توبه و بخشش گناهان -گناهکار و تهذیب نفس

شخصی که بعد از20 سال (ویا حتی بیشتر) گناه کردن، اکنون پشیمان شده و توبه کرده ؛ این توبه ، خود، نشانه مهمی از رحمت واسعه الهی است ، بسیار هستند که هرگز از گناهانشان پشیمان نشده و یا آنکه توفیق توبه پیدا نمی کنند ، باب توبه الهی از وسیعترین ابواب خزائن رحمت خداوند متعال است و هرگز به روی هیچ فردی بسته نمی باشد.
از این بالاتر بگویم : اگر شخصی یک عمر گناه کند و قبل از مردن ، توفیق توبه پیدا کند ،خداوند او را خواهد بخشید ،این وعده ای است که در قرآن کریم آمده است ، وامام صادق علیه السلام همین معنا را از این آیه، تفسیر فرموده اند ، به آیه وسپس سخن امام علیه السلام توجه کنید : «انّما التوبة علی الله الذین یعملون السوء بجهالة ثم یتوبون من قریب»(نساء 17) .
امام صادق علیه السّلام در تفسیر(بجهالة) درآیه بالا، می فرمایند:
(بجهالة ) یعنی هر گناهی که بنده خدا، از روی جهالت و نادانی (آن کار را) انجام دهد ؛ اگرچه از روی عمد باشد (خداوند آن را خواهد بخشید)زیرا جهل ونادانی بوده که آن بنده را به سوی آن گناه دعوت نموده و آن کار را زینت داده است.(و یتوبون من قریب)یعنی آن گنهکاران (قبل از مرگ و رفتن از این دنیا) توفیق توبه پیدا می کنند. بنابراین توبه قبل از یقین به مرگ پذیرفته می باشد.( سفینة البحار، ج 1،ص 475)
در روایتی نورانی،امام باقر علیه السّلام می فرمایند: شادمانی و سرور خداوند متعال نسبت به توبه بنده اش، بیشتر از یافتن توشه و مرکب گمگشته مرد مسافری در شبی ظلمانی است….( سفینة البحار، ج 1،ص 476)
بنابراین شما باید یقین داشته باشید که:
اولا؛ از عنایات الهی به شما همین توفیق توبه و درک راه صحیح است
ثانیا؛ با انجام توبه و پشیمانی از گذشته و قصد اصلاح آینده و عزم بر نرفتن راه گذشته، شما دیگر هیچ بار گناهی را بردوش نمی کشید و به پاکی راه پیدا کرده اید.به این سخن گرانقدر امام باقر علیه السّلام دقت کنید و آن را مانند آب گوارایی نوش جان کنید؛ایشان می فرمایند: توبه کننده از گناه مانند کسی است که هیچ گناهی ندارد.
ثالثا؛ لازم به یادآوری این نکته است که ما در پاسخ به القائات مأیوس کننده ابلیس می گوئیم: خدای ما آن بخشنده مهربانی است که نه تنها آنهایی را که توبه کرده و عمل صالح انجام می دهند را می بخشد بلکه تمام گناهان گذشته ایشان را به حسنات تبدیل می نماید زیرا که در قرآن کریم می فرماید«یبّدل الله سیئاتهم حسنات»(فرقان 70) پروردگار ما کسی است که فقط حساب ما را صفر نمی کند بلکه گناهان ما را بجای دارایی های معنوی ما محسوب می فرماید.
بنابراین لازم است شما برای توبه خود و این توفیق بزرگ الهی،ارزش بسیار والایی قائل باشید و بر آن مراقبت نمائید.تا دچار لغزشهای گذشته نشوید و با آگاهیهای بیشتر دینی و معنوی به آینده ای روشن و قرب خدای متعال فکر کنید.
اما تصمیم شما درباره تهذیب نفس:
این تصمیم بسیار مبارک است و یکی از عنایت های الهی به شخص شما می باشد زیرا که مسیر تهذیب و اصلاح نفس، از آرزوهای بندگان صالح و اولیای خداست.
شرط تهذیب نفس:
تهذیب نفس ممکن نیست مگر اینکه همراه بازگشت و پشیمانی از اعمال گذشته باشد ، از قرآن کریم و روایات اسلامی به خوبی استفاده می شود که اگر انسان واقعا توبه کند و شرایط توبه را رعایت نماید، بدون تردید و به طور قطع، توبه او پذیرفته خواهد شد و خدای متعال گناهان او را خواهد بخشید. نقش توبه در بازگشایی درب سعادت و قرار گرفتن در مسیر حق و اصلاح عملکردهای غلط گذشته و گشودن دریچه امید به روی انسان بسیار اساسی است. حضرت سجاد(ع) در مناجات تایبین از مناجات های پانزده گانه (خمسه عشر- که در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی نیز آمده است ) به پیشگاه خداوند چنین عرضه می دارد:
«خدایا! تو کسی هستی که دری به سوی عفوت بر روی بندگانت گشوده ای و نامش را توبه گذاشته ای و فرموده ای؛ بازگردید به سوی خدا و توبه خالص کنید. اکنون عذر کسانی که از ورود به این در بعد از گشایش آن غافل شوند چیست؟»
ارزش تهذیب نفس :
ارزشمند بودن تهذیب نفس ، با شرایطش بر کسی مخفی نیست ،وعمده این است که شرایط وراه تهذیب ، اولا خوب فهمیده شود وثانیا رعایت شود ،متاسفانه بسیاری هستند که به نام تهذیب به اعمالی می پردازند که نه تنها از هدف دور می شوند بلکه به گناهانی جدید آلوده می شوند که راه برگشت را سخت تر از گذشته می کنند بنابراین، شناخت چیستی وچگونگی تهذیب، بسیار مهم است واینجا است که موضوع ارزشمندی آن نیز مطرح می شود.
جایگاه فرد تهذیب شده در آخرت
بلندی مقام فرد( تهذیب کننده نفس) به خود ش بستگی دارد ؛ به این معنی که اقتضاء رسیدن به درجات بالا، برایش فراهم است ،این موضوع درآیات قرآن تاکید شده :فرقان 70 «…إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً »… مگر کسى که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد که خداوند گناهانشان را مى بخشد و سیئات اعمال آنها را تبدیل به حسنات مى کند، و خداوند آمرزنده و مهربان است .
ظاهر جمله« یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ» مخصوصا با در نظر داشتن اینکه در ذیلش فرموده: و خدا غفور و رحیم است این است که: هر یک از گناهان ایشان، خودش مبدل به حسنه مى شود، نه عقابش و نه ملکه اش و نه اعمال آینده اش، بلکه یک یک گناهان گذشته اش مبدل به حسنه مى شود.
چنین شخصی از برکات فضل خدا ممکن است که به مقامات علیین وسعدا صعود کند ؛ (البته اگر مانعی جلوی اقتضاء را نگیرد.)
برای آگاهی بیشتر درباره تزکیه نفس به سایت بروید و مطالعه کنید. http://akhlagh.porsemani.ir/term25