تکرار نماز

اگر نماز صحیح و داراى شرایط باشد، اعاده آن لازم نیست؛ هر چند همراه با حضور قلب نباشد. به طور کلى اگر انسان بعد از نماز، شک در درستى و صحت آن داشته باشد، بنا را بر صحّت آن مى گذارد و دوباره خواندن آن لازم نیست. به جاى اعاده نمازى که بدون حضور قلب خوانده شده، باید کوشش کرد نمازهاى بعدى، همراه با حضور قلب خوانده شود؛ چون اعاده نماز بى حضور قلب، در مواردى باعث وسواس مى شود و ناخواسته انسان در دام شیطان مى افتد. در این صورت گاهى انسان، چندبار یک نماز را مى خواند تا به دلش بچسبد و در هر بار، غفلت و عدم حضور قلب او از نماز قبلى بیشتر مى شود!! و همین امر موجب مى گردد، انسان در هیچ نمازى، نتواند تمرکز خود را حفظ کند و اضطراب و دلهره اى که از این راه به او دست مى دهد، همه نمازهاى او را ضایع و خراب مى کند و این نگرانى به همه امور زندگى او چنگ مى اندازد و آرامش را از او سلب مى کند. یکى از شاگردان علامه طباطبائى مى گوید: در یکى از شب هاى آخر عمر علامه طباطبایى، در خدمت او بودم. ایشان یاراى سخن گفتن نداشت. من از خداوند خواستم که توانى به او بدهد و در لحظات آخر عمر ایشان، نصیحتى از او بشنوم. علامه در حال احتضار با چشمان نافذش به گوشه اتاق نگاه مى کرد. خود را به او نزدیک کرده و عرض کردم: براى توجّه به خدا و حضور قلب در نماز، چه راهى را توصیه مى فرمایید؟ علامه طباطبایى به سوى من متوجه شد، لب هایش حرکت کرد و با صدایى بسیار ضعیف که به سختى شنیده مى شد، بیش از ده بار این جمله را تکرار کرد: «توجّه، مراوده، توجّه، مراقبه…»[1] .
منظور از توجّه و مراقبه آن است که انسان در نماز فکرش به این طرف و آن طرف نرود. اما منظور از مراوده در کلام علامه طباطبایى(ره)، ارتباط ظریف و عاشقانه با نماز و جست و جوى معشوق (خدا) در نماز است.
باید از همه این الگوها درس گرفت و به جاى اینکه به فکر اعاده و تکرار نمازها بود، فرصت را غنیمت شمرد و دل و جان را از عوامل حواس پرتى باز داشت و به الگوها و اسوه هاى واقعى تأسى جست.
پاورقی:
1- هزار و یک داستان نماز، ص 45.