«خوش گمانی از پرستش نیکو است». این روایت پیامبر(ص) به چه معنا است؟

عبادت خداوند آثار و فوائد دنیوی و اخروی فراوانی دارد. از آیات و روایات به دست می‌آید که برای عبادات دو نوع اثر وجود دارد:
یکی اثر خاص ناشی از یک عبادت خاص؛ مانند نماز که آثار ویژه خود – مانند بازداشتن از گناه – را دارد. خداوند می‌فرماید: «و نماز را برپا دار، که نماز [انسان را] از زشتی‌ها و گناه بازمی‌دارد».[1]
اثر دیگری که برای عبادات وجود دارد به اصل عبادت و بندگی برمی‌گردد، نه به عبادتی خاص!
رسول خدا(ص) می‌فرماید: «گمان نیک، از عبادت نیک سرچشمه می‌گیرد»؛[2] یعنی کسی که اهل بندگی خداوند باشد و روح عبادت را چشیده باشد، نسبت به خداوند و یا بندگان مؤمن او، بدگمان نمی‌باشد.[3]
بر این اساس، این حدیث و روایات مشابه، ناظر بدان هستند که فردی که خالصانه به عبادت خدا می‌پردازد، عبادت نیکش این نتیجه را برای او به دنبال خواهد داشت که به خدا و مؤمنان خوش­گمان باشد.
همچنین تفسیر دیگری نیز از این حدیث ارائه شده به این بیان که؛ گمان نیک نسبت به خدا و مسلمانان، خود از جمله عبادت‌های نیکی است که انسان را به خدا نزدیک می‌کند.[4]
شاید هر دو تفسیر صحیح باشد؛ زیرا همان‌طور که عبادت نیکو، موجب خوش‌گمانی می‌شود، خوش­گمانی نیز موجب نیکوتر شدن پرستش خواهد شد. در همین زمینه امام صادق(ع) می‌فرماید: «خداوند متعال به حضرت داوود(ع) وحى فرستاد؛ نعمت‌هاى ظاهرى و باطنى مرا به یاد بندگان من بیاور؛ زیرا آنها هرگاه نعمت‌هاى مرا به یاد آورند از من جز نیکى نخواهند دید، و آینده را مثل گذشته خواهند داشت.
گمان نیک آنها را وادار می‌کند تا عبادتشان نیکو شده و نیت‌ها را خالص کنند. مغرور کسى است که در گناهان فرو رفته، ولى آرزوى مغفرت و رحمت می‌کند. کسى که خوش­گمان است از خدا هم اطاعت می‌کند، از او امید ثواب دارد و از عقابش می‌ترسد».[5]

---