توصیه شده که مردم را ببخشیم تا خدا ما را ببخشد. به همین دلیل در شب قدر هر سال، رفتار بد فردی را بخشیده‌ام، اما او هر سال جسورتر از سال گذشته شده است! تکلیفم چیست؟!

بر اساس آموزه‌های اسلامی، گذشت از رفتار ناپسند دیگران، رویکردی بسیار ارزشمند و پسندیده‌ است، تا حد امکان باید بارها و بارها عفو و گذشت کرد، اما این کار نیز مانند دیگر کارها، دارای حد و مرزی است.[1]
اگر افرادی وجود داشته باشند که جنبه عفو و گذشت را نداشته و این‌گونه نیست که بعد از هر گذشتی آنان نیز عذر تقصیر آورده و یا دست کم سرافکنده شوند، بلکه با گذشت مکرر خسارت دیدگان، روز بروز بر جرأت آنان در ارتکاب گناه و ستم بیشتر می‌شود، چنین افرادی نباید مورد گذشت قرار گیرند! حفظ چنین تعادلی در بیشتر رفتارهای اخلاقی افراد باایمان توصیه شده است بگونه‌ای که حتی در خدمت‌رسانی به برادران دینی و ارج و قرب نهادن به آنان نیز باید تعادل رعایت شود.
امام صادق(ع): به برادرت خدمت کن، اما اگر او (سوء استفاده کرده و) تو را به بیگاری بگیرد، خدمت به او را رها کن زیرا اینکار با کرامت انسانی سازگار نمی‌باشد![2]
با این وجود و گرچه در صورت جنبه‌نداشتن طرف مقابل، می‌توان از خدمت، گذشت و … دست کشید، اما به این نکته نیز باید توجه کرد که نباید به سادگی هر فردی را به نداشتن جنبه، متهم نموده و از عفو و گذشت نسبت به وی و خدمت‌رسانی به او دریغ کرد! شاید برای روشن شدن آثار گذشت، لازم باشد که این عفو و گذشت بارها تکرار شود.