سوره «یس» به گواهى احادیث متعددى که در این زمینه وارد شده، یکى از مهمترین سورههاى قرآنى است، به گونهاى که در احادیث به عنوان «قلب قرآن» نامیده شده است. در حدیثى از امام صادق(ع) میخوانیم: «إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ قَلْباً وَ إِنَّ قَلْبَ الْقُرْآنِ یس»؛[1] هر چیز قلبى دارد و قلب قرآن یس است.
احادیث فراوانی در مورد فضیلت و ثواب خواندن سوره یاسین و رسیدن به حوائج با استفاده از آن وجود دارد، اما بنابر تحقیق و جستوجو به روایتی که در پرسش آمده دست نیافتیم. مگر اینکه با توجه به روایاتی که برای خواندن سوره «یس» درباره شفای مریض وارد شده، بگوییم چون کور مادر زاد یک مریضی است، امید عافیت آن وجود دارد.
به هر حال؛ به برخی از فضیلتها و ثوابهایی که در احادیث برای قرائت سوره یس بیان شده، اشاره میشود.
پیامبر اسلام(ص) در سخنانی فرمود: «سوره یس در تورات به عنوان “عمومیت آفرین” نامیده شده است»، سؤال شد از چه رو به آن عمومیت آفرین گفته میشود؟ فرمود: «زیرا کسى که همدم و همنشین این سوره باشد او را مشمول تمام خیر دنیا و آخرت میکند».[2]
«هر کس سوره یاسین را بخواند، خداوند به ازاى خواندن آن، ده بار خواندنِ کلّ قرآن را برایش مینویسد».[3]
«هر کس سوره یاسین براى خدای تبارک و تعالى و آخرت بخواند، حتماً آمرزیده میشود. آنرا براى مُردگانتان بخوانید».[4]
پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: «ای علی! سوره “یس” را بخوان که در آن ده اثر است؛ هر کس آنرا قرائت کند:
1. اگر گرسنه باشد سیرگردد؛
2. اگر تشنه باشد، سیراب گردد؛
3. اگر عریان باشد، پوشانیده گردد؛
4. اگر عزب باشد، ازدواج کند؛
5. اگر ترسان باشد، امنیت یابد؛
6. اگر مریض باشد، عافیت یابد؛
7. اگر زندانی باشد، نجات یابد؛
8. اگر مسافر باشد، در سفرش یاری شود؛
9. نزد میت خوانده نمیشود، مگر اینکه خدا بر او آسان گیرد؛
10. اگر گمشده داشته باشد، گمشدهاش را پیدا کند».[5]
شخصی از علی(ع) پرسید: وقتی چیزی یا کسی گم میشود چه کار باید کرد؟ آنحضرت فرمود: دو رکعت نماز بخوان و در هر دو رکعت بعد از حمد سوره «یس» بخوان و بعد از آن بگو: «یا هادی الضالّهِ رُدَّ عَلَی ضالَّتی»؛ ای هدایت کننده گمشدگان، گمشدهام را به من برگردان. آن شخص میگوید: من این کار را کردم و بعد از مدتی خداوند گمشدهام را به من برگرداند.[6]
امام باقر(ع): «هر کس سوره یس را یکبار در طول عمرش تلاوت کند خداوند به تعداد همه آفریدگان در دنیا و همه آفریدگان در آخرت و آسمان به ازاى هر یک، برای او دو هزار هزار پاداش و حسنه مینویسد. به همان تعداد از گناهانش پاک میسازد و نادارى و بدهکارى و خانه خرابى و درماندگى و دیوانگى و وسواس و بیمارى خطرناک را از او دور میسازد. خداوند دشوارى و هراس مرگ را از او میکاهد و خود قبض روحش را به دست میگیرد و از آنان باشد که خداوند فراخناکى در زندگى و شادمانى هنگام دیدارش با خدا (مرگ) و خشنودى به پاداش خداوند در سراى واپسین را براى آنان تضمین نموده است و خدای تعالی به همه فرشتگان در آسمانها و زمین میفرماید: بیگمان از فلانى خشنود شدم؛ پس براى او آمرزش جویید».[7]
امام صادق(ع): «هر کس آنرا در روز پیش از آنکه غروب شود بخواند در تمام طول روز محفوظ و پُر روزى خواهد بود، و هر کس آنرا در شب پیش از خوابیدن بخواند خداوند هزار فرشته را بر او مأمور میکند که او را از هر شیطان رانده شده و از هر آفتى حفظ کنند…» و به دنبال آن فضائل مهم دیگرى نیز بیان میفرماید.[8]
گفتنی است؛ این فضیلت براى کسانى نیست که تنها الفاظ آنرا بخوانند، و مفاهیم آنرا به فراموشی سپارند، بلکه این عظمت به خاطر محتواى عظیم این سوره است. محتوایى بیدارگر ایمانبخش و مسئولیتآفرین و تقوازا که وقتى انسان در آن اندیشه کند و این اندیشه در اعمال او پرتوافکن گردد، خیر دنیا و آخرت را براى او به ارمغان میآورد.[9]
احادیث فراوانی در مورد فضیلت و ثواب خواندن سوره یاسین و رسیدن به حوائج با استفاده از آن وجود دارد، اما بنابر تحقیق و جستوجو به روایتی که در پرسش آمده دست نیافتیم. مگر اینکه با توجه به روایاتی که برای خواندن سوره «یس» درباره شفای مریض وارد شده، بگوییم چون کور مادر زاد یک مریضی است، امید عافیت آن وجود دارد.
به هر حال؛ به برخی از فضیلتها و ثوابهایی که در احادیث برای قرائت سوره یس بیان شده، اشاره میشود.
پیامبر اسلام(ص) در سخنانی فرمود: «سوره یس در تورات به عنوان “عمومیت آفرین” نامیده شده است»، سؤال شد از چه رو به آن عمومیت آفرین گفته میشود؟ فرمود: «زیرا کسى که همدم و همنشین این سوره باشد او را مشمول تمام خیر دنیا و آخرت میکند».[2]
«هر کس سوره یاسین را بخواند، خداوند به ازاى خواندن آن، ده بار خواندنِ کلّ قرآن را برایش مینویسد».[3]
«هر کس سوره یاسین براى خدای تبارک و تعالى و آخرت بخواند، حتماً آمرزیده میشود. آنرا براى مُردگانتان بخوانید».[4]
پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: «ای علی! سوره “یس” را بخوان که در آن ده اثر است؛ هر کس آنرا قرائت کند:
1. اگر گرسنه باشد سیرگردد؛
2. اگر تشنه باشد، سیراب گردد؛
3. اگر عریان باشد، پوشانیده گردد؛
4. اگر عزب باشد، ازدواج کند؛
5. اگر ترسان باشد، امنیت یابد؛
6. اگر مریض باشد، عافیت یابد؛
7. اگر زندانی باشد، نجات یابد؛
8. اگر مسافر باشد، در سفرش یاری شود؛
9. نزد میت خوانده نمیشود، مگر اینکه خدا بر او آسان گیرد؛
10. اگر گمشده داشته باشد، گمشدهاش را پیدا کند».[5]
شخصی از علی(ع) پرسید: وقتی چیزی یا کسی گم میشود چه کار باید کرد؟ آنحضرت فرمود: دو رکعت نماز بخوان و در هر دو رکعت بعد از حمد سوره «یس» بخوان و بعد از آن بگو: «یا هادی الضالّهِ رُدَّ عَلَی ضالَّتی»؛ ای هدایت کننده گمشدگان، گمشدهام را به من برگردان. آن شخص میگوید: من این کار را کردم و بعد از مدتی خداوند گمشدهام را به من برگرداند.[6]
امام باقر(ع): «هر کس سوره یس را یکبار در طول عمرش تلاوت کند خداوند به تعداد همه آفریدگان در دنیا و همه آفریدگان در آخرت و آسمان به ازاى هر یک، برای او دو هزار هزار پاداش و حسنه مینویسد. به همان تعداد از گناهانش پاک میسازد و نادارى و بدهکارى و خانه خرابى و درماندگى و دیوانگى و وسواس و بیمارى خطرناک را از او دور میسازد. خداوند دشوارى و هراس مرگ را از او میکاهد و خود قبض روحش را به دست میگیرد و از آنان باشد که خداوند فراخناکى در زندگى و شادمانى هنگام دیدارش با خدا (مرگ) و خشنودى به پاداش خداوند در سراى واپسین را براى آنان تضمین نموده است و خدای تعالی به همه فرشتگان در آسمانها و زمین میفرماید: بیگمان از فلانى خشنود شدم؛ پس براى او آمرزش جویید».[7]
امام صادق(ع): «هر کس آنرا در روز پیش از آنکه غروب شود بخواند در تمام طول روز محفوظ و پُر روزى خواهد بود، و هر کس آنرا در شب پیش از خوابیدن بخواند خداوند هزار فرشته را بر او مأمور میکند که او را از هر شیطان رانده شده و از هر آفتى حفظ کنند…» و به دنبال آن فضائل مهم دیگرى نیز بیان میفرماید.[8]
گفتنی است؛ این فضیلت براى کسانى نیست که تنها الفاظ آنرا بخوانند، و مفاهیم آنرا به فراموشی سپارند، بلکه این عظمت به خاطر محتواى عظیم این سوره است. محتوایى بیدارگر ایمانبخش و مسئولیتآفرین و تقوازا که وقتى انسان در آن اندیشه کند و این اندیشه در اعمال او پرتوافکن گردد، خیر دنیا و آخرت را براى او به ارمغان میآورد.[9]
[1]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 111، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق. این روایت از پیامبر اکرم(ص) نیز نقل شده است؛ ر.ک: سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج 5، ص 256، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق.
[2]. کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 444، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق؛ حسنی شجری، یحیی بن حسین، ترتیب الأمالی الخمیسیة، ج 1، ص 155، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1422ق.
[3]. ترمذی، محمد بن عیسى، سنن الترمذی، ج 5، ص 162، مصر، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفى البابی الحلبی، چاپ دوم، 1395ق.
[4]. شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند أحمد بن حنبل، ج 33، ص 417، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق.
[5]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 46، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بیتا؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 89، ص 290، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 625، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 111 – 112.
[8]. همان، ص 111.
[9]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 18، ص 311، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.