تفاوت و مرز واقعیتِ حقیقی با آنچه بیماران اسکیزوفرنی آن‌را کاملا واقعی می‌پندارند چیست؟

1. یکی از مباحثی که از دیرباز میان اندیشمندان، به‌ویژه در علم معرفت‌شناسی مطرح بوده، این است که آیا واقعیت و حقیقت نفس الامری – بدون در نظر گرفتن اندیشه‌ی انسان یا هر موجود متفکر – وجود دارد، یا نه؟ دیگر این‌که اگر واقعیت نفس الامری وجود دارد، آیا دست‌‌یابی به آن امکان دارد، یا خیر؟ و راه دست‌یابی به واقعیت و حقیقت نفس الامری کدام است؟

در پاسخ‌های این سایت بیان شده است که در نظر اندیشمندان دینی، وجود واقعیت و حقیقت نفس الامری قابل اثبات است، و بشر با حواس ظاهری و باطنی و نیز نیروی عقل خود می‌تواند به آن دست‌یابد.[1]

2. اگر اسکیزوفرنی‌ها علم حضوری به توهمات دارند، این باور، مستلزم وجود خارجی داشتن توهمات آنان نیست؛ زیرا توهمات در واقع همان تصورات ذهنی آنها است، و معنای معلوم حضوری بودن اینها این است که ذهن برای درک آنها نیاز به داشتن صورت و تصویری از آنها ندارد، بلکه خود توهمات در نزد او حاضرند.[2]

به عبارت دیگر، علم حضوری هم می‌تواند نسبت به واقعیات خارجی باشد و هم نسبت به توهمات درونی و این تنها انسان‌های بیمارند که توهمات درونی خود را واقعیت می‌پندارند؛ از این‌رو نباید آن‌را به تمام مردم سرایت داد.

[1]. ر. ک: «تفاوت میان حقیقت و واقعیت»، 27204؛ «امکان دست‌یابی به حقیقت »، 104052؛ «معرفت شناسی»،  4638؛ «معرفت شناسی حکمت اسلامی »، 32735؛ «معرفت شناسی فمنیستی»، 9503.

[2]. ر. ک: «علم حضوری»، 28485.