جن چه ويژگي هايي دارد؟

در قرآن كريم علاوه بر اينكه سوره اي بنام جن وجود دارد، 22 بار واژه جن و 7 مرتبه واژه جانّ و 5 بار عبارت «الجِنّه» كه جمع جن است بكار رفته است. وجود جن از اصول مسلم قرآني و اعتقاد به آن از مصاديق ايمان به غيب است. قرآن كريم به برخي از ويژگي هاي جن اشاره كرده است، كه در اينجا به آنها مي پردازيم:
1. ماده خلقت: در آيات قرآن از ماده اوليه آفرينش جن سخن به ميان آمده و آن آتش است. يعني ماده اوليه خلقت جن آتش است:
« وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُوم‏»[1] « وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مارِجٍ‏ مِنْ نارٍ »[2] مارج در اصل به معناي اختلاط و آميزش و در اينجا منظور از آن اختلاط شعله هاي مختلف آتش با هواست كه رنگ هاي مختلفي از آن پديد مي آيد. بنابراين جن از تركيب دو عنصر آتش و هوا آفريده شده، چنانچه آدم از دو عنصر آب و خاك است. از تركيب دو عنصر آتش و هوا، مارج و از تركيب دو عنصر آب و خاك، طين بدست مي آيد.
2. تناسل: در ميان جنيان هم مانند انسان ها تناسل وجود دارد، با اين تفاوت كه تناسل در بشر با القاي نطفه در رحم و در جن با القاي هوا در رحم است. آيه « لَمْ يَطْمِثْهُنَ‏ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ»[3]  دلالت بر آميزش جنسي جنيان دارد.
3. جنسيت مذكر و مونث: از آيه « رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ‏ بِرِجالٍ مِنَ الْجِن‏»[4] مي توان استفاده كرد كه اگر در ميان جنيان مرداني هستند، پس بين آنها اناث هم بايد وجود داشته باشد، چرا كه رجال در برابر اناث است.
4. زمان آفرينش: خلقت جن پيش از خلقت انسان و پس از آفرينش ملائكه بوده است و به گفته برخي مراد از خليفه در آيه « وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَليفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فيها مَنْ يُفْسِدُ فيها وَ يَسْفِكُ‏ الدِّماء»[5] آمدن انسان بعد از جن در زمين است. جن قبل از هبوط آدم در زمين زندگي مي كرده و فساد و خونريزي مورد اشاره در اين آيه، فساد جنيان است. بهرحال جنيان داراي زندگي زميني بوده ،قدرت حضور در آسمان ها را نيز دارند. و بر اساس آيه 25 سوره فصلت از زندگي دسته جمعي و طايفه اي برخوردار هستند.
5. برخورداري از ابزار فهم و درك: جنيان مانند انسان ابزار فهم و درك نظير قلب، گوش، و چشم دارند: « وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُون بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَل‏ُِّّّ‏»[6] بنابراين آنان نيز همانند انسان وقتي از قلب و چشم و گوش خود براي درك حقيقت استفاده نكنند، از حيوان پست تر مي شوند. هم چنين آنها قدرت فهم كلام بشر را دارند. چنانچه از آيه اول سوره جن« إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً»[7] بر مي آيد كه جن قدرت فهم قرآن و تشخيص كلام خارق العاده از كلام عادي را دارد. ازاينرو وقتي قرآن تحدي مي كند گروه جنيان را نيز مانند انسان ها به مبارزه مي طلبد. البته ميان جنيان افراد سفيه و كم خرد نيز وجود دارد: « وَ أَنَّهُ كانَ يَقُولُ سَفيهُنا عَلَى اللَّهِ شَطَطا»[8] 6. حركت: جن داراي سرعت فوق العاده اي است و در مدت زمان كوتاه مي تواند عرض و طول زمين را بپيمايد، چنان چه عفريت جني در برابر درخواست احضار تخت بلقيس توسط سليمان گفت: من بر آوردن تخت بلقيس پيش از آنكه از جايگاه خود برخيزي قادرم: « قالَ عِفْريتٌ‏ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِكَ وَ إِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ أَمينٌ »[9] بااينكه ميان سبا و شام بيش از 2000 كيلومتر فاصله بود.
7. خوردن: درباره خوردن و آشاميدن جن اختلاف است. برخي معتقدند جن نه مي خورد و نه مي آشامد. برخي معتقدند هم مي خورد هم مي آشامد. اما در قرآن در اين باره سخني به ميان نيامده است.[10] پي نوشت:
[1] . و جن را پيش از آن از آتشى سوزان و بى ‏دود پديد آورديم. حجر،27
[2] . و جن را از آميزه ‏اى [از شعله‏ هاى مختلف‏] به وجود آورد.  الرحمن،15
[3] . پيش از آنان دست انس و جنّى به آنان نرسيده است. ( الرحمن،74
[4] . مردانى از آدميان به مردانى از جن پناه مى ‏بردند جن،6
[5] . و [ياد كن‏] هنگامى كه پروردگارت به فرشتگان فرمود: مسلماً من جانشينى در زمين قرار خواهم داد. گفتند: آيا كسى را در آن قرار مى‏ دهى كه فساد مى ‏كند و خون مى‏ ريزد؟ بقره،30
[6] . و مسلماً بسيارى از جنّيان و آدميان را براى دوزخ آفريده ‏ايم [زيرا] آنان را دل‏هايى است كه به وسيله آن [معارف الهى را] در نمى ‏يابند، و چشمانى است كه توسط آن [حقايق و نشانه ‏هاى حق را] نمى‏ بينند، و گوش‏ هايى است كه به وسيله آن [سخن خدا و پيامبران را] نمى‏ شنوند، آنان مانند چهارپايانند بلكه گمراه ‏ترند.  اعراف،179
[7] . همانا ما قرآن شگفت آورى شنيديم‏. جن،1
[8] . و اينكه سبك‏ مغز و نادان ما همواره درباره خدا سخنى دور از حق مى‏ گفت [كه او داراى همسر و فرزند است!] جن،4
[9] . يكى از جنّيان كاردان و تيزهوش گفت: من آن را پيش از آنكه از مسند خود برخيزى نزد تو مى ‏آورم، و من بر اين [كار] توانا و امينم. نمل،39
[10] .دائره المعارف قرآن كريم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي،1382، ج10، ص28-33