عربستان، ترکیه، قطر، اردن، امارات، بحرین و رژیم صهیونیستی، با انواع حمایت های مالی، تسلیحاتی، رسانه های و حتی نیرویی از گروهک داعش و دیگر گروه های تکفیری، اهداف خاصی را در عراق دنبال می کنند که در این گزارش آن ها را بررسی می کنیم

در مقاله پیشین روابط پنهانی و حمایت های ایالات متحده امریکا از گروه تکفیری داعش مورد واکاوی قرار گرفت و بر این نکته تاکید شد که داعش با حجم بالایی از عملیات های نظامی و پیشروی های میدانی و انفجارات تروریستی، بدون حمایت های قدرت های جهانی و منطقه ای قادر به ایفای چنین نقشی نیست. چنین واقعیتی در اظهارات مقامات عراقی آمده و نوری المالکی ، نخست وزیر عراق طی روزهای اخیر بارها تصریح کرده است برخی طرف های داخلی و خارجی در فتنه بوجود آمده در این کشور دست دارند .

پیش از این مقام معظم رهبری در جمع مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی در 29/10/92 با اشاره غیرمستقیم به داعش فرموده بودند: «عده ای تکفیری بجای توجه به رژیم خبیث صهیونیستی، به اسم اسلام و شریعت، اکثر مسلمانان را تکفیر می کنند و زمینه ساز جنگ و خشونت و اختلاف می شوند و به همین علت، وجود این جریان تکفیری، مژده ای برای دشمنان اسلام است… با این وضع آیا کسی می تواند تردید کند که وجود این جریان و پشتیبانی مالی و تسلیحاتی از آن، کار دستگاههای امنیتی و خبیث دولت های استکباری و دست نشاندگان آن ها نیست؟…»

در این مقاله قصد داریم از مناسبات و پشتیبانی های برخی کشورهای منطقه از این گروه پرده برداریم.

عربستان سعودی

اطلاعات موثق از نقش سازمان اطلاعات عربستان و شخص بندر بن سلطان، رئیس سابق دستگاه جاسوسی این کشور، در تشکیل گروه های تروریستی خطرناکی همچون داعش و جبهه النصره حکایت دارد. عربستان سعودی به عنوان مدعی رهبری جهان اسلام از دیرباز رقابت سختی را با سایر قدرت های منطقه به ویژه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده است. از نگاه عربستان، ایران مدعی رهبری منطقه و بسط نفوذ خود با رویکرد تشیع است، لذا هم پیمانان ایران خصوصا دولت عراق و سوریه آماج حملات سعودی ها قرار گرفتند.

شیوه کثیفی که عربستان با محوریت دستگاه اطلاعاتی خود دنبال می کند، ایجاد فتنه طائفه ای و مذهبی است. در چنین شرایطی است که سازمان القاعده و گروه های تکفیری، همچون داعش، ابزار مناسبی برای تحقق این هدف شوم قلمداد می شوند. به عبارتی دلارهای نفتی عربستان خرج حمایت مالی و تسلیحاتی گروه هایی مانند داعش می شود تا علیه شیعه و هم پیمانان جمهوری اسلامی وارد عمل شده و در واقع نقشه شوم هم پیمانان غربی و صهیونیستی خود را در منطقه حساس خاورمیانه پیاده کند. بنابر اعلام برخی منابع منطقه ای، دو کشور قطر و عربستان یک و نیم میلیارد دلار در اختیار داعش قرار داده اند تا از آن برای خرید سلاح و مهمات از قاچاقچیان سلاح استفاده کنند.

حمایت های سعودی تا جایی پیش رفته که برخی منابع از حضور مستقیم افسران سعودی در عراق خبر داده اند. پایگاه خبری الاتجاه عراق به نقل از منابع امنیتی این کشور ، فاش کرده است 150 افسر اطلاعاتی عربستان به فرماندهی فردی موسوم به فهد مصباح، از طریق استان الحسکه در مرزهای سوریه ، وارد موصل شده اند. این نظامیان عربستانی، ضمن پوشش دادن تحولات میدانی عراق، ارتباطاتی با گروه تروریستی داعش برقرار کرده و حتی در تبلیغات خود این گروهک جنایتکار را انقلابی می خوانند؛ موضوعی که با واکنش تند مقام های عراقی روبه رو شده است. درعین حال اخبار حاکی از آن است که کارشناسان رسانه ای عربستانی برای کمک به راه اندازی شبکه تلویزیونی برای گروه داعش به موصل اعزام شده اند. حضور نظامیان و همچنین کارشناسان رسانه ای سعودی در عراق و به ویژه در مناطق عملیات داعش، نشان دهنده نگاه خاصی است که ریاض به اوضاع کنونی عراق و به ویژه عملیات داعش دارد.

از سوی دیگر پایگاه خبری آمریکایی «ورلدنت دیلی» با استناد به سخنان منابع مطلع در اردن نوشت: «عربستان به تجهیز داعش برای تصرف شهرهای عراق سرگرم است». هفته ‌نامه آمریکایی فارین پالیسی هم در تحلیلی نوشت: اسناد و شواهد زیادی وجود دارد که از حضور مقامات امنیتی سعودی در میان سرکردگان داعش در عراق حکایت دارد. این نقش پیش از این توسط بندر بن سلطان به طور جدی دنبال می ‌شد.

اردن

دولت پادشاهی اردن به عنوان یک از هم پیمانان قدیمی آمریکا و عربستان، نقش زیادی در برافروختن فتنه و بحران در سوریه و اخیرا عراق ایفا کرده است. به گزارش روزنامه عراقی الصباح ۱۳ گروه تروریستی، دو روز پیش از حمله به استان نینوا در اردن گرد هم آمده و در مورد کشتار عراقی­‌ها به توافق رسیده و با سرکرده گروه تروریستی داعش بیعت کردند. الصباح به گروه ها و احزابی همچون حزب منحله بعث (به رهبری عزت الدوری)، جنبش نقشبندیه، گروه­‌ المجاهدین، انصار التوحید، انصار السنه و انصار الاسلام اشاره کرده است.

از طرفی هنوز چند روز از بیان علنی دولت اردن از تحولات جاری در عراق، و ابراز نگرانی این کشور از حضور گروه های وابسته به دولت اسلامی در عراق و شام در کنار مرزهایش نمی گذشت، که در جنوب این کشور بدون مخالفت و حضور حتی یک نیروی امنیتی اردنی، تظاهراتی در حمایت از داعش در شهر معان (جنوب اردن) برپا شد. شرکت کنندگان در این تظاهرات بدون این که با مانعی از سوی دولت اردن مواجه شوند با حمل پرچم های مربوط به القاعده که همان پرچم سیاه داعش است، شعارهایی در حمایت از داعش در عراق و سوریه سردادند.

برخی از جریان های سیاسی اردن ضمن محکوم کردن سکوت دولت اردن در قبال این مساله این تحرکات و راهپیمایی را مشکوک دانستند. به گفته مسئولان امنیتی اردن، دولت نسبت به این تظاهرات اظهار نگرانی کرده است و حتی برخی از مقامات هشدار داده اند که بار دیگر اجازه برگزاری چنین تظاهراتی را به این گروه های سلفی نخواهند داد.

در این میان محمد الشلبی، ملقب به ابو سیاف، یکی از رهبران جریان سلفی اردن پیش روی نیروهای دولت اسلامی در عراق و شام را به فتوحات اسلامی نامگذاری کرده و گفته است: ما از داعش حمایت می کنیم چرا که با فتوحات اسلامی که داشته اند در برابر رافضی های شیعی ایستادگی کرده و در برابر خطر امتداد و گسترش شیعیان در منطقه ایستادگی کردند!

البته دولت اردن نسبت به جریانات تروریستی همچون داعش با احتیاط عمل می کند و در ظاهر نسبت به خطرات گروه های افراطی و سلفی هشدار می دهد؛ اما در خفا ناچار به همسویی با اربابان خود به ویژه عربستان سعودی است.

رژیم های اقماری حوزه خلیج فارس

در میان حامیان منطقه ای داعش از برخی کشورهای حوزه خلیج فارس مانند قطر، امارات و بحرین نام برده شده است. حمایت این رژیم ها عمدتا در قالب پشتیبانی مالی و رسانه ای صورت می گیرد. بعضی از ناظران با اشاره به سکوت قطر نسبت به حملات داعش گفته ‌اند که حاکم دوحه برای بهبود مناسبات با عربستان در کنار داعش قرار گرفته و رسانه های آن به ویژه شبکه الجزیره به برجسته‌ سازی عملیات داعش در عراق پرداخته اند.

از دیگر سو اظهارات جنجالی ضاحی خلفان از مقامات امنیتی امارات متحده عربی و سمیره رجب، وزیر اطلاع رسانی رژیم بحرین علیه دولت منتخب عراق و شخص نوری المالکی، که بیشترین آرای مردمی را در انتخابات پارلمانی اخیر عراق به خود اختصاص داد، می تواند بسیاری از حقایق نهفته درباره تروریست های داعش و حامیان منطقه ای آن را روشن کند.

سمیره رجب، وزیر اطلاع رسانی رژیم حاکم بر بحرین، به صراحت تروریست های تکفیری داعش را انقلابی خوانده و ادعا کرده است آنچه در عراق می گذرد،‌ یک انتفاضه مردمی است. این مقام آل خلیفه در تلاش برای تحریک اهل سنت علیه شیعیان و شعله ور کردن آتش فتنه مذهبی در عراق مدعی شده است کسانی که عراق را آزاد خواهند کرد اهل سنت هستند.

در واقع رژیم های وابسته حوزه خلیج فارس به تبعیت از سیاست های عربستان، درصدد تغییر معادله قدرت در عراق و بازگشت بعثی ها و حاکمیت اقلیت سنی هستند. این کشورها معمولا نگرانی خود را از نفوذ ایران و حاکمیت دولت شیعی در عراق پنهان نمی کنند.

ترکیه

ترکیه به عنوان یک مدعی قدرت منطقه ای از دیرباز نگاه خاصی به همسایه جنوبی خود داشته است. در بعد سیاسی، ترکیه که به نظر می آید در پی ایجاد نوعی نئوعثمانی جدید در منطقه است، در صدد باج گیری از عراق، از طریق تغییر معادلات سیاسی این کشور همچون انتخاب نخست وزیر، رییس جمهور و رییس پارلمان است. این موضوع بعد از پیروزی مجدد «ائتلاف حکومت قانون» و احتمال ابقای نوری مالکی در پست حساس نخست وزیری، جدی شده است. روابط خارج از عرف آنکارا با اقلیم کردستان نیز در همین راستا ارزیابی می شود و ترک ها قصد دارند از این طریق، بر حکومت مرکزی عراق اعمال فشار کنند.

از طرفی برخی از مناطق عراق در دوران عثمانی به عنوان ایالتی از ایالت های عثمانی به حساب می آمدند به خصوص ایالت موصل، یعنی منطقه ای که شاهد حملات اخیر داعش بوده است. ترکیه در چهارچوب «میثاق ملی»، منطقه شمال عراق تا موصل را از آن خود می ‌داند و در نگاه راهبردی که توسط داود اوغلو وزیر خارجه ترکیه ارائه شده است، شمال عراق دایره نفوذ راهبردی ترکیه برای ورود به خاورمیانه است. به گفته برخی ناظران، ترکیه موافق تجزیه عراق و جدی‌ترین حامی ایده ایجاد دو منطقه نفتی و راهبردی، با دو دولت سنی به مرکزیت اربیل و موصل است.

در عرصه اقتصادی، آنکارا قصد تصاحب بازارهای عراق را داشته و به دنبال استفاده از نفت شمال عراق است و هیچ گونه رقیبی را نمی پذیرد. بر این اساس به دنبال ایجاد تنش و درگیری توسط عناصر وابسته به خودش در عراق است تا عراق را وادار به فروش نفت خود به ترکیه نموده و یا نفت خود را از طریق خاک ترکیه صادر کند و یا در پالایشگاه های ترکیه تصفیه شود.

از لحاظ مذهبی، دولت اسلامگرای ترکیه به طور طبیعی حاکمیت شیعی در عراق را برنمی تابد و ترجیح می دهد سنی های همسو با آنکارا به قدرت برسند. رقابت با جمهوری اسلامی ایران نیز از دیگر انگیزه های دخالت ترکیه در عراق محسوب می شود؛ لذا می توان نتیجه گرفت تحرکات داعش در عراق، بستر مناسبی برای تحقق اهداف ترکیه فراهم نموده و هر چند دولتمردان ترکیه در ظاهر داعش را محکوم کرده اند، اما در خفا از تحرکات این گروه خشنود هستند. حضور تعداد زیادی از اتباع ترک در میان نیروهای داعش و دستگیری برخی از آنان نیز حکایت از نقش پنهان و آشکار آنکارا در حمایت از نیروهای سلفی در ناامن نمودن عراق دارد.

اشغال کنسولگری ترکیه و گروگان گرفتن اتباع این کشور در موصل از سوی داعش می‌تواند اقدامی نمایشی و حتی برای حفاظت از کارکنان ترکیه باشد. وزیرخارجه ترکیه در واکنش به گروگان‌ گیری اتباع این کشور گفته است منتظر خبرهای خوش باشید. این خبر خوش از نگاه داود اوغلو تنها آزادی اتباع این کشور نبوده، بلکه تغییر معادلات در عراق پس از سقوط موصل و برخی مناطق دیگر است.

رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی از دیرباز اهداف و منافع زیادی در عراق داشته و طرح هایی همچون تجزیه و تضعیف دولت مرکزی جزء اهداف راهبردی این رژیم محسوب می شود. تحولات اخیر عراق توسط اصلی ‌ترین رسانه‌ه��ی صهیونیستی شامل «هاآرتص» و «اسراییل تودی» پوشش داده شد. خط مشی خبری این رسانه ها به گونه ای بود که به مخاطب القا می کرد که داعش به زودی بر بغداد مسلط خواهد شد!

هم مرز بودن عراق با ایران از دیگر دلایلی است که موجب شده عراق برای رژیم صهیونیستی حساسیت بیشتری داشته باشد. یکی از مقام‌های اطلاعاتی سابق رژیم صهیونیستی به فعالیت عناصر موساد در شمال عراق موسوم به طرح (B) اعتراف کرده است. در قالب این طرح، دو مرکز جاسوسی اسراییل در پایگاه‌های شمال عراق به شنود و جاسوسی برضد ایران و سوریه می‌پردازد و عناصر کرد یهودی نیز با آن‌ها همکاری می ‌کنند. پایگاه جاسوسی رژیم اسراییل در شمال شرق عراق که برضد ایران دست به فعالیت جاسوسی می‌زند، در عمق خاک عراق و رو به‌ روی استان آذربایجان غربی ایران قرار دارد. این پایگاه در تجهیز اشرار منطقه‌ی مرزی ایران نقش اساسی داشته و قاچاق کالاهای ممنوعه و سلاح تسهیلاتی برای اشرار فراهم می ‌کند.

از دیگر اقدام‌های اطلاعاتی ـ امنیتی که طی سال‌های گذشته توسط رژیم اسراییل و در سایه‌ حمایت اشغال‌گران آمریکایی صورت گرفته، می‌ توان به این موارد اشاره کرد: ترور دانشمندان و دانشگاهیان عراق، ترور شخصیت‌های برجسته‌ شیعه، ایجاد اختلاف میان قومیت‌ها و طوایف عراق، کمک به نیروهای آمریکایی در بازجویی و شکنجه‌ زندانیان، اشاعه‌ فساد و فحشا در بین جوانان عراقی، تاراج صنایع مهم عراق، نفوذ در مراکز مهم دولتی عراق به ویژه وزارتخانه‌ های کشور، خارجه، امور امنیتی، ارتباطات، دفاع و نفت و بازرگانی این کشور، توزیع مواد غذایی و دارویی که مردان عراقی را عقیم می‌کند، حمایت از روزنامه نگاران وابسته به غرب و صهیونیسم، غارت منابع و اشیای عتیقه و باستانی عراق و بازاریابی برای کالاهای اسراییلی.

در شرایط فعلی آن چه قابل تامل است، اخباری است که از ارتباطات داعش با سرویس های جاسوسی رژیم صهیونیستی پرده بر می دارد. پاره ای از منابع نظامی منطقه ای اعلام کرده اند ابوبکر البغدادی، رهبر گروه تروریستی داعش در فلسطین اشغالی زیر نظر موساد آموزش های نظامی دیده است. این ارتباطات احتمالا از طریق اردن صورت گرفته است. پیش از این، اخباری از ارتباط گروه های تروریستی در سوریه با رژیم صهیونیستی منتشر شده بود و اکنون ارتباط داعش با اسراییل بر سر زبان ها افتاده است که با توجه به فتنه انگیزی و جنگ افروزی داعش در عراق و منطقه، امری کاملا منطقی به نظر می رسد. به عبارتی داعش درشرایط کنونی تبدیل به بهترین ابزار برای تحقق توطئه های صهیونیستی علیه مسلمانان و کشورهای اسلامی شده است.

جمع بندی

ظهور جریانات تکفیری و افراطی در منطقه فرصت مناسبی برای دشمنان جهان اسلام ایجاد کرده است تا با سرمایه گذاری روی این جریانات، اهداف شوم خود را در خاورمیانه به پیش ببرند. البته از استکبار جهانی و صهیونیست ها انتظاری نیست، چرا که از هر ابزاری برای ضربه زدن به مسلمانان بهره می گیرند. نکته تاسف بار همسویی برخی کشورهای منطقه ای با سیاست های بحران زا و فتنه انگیز دشمنان است. در شرایط فعلی، کشورهایی چون عربستان، ترکیه، اردن و برخی رژیم های حوزه خلیج فارس تبدیل به حامیان داعش شده اند و از نظر مالی، رسانه ای و حتی تسلیحاتی به پشتیبانی از این گروه تکفیری و تروریستی برخاسته اند.

هدف اصلی این کشورها، مقابله با محور مقاومت و کانون آن جمهوری اسلامی ایران است؛ به همین دلیل دو کشور هم پیمان ایران یعنی عراق سوریه، آماج حملات داعش قرار گرفته اند. نکته قابل توجه آن است که داعش دیر یا زود، با همت دولت و ارتش و نیز نیروهای مردمی عراق تار و مار خواهد شد و در سوریه نیز مجال چندانی برای ادامه تحرکات و حملات خود نخواهد داشت؛ اما بی تردید تبعات فتنه و بحران، دامان حامیان منطقه ای را نیز فراخواهد گرفت.

حمایت و پر و بال دادن به یک گروه تکفیری و تروریستی که خشونت و کشتار را تئوریزه کرده است، سبب می شود تا این گروه حد و مرزی نشناخته و هر جا عرصه ای برای جولاندهی بیابد، وارد عمل خواهد شد. چنین تجربه ای را پیشتر در باره سازمان اصلی القاعده شاهد بودیم که در مقاطعی حامیان خود (عربستان و غرب) را هدف قرار داد. به نظر می رسد حامیان داعش، تمایلی به درس آموزی از تجارب گذشته ندارند و بار دیگر مشغول بازی با آتش هستند./

بصیرت/فرزان شهیدی /چهارشنبه 04 تیر 1393