حکم گران فروشی-آثار گران فروشی

از نظر فقهی : سود گرفتن در فروش کالا حد معینی ندارد بنابراین تا وقتی که به حد اجحاف نرسد و برخلاف مقررات دولت نباشد اشکال ندارد. گرانفروشی مانند غش کردن در معامله، غبن است و آن فریب دادن فروشنده است در قیمت یعنی جنس را به زیادتر از ارزشی که دارد به کسی که از قیمت آن بی خبر است بفروشد.
حضرت صادق (علیه السلام) می فرماید: فریب دادن و به زیادتر از قیمتش فروختن به کسی که بی خبر است، حرام است . و نیز می فرماید: فریب دادن مومن در معامله حرام است و در روایت دیگر فرمود:
کسی را که به تو وثوق دارد فریب مده، زیرا فریب دادنش حلال نیست .(1)
پیامبر اکرم (ص) می فرماید: هر مردی که قوت مردم را بخرد و تا چهل روز آنرا نگاه دارد به انتظار اینکه مسلمانان در گرانی واقع شوند گناهی کرده که اگر تمام آن قوت را بفروشد و پولش را صدقه بدهد، کفاره آن گناهی که کرده نمی شود (2)
قرآن کریم در سوره اعراف آیه 97 می فرماید:
اگر اهل شهرها و جوامع انسانی ایمان آورده و تقوای الهی پیشه کنند ، ما به روی آن برکات زمین و آسمان را می گشاییم، اما آنها تکذیب کردند به خدا و روز واپسین ایمان نیاوردند و تقوای الهی را رعایت نکردند و حکومتهایشان هم رعایت قوانین الهی را نکرده و به غیر آنچه خدا حکم کرده حکم کردند.
کسبه و تجارشان هم با کم فروشی و احتکار و گران فروشی و غش و خیانت در معامله به وظیفه خود عمل کردند .
پس ما هم آنها را بواسطه اعمال بدشان گرفتار (تورم و گرانی قیمت اجناس و قحطی) کردیم .
و در سوره نحل آیه 112 آمده است :
«خداوند مثلی زده است و آن وصف شهر و روستایی است که هم امنیت و آرامش خاطر داشتند و هم روزی فراوان که از هر طرف بسویشان آورده می شود ولی به نعمتهای خدا کفران ورزید . پس خداوند هم لباس گرسنگی و ترس را در اثر کردار زشت آنها، به آنان پوشاند» که کفران نعمت شامل اسراف ، احتکار، خیانت به اموال واجناس در برابر مردم می باشد .
در سوره سبأ آیه 15 الی 17 آمده است :
« برای مردم جهان در محل سکونت مردم سبأ آیه و نشانه ای است و آن این که در سمت راست و چپ آنها باغهایی وجود داشته که رزق مردم سباء را بطور کامل و با فراوانی تأمین می کرد . از طرف پروردگار جهان به آنها گفته شد روزی خدای خود را بخورید و سپاس او را به جای آرید (گناه و نافرمانی او را نکنید و حق خدا و محرومان را بدهید) هم شهر پاکیزه و خوب و آباد و با طراوت و باصفا دارید و هم خدای آمرزنده و بخشاینده.
آنها از شکر نعمت حق اعراض کردند، ما هم سیلابی سخت برای هلاکت آنها فرستادیم و جای آن باغهای پرنعمت و آن میوه های رنگارنگ، باغهای دیگر به ایشان دادیم که ثمره درختانش تلخ و ترش و بدمزه بود و آن درختان شور، گز و اندکی درخت سدر بد این کیفر ناسپاسی و کفران نعمت آنها بود آیا با خبرکفران کنندگان نعمت را مجازات می کنیم ؟
منابع :
1- وسائل الشیعه ، ج 12، ص 364.
2- وسائل الشیعه ، ج 12، ص 314، باب 27
3- وسائل الشیعه.
4- احتکار و گرانفروشی ، آذری قمی .
5- پاسخ به پرسشهای مذهبی شما، آیت الله مکارم شیرازی .
6- آیات الاحکام ، قربانی لاهیجی .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی