمی از اثر کافئین از بین می‌رود.

محققان می‌گویند قهوه در صورتی که در حد اعتدال مصرف شود یک داروی بی‌خطر است و در مقابل مصرف بیش از اندازه آن برابر با مرگ است؛ درضمن معده شما توانایی قهوه زیاد را ندارد.

زمانی که قهوه را ترک می‌کنید خستگی، روحیه ضعیف و حساس، سردرد، تهوع و دیگر علائم به سراغتان می‌آید که تمام این علائم تجربه شده‌اند.

اگر عادت به نوشیدن دو یا سه فنجان قهوه در روز دارید سعی کنید پس از حدود ده روز این عادت را ترک کنید.

اما بدانید مصرف معقول و منطقی قهوه اثرات مثبت در دراز مدت دارد؛ در بسیاری از مطالعات نشان داده شده است قهوه خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند سرطان روده بزرگ یا بیماری پارکینسون و حتی آلزایمر را کاهش می‌دهد و برای سنگ کلیه، کیسه صفرا، آسم و سردرد خوب است.3

پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.tejaratonline.ir
3.www.salamatnews.com