تمام کلمات موجود در قرآن کریم، کلام الهی بوده و ارزش و اعتبار مخصوص به خود را دارد.[1] طبیعتاً خواندن قرآن نیز ثواب خاص خود را دارد و انسان، هر سوره و آیهای را که بخواند مأجور میباشد. بهعلاوه؛ برخی از سورهها و یا آیات وجود دارند که نتایج خاصی برای آنها ذکر شده است که به جهت برخی ویژگیهای موجود در آنها میباشد؛ البته آنچه ذکر میشود تنها وسیلهای برای رسیدن به اهداف مورد نظر بوده و برای نمونه؛ اگر کسی آیت الکرسی را بخواند احتمال دفع بلا از او بسیار بالا میرود، اما اینگونه نیست که بلا به هیچ وجه به او نرسد؛ زیرا در دعا انسان تنها درخواستی از خداوند میکند که احتمال برآورده شدن آن بسیار است، اما چنین نیست که قطعاً برآورده شود و آن به جهت وجود عوامل مختلفی در برآورده شدن دعاها وجود دارد
با ذکر این مقدمه، به بیان برخی از روایات ناظر به فضیلت خواندن سوره قدر میپردازیم:
امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» را بخواند و آوازش را [هنگام خواندن آن] بلند کند مانند کسى است که شمشیر در راه خدا کشیده، و هرکس آنرا آهسته بخواند مانند کسى است که در راه خدا در خون خود بغلطد، و هرکس ده بار آنرا بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزیده شود».[2]
از مُفَضّل روایت شده است: کسى که سوره “إِنَّا أَنْزَلْنَاه” را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنى بخواند خداوند متعال فرشتهاى را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و براى خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور میشود و وقتى خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل هول و هراس را از او بر طرف میکند تا داخل بهشتش نماید.[3]
امام صادق(ع) در سخنانی فرمود:
«هرکه سوره قدر را در نماز واجبى از واجباتش قرائت کند، منادى از طرف خدا او را صدا زند که اى بنده خدا گناه گذشته تو بخشیده شد، عمل را از سر بگیر».[4]
«هرکس لباس نو براى خود ببرد و سى و شش مرتبه سوره قدر بخواند، و به آیه “تنزّل الملائکة” که میرسد کمى آب بردارد و اندکى بر آن بپاشد، سپس دو رکعت نماز بگزارد و دعا کند و در دعاى خود بگوید: ستایش از آن خداوندى است که به من لباسى عطا فرمود تا مایه آراستگى من در میان مردم باشد، و من عورت خود را با آن بپوشانم، و براى پروردگارم در آن نماز بگزارم، و خدا را ستایش کنم؛ همواره در وسعت و گشایش، زندگى خواهد کرد تا آن لباس کهنه شود».[5]
«هر کس هنگام خوابیدن یازده بار سوره “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ” را قرائت کند، خداوند یازده فرشته را بر او میگمارد تا او را از تمام شیطانهاى رانده شده تا به صبح حفظ کنند».[6]
امام جواد(ع) فرمود: «کسی که سوره قدر را در هر روز و شب هفتاد و شش بار بخواند؛ خداوند برای او هزار فرشته میآفریند که ثواب خواندن این سوره را سی و شش هزار سال بنویسند و خداوند استغفار این ملائکه را مضاعف میکند».[7]
و روایات دیگری که برخی از آنها تفصیل بیشتری نیز داشته و ثواب و آثار بیشتری را ذکر کردهاند.[8]
با ذکر این مقدمه، به بیان برخی از روایات ناظر به فضیلت خواندن سوره قدر میپردازیم:
امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» را بخواند و آوازش را [هنگام خواندن آن] بلند کند مانند کسى است که شمشیر در راه خدا کشیده، و هرکس آنرا آهسته بخواند مانند کسى است که در راه خدا در خون خود بغلطد، و هرکس ده بار آنرا بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزیده شود».[2]
از مُفَضّل روایت شده است: کسى که سوره “إِنَّا أَنْزَلْنَاه” را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنى بخواند خداوند متعال فرشتهاى را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و براى خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور میشود و وقتى خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل هول و هراس را از او بر طرف میکند تا داخل بهشتش نماید.[3]
امام صادق(ع) در سخنانی فرمود:
«هرکه سوره قدر را در نماز واجبى از واجباتش قرائت کند، منادى از طرف خدا او را صدا زند که اى بنده خدا گناه گذشته تو بخشیده شد، عمل را از سر بگیر».[4]
«هرکس لباس نو براى خود ببرد و سى و شش مرتبه سوره قدر بخواند، و به آیه “تنزّل الملائکة” که میرسد کمى آب بردارد و اندکى بر آن بپاشد، سپس دو رکعت نماز بگزارد و دعا کند و در دعاى خود بگوید: ستایش از آن خداوندى است که به من لباسى عطا فرمود تا مایه آراستگى من در میان مردم باشد، و من عورت خود را با آن بپوشانم، و براى پروردگارم در آن نماز بگزارم، و خدا را ستایش کنم؛ همواره در وسعت و گشایش، زندگى خواهد کرد تا آن لباس کهنه شود».[5]
«هر کس هنگام خوابیدن یازده بار سوره “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ” را قرائت کند، خداوند یازده فرشته را بر او میگمارد تا او را از تمام شیطانهاى رانده شده تا به صبح حفظ کنند».[6]
امام جواد(ع) فرمود: «کسی که سوره قدر را در هر روز و شب هفتاد و شش بار بخواند؛ خداوند برای او هزار فرشته میآفریند که ثواب خواندن این سوره را سی و شش هزار سال بنویسند و خداوند استغفار این ملائکه را مضاعف میکند».[7]
و روایات دیگری که برخی از آنها تفصیل بیشتری نیز داشته و ثواب و آثار بیشتری را ذکر کردهاند.[8]
[1]. ر.ک: «وحیانى بودن قرآن»، سؤال 67.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 621، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی، سید هاشم، ج 12، ص 509، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق.
[3]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 322، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش؛ سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص 180، دار الرضی، قم، چاپ اول، بی تا.
[4]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 6، ص 149، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.
[5]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 25، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[6]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 281، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، بیتا.
[7]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 89، ص 329، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 4، ص 293، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق.
[8]. ر.ک: شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، ج 3، ص 74، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق؛ شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، 104 – 105، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بیتا؛ بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله، عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلى الإمام الجواد)، محقق و مصحح: موحد ابطحى اصفهانى، محمد باقر، ج 23، ص 192، مؤسسة امام مهدى(ع)، قم، چاپ اول، 1413ق.