درمان لکنت زبان در کودکان

در برخی از کودکان نوپا، لکنت زبان، شکل خفیفی به صورت تکرار یک حرف مثل ‘ف-ف-ف…فردا’ در ابتدای برخی کلمات یا جمله ها دارد. در گروهی دیگر، لکنت زبان به صورت تکرار اصوات، وارد کردن اصوات اضافی و مکث در بین کلمات، به تقریبا تمام جملات گسترش می یابد و ارتباط کلامی مطلوب را در کودک، مختل می‌کند.

برخی از کودکان در سنین پایین تر، در حین لکنت، نشانه های اضطراب را نشان میدهند؛ به سرعت پلک میزنند، صدایشان را بالا میبرند یا با نگرانی به مخاطب خود نگاه می‌کنند. خستگی، نگران بودن، عصبانیت و اضطراب، معمولا شدت لکنت را بیشتر می کنند.

 لکنت زبان، در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کودکان را مبتلا می کند؛ که در اغلب آنها به طور خود به خود و در سیر زمان، برطرف میشود.

در یک کودک نوپا (سنین ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی) این اختلال اغلب زمانی اتفاق می افتد که کودک نوپا تمایل دارد بیشتر از حد توانایی های کلامی متناسب با رشدش، صحبت کند. اگر علت لکنت زبان، عدم تناسب بین توانایی های ذهنی با توانایی های زبانی باشد، با رشد تواناییهای کلامی و مهارتهای صحبت کردن در کودک، لکنت زبان برطرف خواهد شد.

برای کودکانی که ذهن فعالتری دارند، ممکن است افکار و ایده هایی که در ذهن دارند، بر توانایی فیزیکی آنها برای صحبت کردن، پیشی بگیرد؛ به زبان ساده، می‌توان گفت، مغز بسیاری از کودکان باهوش، بهتر از زبان آنها کار میکند..

محققان معتقدند هنگامی که کودک در میانهٔ مسیر رشد مهارتهای کلامی خود قرار دارد، طبیعی است که کنار هم قرار دادن جملات و بیان سلیس عبارات برای او دشوار باشد. 

 هنگامی که یک کودک، که به خوبی صحبت میکرده است، دچار لکنت میشود، بسیاری از والدین خود را سرزنش می‌کنند یا دچار نگرانی برای جنبه های مختلف زندگی کودک میشوند. در حالیکه نیازی به پیدا کردن یک مقصر برای این مشکل وجود ندارد.

لکنت در کودکان نوپا، به ندرت بر اثر عوامل استرس زای محیطی اتفاق می افتد. در اغلب موارد، لکنت زبان در این سنین، یک مرحلهٔ گذرا در سیر رشد مهارتهای کلامی کودک است. بنابراین بسیاری از متخصصان پیشنهاد می کنند که تا قبل از سه سالگی، انجام اقدام تشخیصی یا درمانی خاصی در این زمینه ضروری نیست.

 در این سنین، برای کمک به کودک می‌توان: 

▫هنگامی که کودک، در حین تلاش برای صحبت کردن همراه با لکنت، دچار خطا می‌شود، ارتباط چشمی با او را حفظ کرد و به آرامی منتظر شد تا صحبت او تمام شود؛ تلاش نکنید که برای یافتن کلمات جایگزین به او کمک کنید یا جملهٔ آنها را تمام کنید. 

▫در حین وقوع لکنت، از نصیحت کردن کودک و تشویق او به کشیدن نفسهای عمیق یا شروع دوبارهٔ جمله اش بپرهیزید. جلب کردن توجه کودک به لکنت، و افزایش دادن آگاهی او به خطای گفتاری که در حال وقوع است، باعث تشدید مشکل خواهد شد.

در عین حال میتوانید، با لحنی حمایتگرانه و مهربان، درک خود را از مشکلی که کودک در حال تحمل آن است، نشان دهید؛ “میفهمم حرفهای زیادی داری که ممکن است گفتن همهٔ آنها با هم، برایت سخت باشد”، “اینکه برای گفتن حرفت به من، حتی وقتی کار برایت سخت میشود، تلاش می‌کنی خیلی دوست دارم»، «برادر بزرگترت در کودکی، گفتن بعضی کلمات برایش سخت بود، اما الان این مشکلش برطرف شده است”.

پس از اتمام صحبت کودک می‌توانید جملات او را به صورت روان و سلیس تکرار کنید تا هم مطمئن شود که صحبت او را فهمیده اید و هم نحوهٔ بیان صحیح کلمات را بشنود و بیاموزد.

با کودک، به آهستگی، با صدای آرام و تون پذیرنده صحبت کنید. اگر با این کودکان با سرعت و عجله صحبت کنید، منجر به تلاش آنها برای همگام شدن با شما، و تشدید لکنت خواهد شد.

در هر روز، زمان هایی را برای گفتگوی بدون استرس و عجله، و با توجه کامل به کودک، در نظر بگیرید. و فضایی را برای حرف زدن کودک فراهم کنید که تا جای ممکن، آرام و بدون تنش باشد.

در موقعیت هایی که لکنت زبان کودک شدید است، می‌توانید به طور غیرمستقیم، او را به سمت فعالیت‌هایی مثل نقاشی، رقص یا بازی، که نیاز کمتری به گفتگو دارند، سوق دهید.

 بسیاری از اوقات، لکنت زبان در کودکان نوپا، با گذشت زمان خود به خود برطرف خواهد شد؛ اما اگر لکنت و تلاش های کودک برای تکلم روان، بیشتر از ۳ تا ۶ ماه طول بکشد، یا پس از سه سالگی هم ادامه پیدا کند، لازم است که با پزشک کودک برای ارجاع به گفتاردرمانگر و بررسی‌های بیشتر مشورت کرد.