توبه در لغت به معني بازگشت است.وقتي گفته مي شود که فلاني توبه کرد.يعني از گناهي که کرده بود بازگشت و پشيمان شد.(1)
زيباترين و گوياترين تعريف را در کلام گهربارعلي (ع) مي توان يافت که فرمود: «توبه عبارت است از پشيماني قلبي ،آمرزش خواستن با زبان ؛ترک کردن گناه و تصميم به اينکه ديگرآن گناه را انجام ندهد.»(2)
توبه معراج آدمي است.نشان عروج انسان و راز بندگي و دل به حق دادن است.راهي است که سرمنزلش وصال محبوب و فاني شدن درذات اوست.
ازنکته هاي مهمي که علماي اخلاق بدان توجه ويژه دارند.توبه ازمعصيت است و توبه و معصيت قرين هم هستند.شکي نيست که همه ي انسان ها معصوم نيستند.جاذبه هاي گناه افراد زيادي را هميشه و برخي ديگررا گاهگاهي به دام خود مي کشد.آنگاه که خداوند آدم را آفريدو شيطان را از درگاهش راند .اين موجود رانده شده.قسم ياد کرد که همه ي بندگان را گمراه مي کند و مگرمؤمنان واقعي را و خداوند در رحمت توبه را بربندگانش گشود.
رسول اکرم(ص) نيز در بيان اين حقيقت که انسان ها درمعرض خطا هستند .مي فرمايند :«کل بني آدم خطاء و خيرالخطانين التوابون»(3)
«تمامي فرزندان آدم در معرض خطا هستندو بهترين خطاکاران کساني هستند که توبه کنند.»
ازمجموع روايات و احاديث بر مي آيد که گناه نوعي مرض است و بر مريض لازم است که علاج مرض خود نمايد.اگر شخصي خواسته يا ناخواسته مقداري سم بخورد .همه عاقلان مي گويند که براو واجب است دارو مصرف نمايد تا اثر سم را ازبين ببرد و اگراين کار را انجام ندهد گرفتارهلاکت مي شود.گناه براي روح و جسم هرانساني به منزله ي سم است.همانطورکه سم بدن بيمار را فاسد مي کند.گناه هم روح آدمي را تباه مي سازد.
قال علي (ع):«بئس القلاده الاثام »(4)«بد قلاده اي است قلاده ي گناه».
گناه به گردنبندي مي ماند که هميشه به گردن انسان آويزان است و به وسيله ي توبه است که آدمي ازدام گناه رهايي مي يابد.

پی نوشت ها :
 

1-معجم الوسيط ،ج1.
2-التوبه ندم بالقلب و استغار باللسان و ترک بالجوارح واضمارالا يعود»غرر و درر،امدي ،ج2،ص126.
3-«المحجه البيضاء ،محمد بن مرتضي مشهور به مولي محسن کاشاني ،ج7،ص81.
4-شرح غرر و درر،آمدي،ج3،ص252.
 

منبع:نشريه قدر ،شماره 20.