دانشجو هستم و درس می خوانم. گاهی وقت ها سرحال هستم و اشتیاق دارم و درس می خوانم. گاهی هم می شود که واقعا بی رغبت می شوم و دلم به درس نمی رود. خواهش می کنم بفرمایید که در اوقات بی انگیزگی و بی حوصلگی چکار کنم؟

انسان از نظر خلقی و عاطفی معمولاً یک حالت یکنواخت ندارد. همه انسان ها کم و بیش دوره هایى از غمگینى و افسردگى و بی رغبت وانگیزه نداشتن را را تجربه مى کنند و این امر طبیعى است. و علت آن هم گاهى معلوم و شناخته شده است؛ مثل وقتى از دست دادن عزیزى، شکست در بعضى از امورات زندگى، مورد تمسخر و استهزا قرار گرفتن، زندگى کردن در غربت و دور از خانواده و… و گاهى اوقات علت غمگینى و افسردگى و بى نشاطى معلوم و شناخته شده نیست. چه بسا علت فیزیکی و شیمیایى یا جنبه ارثى و یا عواملى محیطى مبهم دارد. در هر حال این نوع اختلالات خلقى شایع است . البته خداوند مکانیزم هاى جالبى، در وجود انسان قرار داده که تا حد قابل توجهى، در تنظیم حالت خُلقى و عاطفى وى مؤثر است؛ از جمله این مکانیزم ها خنده و گریه است. گریه و خنده، فواید زیادى دارد که از جمله آنها تنظیم حالات عاطفى و خلقى انسان است. گاهى با چند دقیقه گریه کردن، کاملاً انسان از ناراحتى ها تخلیه مى شود و گاهى نیز با شرکت در یک مجلس شادى آفرین (مثل جشن و عروسى) و یا با قرار گرفتن در جمع دوستان و شنیدن چند مطلب طنزآمیز و شوخى هاى خنده دار، انسان تخلیه هیجانى مى شود و نشاط پیدا مى کند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه بی حوصلگی، به مطالب زیر توجه نمایید: عوامل مختلفی همچون نداشتن هدف, نداشتن برنامه صحیح, ضعف و سستی اراده, داشتن افکار منفی و عدم توجه به توانایی ها و استعدادهای خویش, خودکم بینی و غیره در ایجاد کم حوصلگی نقش دارند. بنابراین در صورت داشتن چنین عارضه ای برای مبارزه با این روحیه و کاهش یا از بین بردن آن باید با توجه به هر یک از عوامل تأثیرگذار, راه و روش مناسب و راه کار عملی خاصی را اتخاذ کرد, بدین منظور به نکات و مطالب زیر توجه کنید: تجربه نشان داده است، براى حل این مشکل نمى توان تنها به رهنمودهاى کتبى و غیابى بسنده کرد و این مسأله، مانند بسیارى از مشکلات روانى دیگر، به ارتباط مستمر با مشاور نیازمند است؛ ولى اجراى توصیه هاى زیر در نابود سازى این پدیده سودمند مى نماید.:

1. باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید. توجّه کنید ضعف اراده غالباً در عدم اعتماد به بینش و تفکر، عدم شناخت خویش، با ارزش تلقى نکردن خود، عدم امنیت روانى، عدم تدبیر عقلانى در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکست هاى گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنج هاى مستمر ریشه دارد. زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه گزارى و برنامه ریزى ممکن است.

2. باید باور کنید چون دیگر انسان ها از توانمندى هاى بسیار برخوردارید و از دیگران کم تر نیستید. فراموش نکنید نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بیش تر است و نباید خود را دست کم بگیرد. تصمیم خوب در پرتو تکیه بر قوت ها، جبران ضعف ها و احساس توانمندى شکل مى گیرد. 3. پس از مشورت با افراد ذى صلاح، با توجّه به امکانات و توانمندى هاى واقعى خود، براى زندگى تان برنامه ریزى کنید و بکوشید هرگز بى جهت از آن برنامه و نظم سر نپیچید. اوقات استراحت و تفریح و عبادت و همه فعّالیّت ها را در این برنامه بگنجانید تا زمانى خالى نماند و توجّه به فرصت بیکارى شما را سمت تأخیر انداختن کارها سوق ندهد.

4. بکوشید براى هر رفتارى انگیزه اى قوى داشته باشید و به ویژه از آثار مثبت تصمیم گیرى ها و رفتارهاى خاصّ خویش به طور کامل آگاه شوید.

5. محیط زندگى و موقعیت کارى خود را تغییر دهید و موانع بروز اراده و فعّالیّت را نابود سازید؛ براى مثال در موقعیتى که به سرزنش و متهم شدن به ناتوانى و ناپختگى مى انجامد، قرار نگیرید. براى تصمیم گیرى ها و اقدامات خویش امنیت روانى فراهم آورید تا بتوانید به آرامى در برابر دیگران یا همراه آنان ابراز وجود کنید و برجستگى فکرى و فعّالیّت به جا را از طریق تصمیم آشکار سازید.

6. هر کارى را آسان تلقى کنید؛ زیرا در برابر اراده پولادین انسان همه سختى ها آسان مى گردد. به استقبال کارهاى به ظاهر دشوار بروید و به خود تلقین کنید مى توانید در این امور درست تصمیم بگیرید و افتخار موفقیت در انجام آن ها را به دست آورید.

7. رضایت خداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهید و از تسلیم شدن در برابر تمایلات پوچ و هواهاى نفسانى بپرهیزید. این تسلیم شدن ها اراده را ضعیف و متزلزل مى سازد. تقوا و رعایت حرمت دستورهاى پروردگار براى آرامش روانى و تقویت نفس و اراده بسیار سودمند است.

8. مدتى برنامه ریزى و تصمیمات خود را با فردى ذى صلاح در میان بگذارید و از وى بخواهید مراقب باشد تا در شما دو دلى پیش نیاید و اجراى تصمیمات خویش را به تأخیر نیندازید.

9. از خواب زیاد، پرخورى و دیگر اسباب تنبلى و سستى اراده بپرهیزید و نگذارید دیگران به جاى شما تصمیم بگیرند.

10. با کسانى که روحیه و اراده قوى دارند، دوست شوید تا اراده شما نیز قوى گردد.

11. بکوشید تصمیم هاتان را با فردى با تجربه در میان نهید تا از قوت و درستى شان اطمینان یابید. پس از مشورت با این فرد، بر اساس تدبر و اندیشه خود تصمیم بگیرید و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنید. تصمیم باید بر تدبیر و اندیشه و آگاهى هاى لازم استوار باشد و به عمل بینجامد. تخلف از این امر جز تلف کردن وقت، پیروى از افکار پوچ و سستى در عمل دستاوردى ندارد و فرد را با زیان هاى مادى و معنوى روبه رو مى سازد. از این رو، امور یاد شده گناه به شمار مى آید. تردید در تصمیم گیرى و تأخیر در عمل سبب از دست رفتن منافع معنوى و مادى فراوان مى شود و زیان هاى بسیار را به ارمغان مى آورد.

12. تصمیمات به جا و پر ارزش گذشته خود را به یاد آورید و توجّه کنید که چون گذشته براى انجام دادن کارهاى مهم آمادگى دارید.

13. در تصمیم ها و فعّالیّت هاى اسوه ها دقّت کنید، در همسان سازى و الگوپذیرى جدى باشید تا جرأت انجام کار یابید و توان تصمیم گیرى و اجرا در شما تقویت شود.

14. ورزش مستمر و منظم را که در تقویت اراده بسیار مؤثر است، فراموش نکنید.

15. با تصمیم هاى آسان در کارهاى ساده، به تدریج خود باورى و توانمندى را در خویش پدید آورید و راه را براى تصمیم گیرى در امور مشکل و پیچیده هموار سازید.

16. در موضوع مورد نظر تمرکز پیدا کنیدو از اشتغالات ذهنى متعدد بپرهیزید تا تصمیم گیرى آسان تر صورت پذیرد.

17. پس از تدبیر و مشورت از عواقب تصمیم هاى خود هراسناک نباشید و به خدا توکل کنید. پیامدهاى تصمیم هاتان را که از قلمرو اندیشه تان بیرون است و با سامان دادن احتمال هاى ضعیف سبب تردید و تزلزل شما مى گردد، به خداوند متعال که به بندگانش لطف و رحمت و محبت گسترده دارد، واگذارید و به آنچه پروردگار پیش مى آورد، خشنود باشید. خداوند شما را سمت صلاح و مطلوب واقعى تان رهنمون شود.