جرم گوش اگر به حالت فشرده و بیش از اندازه طبیعی در گوش‌هایتان باشد، ممکن است احساس درد، احساس سنگینی و پری، احساس کیپ شدن، زنگ زدن، خارش، بوی نامطبوع و ترشحات داشته باشید. تمیز کردن جرم گوش دارای اصولی است که اگر رعایت نشود؛ بر سلامت گوش و شنوایی اثر مخربی خواهد گذاشت.
 

جرم گوش چیست

ماده زردرنگ داخل گوش که به جرم یا واکس گوش هم معروف است، توسط سلول‌های داخل کانال گوش ساخته می‌شود. اگر دست زده باشید متوجه شده‌اید که حالت چرب و چسبناک دارد به این دلیل که قسمت عمده تشکیل‌دهنده آن چربی و سلول‌های ریزش پیدا کرده است.

جرم گوش حاصل از فرآیند دفاع گوش در برابر ورود میکروب‌ها و عوامل خارجی به داخل کانال گوش است. ماده زردرنگ جرم گوش نه تنها مضر نیست بلکه اثر محافظتی دارد. البته با این شرط که میزان آن از حد نصاب بیشتر نشود. جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی از جمله مسائل مهم سلامت گوش در تمام سنین به شمار می‌آید.

جرم گوش برای سلامت گوش مفید است یا مضر

جرم یا واکس گوش یک ماده آلوده نیست بلکه به عنوان یک سد دفاعی غیر اختصاصی به حساب می‌آید. نقشی که ابرو برای محافظت از چشمتان دارد، نقشی که پوست برای محافظت از سراسر بدنتان دارد، مشابه نقشی است که جرم گوش برای پرده گوش و سلامت شنوایی شما دارد.

پس اگر بخواهید جواب این سوال را بدانید که آیا جرم گوش مفید است یا مضر، به شما می‌گوییم که اگر بیش از اندازه زیاد یا کم نباشد، بسیار مفید و محافظ سلامت شنوایی‌تان است.

غیر قابل انکار است که تجمع بیش از اندازه جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی به این علت است که جلوی پرده صماخ توسط جرم گوش اشغال می‌شود و اصوات کمتر به این پرده برخورد می‌کند. اگر میزان جرم گوش هم کمتر از حد نصاب باشد، شما احساس خشکی و خارش داخل کانال گوش خواهید داشت.
 

نتایج استفاده از گوش پاک‌کن و وسایل دیگر چیست؟

* عفونت گوش؛
* پارگی پرده گوش؛
* فقدان و کاهش قدرت شنوایی.

با این اوصاف، باید گوش‌ها را پاک و تمیز کنیم؟ پاسخ منفی است. زیرا کانال گوش نباید تمیز شود. اما اگر میزان قابل‌توجهی از جرم در گوش به وجود آید، به طوری که علائمی آزاردهنده ایجاد کند و مانع از معاینه گوش از سوی پزشک شود، حالتی موسوم به سِرومِن ایمپکشن(cerumen impaction)در شما ایجاد خواهد شد.

سرومن ایمپکشن، حالتی است که طی آن، کانال یکی از گوش‌ها یا هردو کاملا مسدود می‌شود. نشانه‌های این حالت به شرح زیر است:

* درد گوش یا احساس گرفتگی گوش؛
* احساس کیپ شدن گوش؛
* از دست دادن قدرت شنوایی که به مرور زمان وخیم‌تر می‌شود؛
* شنیدن صدای زنگ در گوش که به وزوز گوش معروف است؛
* خارش، ترشح و خروج بوی بد از گوش؛
* سرفه کردن.

وقوع چنین علائم و حالاتی در گوش بسیار نادر است. اما اگر با آنها مواجه شدید، مشکل را به گردن جرم گوش نیندازید و سریعا با پزشک تماس بگیرید. او می‌تواند ریشه مشکل‌تان را کشف کند. پزشک می‌تواند با وسیله‌ای مخصوص، داخل کانال گوش را معاینه کند و به کمک ابزارهای کوچک مخصوص، عملیات ساکشن یا شستشوی گوش، گوش‌تان را پاک‌سازی نماید.
 

تاثیر جرم گوش بر کاهش شنوایی چقدر است

اگر شما از جمله افرادی هستید که علاقه دارید هر وسیله نوک تیزی که به دستتان می‌رسد، وارد کانال گوش کنید و به هر نحوی شده، ماده زردرنگ جرم گوش را خارج کنید، شما خطرناک‌ترین اقدام علیه سلامت و شنوایی گوش‌تان را انجام می‌دهید.

دوست عزیز؛ تمیز کردن غیر استاندارد جرم گوش را بیشتر به سمت داخل هل می‌دهد و به پرده گوش فشار وارد می‌کند که باعث تجمع و سفت‌شدگی جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی می‌شود. شما ممکن است در گوشی که جرم بیش از اندازه و سفت شده داشته باشد، احساس درد، احساس سنگینی و پری، احساس کیپ شدن، زنگ زدن، خارش، بوی نامطبوع و ترشحات داشته باشید.

گاهی پیش می‌آید که نه تنها نمی‌توانید جرم گوش را خارج کنید بلکه بدتر آن را به داخل هل داده و همزمان به پرده حساس صماخ هم ضربه می‌زنید. اقدام درست این است که به پزشک مراجعه کنید تا شستشوی بهداشتی و مناسب گوش برایتان انجام شود و وضوح شنوایی را مجددا به دست بیاورید. 
 

بایدها و نبایدها در خارج کردن جرم گوش

لازم است که باورها و اقدامات اشتباه برای خارج کردن جرم گوش را بشناسید تا از اجرای چنین روش‌هایی بر گوش‌هایتان جلوگیری کنید. این عادات غلط عبارتند از:

چوب کبریت، سوییچ ماشین و کلید در منزل، خودکار، مداد و هر چیز نوک تیز دیگری را برای خارج کردن واکس زرد رنگ وارد گوش نکنید. مورد استفاده این وسایل هر چه باشد، در حیطه وسایل پزشکی گوش نیست.

گوش پاک‌کن، گوش پاک‌کن نیست!؟ آن وسیله‌ای که در جامعه به عنوان گوش پاک‌کن استفاده می‌شود و در داروخانه‌ها فروخته می‌شود، یک اپلیکاتور است و نه یک گوش پاک‌کن. شما با استفاده از این وسیله (اپلیکاتور) نه تنها موفق به خارج کردن جرم گوش نمی‌شوید، بلکه بدتر واکس را به داخل هل می‌دهید و احتمال آسیب رساندن به پرده صماخ هم محتمل است. لطفا از این وسیله که احتمالا شما هم به آن گوش پاک‌کن می‌گویید، استفاده نکنید.

به شما توصیه می‌شود که بعد از استحمام، برای خشک کردن گوش و خارج کردن جرم گوش که احتمالا نم خورده است و راحت‌تر خارج می‌شود، از انگشت یا اپلیکاتور استفاده نکنید. بهتر است که چند دقیقه‌ای گوش خود را در مسیر باد گرم سشوار قرار دهید تا داخل کانال گوشتان خشک شود.
 

مناسب‌ترین اقدام برای تمیز کردن جرم گوش

با توجه به حساس بودن ساختار گوش و همچنین عدم کاهش شنوایی، به شما توصیه می‌شود که اگر جرم گوش باعث شده است که شما علائمی از قبیل درد، وزوز گوش و کاهش شنوایی پیدا کنید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر جرم گوش چندان فشرده نباشد، احتمالا پزشک در همان نوبت سعی در خروج واکس درون گوش می‌کند. اگر جرم گوش حالت فشرده و چسبیده به پرده صماخ داشته باشد، احتمالا پزشک در چند مرحله، اقدام به خارج کردن واکس خواهد کرد که عبارتند از:

مرحله نخست: پزشک قطره روغن گلیسیرین فنیکه تجویز خواهد کرد که شما می‌بایست روزانه دو تا سه نوبت در گوش درگیر به مدت چند روز بچکانید. این قطره روغنی، جرم گوش را نرم می‌کند و خارج کردن واکس را آسان‌تر می‌کند.

مرحله دوم: پس از گذشت چندین روز، مجدد به پزشک مراجعه کنید. گوشتان توسط دستگاه معاینه می‌شود و احتمالا با یک سرنگ پر از آب داخل گوش شستشو داده می‌شود. سپس پزشک با کمک یک دستگاه داخل گوش را نگاه می‌کند و باقی‌مانده جرم‌ها را خارج می‌کند.

پزشکان معمولا با ابزارهای زیر کار تمیز کردن گوش‌ها را بر عهده می‌گیرند:

* ابزار ساکشن؛
* ابزاری قاشق‌مانند؛
*فورسپس.

پزشکان با معاینه و بررسی شرایط هر فرد می‌توانند به مشکلات ریشه‌ای دیگر که ممکن است در گوش وجود داشته باشد و نیاز به پیگیری دارد هم پی ببرند. با این تفاسیر، اگر باز هم تمایل به تمیز کردن گوش در منزل دارید، از راه‌کارهای زیر کمک بگیرید:

چند توصیه طلایی

اگر تمیز کردن جرم گوش، توسط پزشک اجرا شد و بعد از شستشوی گوش دچار مشکلاتی در شنوایی، درد شدید یا دچار خونریزی از گوش شدید، لطفا به پزشک مراجعه کنید.

اگر شما دارای سمعک هستید، ممکن است بیش از دیگران دچار تجمع و فشردگی جرم گوش شوید، به شما توصیه می‌شود که اصلا خودسرانه به تمیز کردن جرم گوش نپردازید به این دلیل که نباید به بیماری زمینه‌ای گوش و کاهش شنوایی که از قبل داشته‌اید، دوباره آسیب جدیدی اضافه کنید.

کسانی که دچار مشکلات زیر هستند نباید گوش‌شان را شست‌وشو بدهند:
* ابتلا به دیابت؛
* وجود سوراخ در پرده گوش؛
* اگزما (درماتیت) یا مشکلات پوستی دیگر در گوش یا پوست حوالی آن؛
* ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن؛
* وجود لوله در پرده گوش برای جلوگیری از تجمع مایعات در گوش میانی.
 

عوارض درمان نشدن جرم گوش :

اگر شما سریعا خود را درمان نکنید، علائم بدتر می شود.اجرام گوش زیاد شده و شنوایی کمتر می شود. حتی ممکن است بقدری گوش را جرم بگیرد ، که تشخیص پزشک برای ریشه یابی سایر مسائل مربوطه سخت می شود. 

برای گرفتگی گوش چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم:
-احساس پری گوش
– کاهش شنوایی
-حتی ممکن است منجر به مشکلات پزشکی دیگر نظیر عفونت شود.

علائم عفونت گوش در بزرگسالان شامل موارد زیر است:
-درد در میانه ی گوش و مشکل شنیداری 

-علائم عفونت گوش سریعا توسعه می یابد اگر به درد گوش خود توجه نکنید و آن را درمان نکنید، برای تشخیص بهتر است با راهکار پزشکی به یک متخصص مراجعه کنید.

اگر بیش از یکبار در سال این مشکل را دارید یا علائم دیگری نیز دارید، به پزشک خود بگویید تا هر 6 تا 12 ماه پاکسازی حرفه ای گوش را برایتان انجام دهد.

اهمیت درمان جرم گوش

چگونه حین پاکسازی از گوش خود محافظت کنید؟ 

موارد زیر را برای این کار رعایت کنید:

* اشیای کوچک را وارد گوش نکنید، چون به پرده گوش صدمه می زند. 
* در برابر صداهای بلند قرار نگیرید.
* از صداگیر استفاده کنید.
* زمانیکه صداهای اطرافتان بسیار زیاد است، و یا اگر از هدفون استفاده می کنید صدای آن را کم کنید تا کس دیگری صدای موزیک شما را نشنود حتی صدای سیستم صوتی ماشین خود را زیاد نکنید. 
* پس از شنا گوشتان را خشک کنید، از یک پارچه تمیز استفاده کنید یا سر خود را بتکانید تا اب اضافه ی گوش خارج شود. 
* زمانیکه دستورات پزشکی را انجام دهید، به تغییرات شنیداری توجه کنید. 
* اگر متوجه تغییراتی نظیر زنگ خوردن گوش شوید، با پزشک خود تماس بگیرید. 
* اگر دچار کاهش شنیداری، درد یا جراحت گوش ناگهانی شدید به پزشک خود مراجعه کنید. 
* پزشک از تجهیزات کامل برای پاکسازی گوش ها استفاده می کند مانند دستگاه ساکشن یا ابزاری مثل قاشق برای درآوردن اجرام گوش. 
* چنانچه بارها اشاره کرده ایم افراد نباید پاکسازی خانگی گوش را در خانه انجام دهند، بخصوص اگر پرده گوش آنان سوراخ است، دیابت دارند، اگزما یا سایر معضلات پوستی نزدیک گوش خود دارند، سیستم ایمنی ضعیف دارند و لوله ای در پرده گوش قرار دارد.

خطر استفاده از گوش پاک کن شامل موارد زیر است:
* جرم را عمیق تر و به درون گوش و نزدیک پرده گوش هدایت می کند و روند پاکسازی گوش را کند می کند.
* به پرده گوش آسیب می زند و موجب کیپ شدن گوش می شود.
 

جرم گوش و معایب راه های پاکسازی آن

اگر از شمع برای پاکسازی گوش استفاده کنید منجر به معضلات زیر میشود:

سوزاندن پوست و حفره ای میان پرده ی میانی گوش ایجاد می کند که سبب خونریزی گوش و عدم عملکرد آن میشود. روش خوبی نیست که چیزی را مستقیما وارد گوش خود کنید، زیرا منجر به صدمه زدن گوش و داخل رفتن بیشتر اجرام گوش می شود.

اگر مرتبا گوش خود را پاک کنید، باکتری هایی را که از گوش محافظت می کند را از بین می برد و سبب کاهش شنوایی جزئی و سوزش و خارش گوش می شود.

حتی موجب پری گوش آنان می شود در برخی موارد موجب گوش درد می شود و اگر از درمان های خانگی نتیجه نگرفتید به پزشک خود مراجعه کنید تا علت را تشخیص دهد.

شخص باید حتما پیش پزشک برود، اگر علائم عفونت گوش مثل درد در داخل یا اطراف گوش داشته باشد، مایعی از گوش ترشح شود یا شنوایی دچار مشکل شود.  در کل در صورت داشتن چنین علائمی خوب است که سریعا به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید و از بدتر شدن آن پیش گیری کنید.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت چطور
سایت نمناک