در خصوص جذب جوانان به سوي معنويت و اعتقاد آنان به دين، معنويت، ولايت فقيه و ارزش‌هاي اسلامي چه مسائلي را پيشنهاد مي‌كنيد؟

دين مقدس اسلام با تبليغ آغاز شد و در گسترش و نفوذ نيز از عنصر دعوت سود برد و به امداد آن، دورترين نقاط جهان را دربرگرفت و كلمه‌ي طيبه الهي و شريعت جاودانه‌ي محمدي ـ صلي الله عليه و آله ـ از شرق تا غرب گيتي، مؤمن و خاضع يافت و در اطراف جهان نفوذ كرد[1] و اين همه ميسر نگرديد جز با نيروي تبليغ و درك و استفاده صحيح از ابزارهاي تبليغي و مخاطب شناسي، چرا كه مبلّغ دين بايد شناخت درستي از مخاطب خود داشته باشد، سپس براي او پيام ارسال كند و بين مخاطب و محتوا و فرم تبليغ ارتباط بر قرار كند.[2]در اين ميان تبليغ براي جوانان از اهميت ويژه و حساسيت به‌خصوصي برخوردار هست و ابزار و فرم خاص خود را مي‌طلبد چرا كه طبقه‌اي است كه حامل (روحيات و) طرز فكر مخصوصي است[3] و افكار خاص به خود را دارد. حال ما در حد توان خود و اين نوشتار به بررسي عوامل و ابزار تبليغي براي نسل جوان مي‌پردازيم، اميد كه مفيد واقع افتد.
1. شناخت روحيات: اولين قدم اين است كه ما سعي در شناخت جوان و خصوصيات اخلاقي او داشته باشيم و درد اين نسل را بشناسيم. درد عقلي و فكري و در صورت آشنايي با اين روحيات است كه مي‌توانيم بهترين روش جذب را به كار ببريم. (در اين رابطه مي‌توانيد به كتاب‌هايي كه دربارة دنياي جواني نوشته شده رجوع كنيد.)
2. برخورد نيكو: مي‌توان به جرأت گفت كه ركن اصيل و اساسي تبليغ و تأثير و بالاخره جذب افراد مختلف علي الخصوص قشر جوان جامعه برخورد خوش و اخلاقي عملي منطبق بر سيره حضرت رسول ـ صلي الله عليه و آله ـ است و با استفاده صحيح از آن مي‌توان از ديگر ابزارهاي تبليغي، بي‌نياز شد و افراد به خودي خود جذب شوند.
اين عامل به قدري مهم و اساسي است كه در قرآن كريم نيز آمده و عامل موفقيت حضرت رسول را اخلاق خوش و مهربانانه آن حضرت دانسته است، آن جا كه مي‌فرمايد: «ولو كنت فظّاً غليظ القلب لانفضّوا من حولك»[4] شما نيز سعي كنيد كه در برخورد با ديگران گشاده‌رو باشيد و تبسم بر لب داشته باشيد و با حركات دست و چهره خويش نيز (ارتباط كلامي و غير كلامي مثبت) علاقه و تمايل قلبي خود را براي دوستي با طرف نشان دهيد.
3. محبت: از بزرگترين امتيازات شيعه اين است كه پايه و زيربناي اصلي آن بر محبت استوار شده است و آن چنان كه از روايات بر مي‌آيد روح و جوهر دين غير از محبت چيزي نيست و نيروي محبت از نظر اجتماعي نيز نيروي عظيم و شگرفي است[5] و با كيمياي محبت است كه مي‌توان مس وجود را به طلا تبديل كرد و دوستي و ارتباط پايدار ايجاد كرد. با چيز ديگري نمي‌توانيد به مقدار تأثير نيروي محبت، تأثير گذاشته و جوان را به سوي دين و معنويت جذب نماييد.
4. برنامه‌هاي تفريحي: برگزاري اردوهاي مختلف تفريحي، زيارتي، فرهنگي نقش بسيار سازنده‌اي در تربيت و رشد افراد داشته و باعث شود تا شركت كنندگان در اردو علاوه بر تفريح و سياحت، با خلق و خوي پسنديده اعضاي كانون نيز آشنا شده و ارتباط آنان با نيروهاي فرهنگي برقرار گردد.
برگزاري مسابقات گوناگون نيز مي‌تواند در ايجاد ارتباط با جوانان، گزينه خوبي باشد البته اين‌ها همگي راه‌هايي هستند كه پاي جوان به معبد و كانون كشيده شود و از آن به بعد مي‌توان با اخلاق خوش و محبت، جوان را نگه داشت و با او دوست شد تا او هم اگر رفقاي نابابي داشته باشد از آن‌ها اجتناب كند و يا حتي بر آن‌ها اثر مثبت بگذارد.
5. تبليغ غير مستقيم: از بهترين شيوه‌هاي تبليغي تبليغ غير مستقيم است در اين روش انسان مفاهيم و ارزش‌هاي اخلاقي را با اعمال و رفتار و شخصيت خود به طور مستقيم به ديگران آموزش مي‌دهد[6] و در اين زمينه از امام صادق ـ عليه السلام ـ روايت شده كه فرموده‌اند: كونوا دعاة الناس بأعمالكم و لا تكونوا دعاة بالسنتكم، كه مردم را با رفتار خود به سوي حق رهبري كنيد نه با زبان خويش.[7]6. شما مي‌توانيد از ديگر شيوه‌هاي جذب نيز استفاده كنيد، همچون برگزاري مراسم مختلف در ايام مختلف و برگزاري دعاي كميل و توسل كه اگر با رعايت اصولي چون اختصار، جذابيت و جوان پسندي انجام گيرد نقش مؤثري در جذب جوانان به سوي كانون خواهد داشت.
و نيز برگزاري كلاس‌هاي فوق برنامه‌اي و آموزشي كه مي‌توان با استفاده از مربيان متعهد و مجرب، دوره‌هاي مختلفي را برگزار كرد و اگر مربيان اين كلاس‌ها از روش و منش اسلامي برخودار باشند به راحتي مي‌توانيد با استفاده از كلاس‌هاي مذكور زمينه جذب افراد را به كانون فراهم سازند.
7. تبليغ چهره به چهره: در اين روش فرد به جوانان رابطه عاطفي خوب برقرار مي‌سازد جوان كاملاً احساس مي‌كند كه آن فرد از صميم دل با او رفيق است قصد فخر فروشي، عجب و … ندارد، حرف‌هايش از دل بر مي‌آيد به همين خاطر چون مي‌بينند كه شخصيت او مورد پذيرش و احترام آن فرد مؤمن است احساس راحتي مي‌كند اين جا است كه مي‌توان روي بينش جوان كار كرد و بينش او را تقويت كرد.
8. بيان جلوه‌هاي زيباي ديني: گاهي افرادي پيدا مي‌شوند كه خود به اسم دين كارهايي انجام مي‌دهند كه از سيرة اهل بيت ـ عليهم السلام ـ فاصله دارد جوانان نيز گمان مي‌كنند كه اين كارها طبق دستورات شرع است پس لازم است آن‌ها را با سيره اهل بيت آشنا كرد و در مسير جذب از تشويق‌هاي مادي و معنوي دريغ نورزيد.
9. بيان نكات مثبت شخصيت: در تبليغ سعي شود نكات مثبت شخصيت افراد را برجسته نماييد لازم است در مرحله اول صفات مثبت افراد بيان شود و اگر قصد نقد و انتقادي داريد آن را با ظرافت بيان داريد و در جمع و حضور ديگران به پند و امر به معروف اقدام نكنيم.
10. اصل جايگزيني: از نظر روان شناسي اين اصل بسيار حساس در تغيير و اصلاح رفتار است يعني اگر فرد را از چيزي منع مي‌كنيد ابتدا براي او چيزي مناسب و مشروع و جذاب جايگزين كنيد.
11. اصل تدريج: تغيير تدريجي حاصل مي‌شود از تبليغ و دعوت به كارهاي مثبت خسته نشويد، مثل قطرات آب آهسته و پيوسته حركت شود، مي‌توان در قلب جوانان رسوخ كرد و آهسته آهسته زمينه حركت او به سوي خيرات را فراهم كرد، همان گونه كه عادت به كار بدي به تدريج شكل گرفته عادت به كارهاي خوب نيز بايد آهسته آهسته شكل بگيرد.
و در آخر نيز تأكيد دو باره مي‌شود كه ركن اصيل و اساسي در جذب افراد همان برخورد خوش و محبت به آن‌ها است، و حضرت رسول الله ـ صلي الله عليه و آله ـ با همين روش توانستند در آن خفقان، افرادي همچون سلمان فارسي و ابوذر تربيت كنند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.شيوه‌هاي جذب جوانان در تبليغ، احمد لقماني، نشر عطر سعادت؛
2. شناخت هدايت و تربيت، علي قائمي، نشر اميدي.

پي نوشت ها:
[1] . رهنمودهاي مقام رهبري، حوزه و روحانيت، نشر سازمان تبليغات اسلامي، چاپ اول، 1375.
[2] . همان، ج2، ص143.
[3] . مطهري، مرتضي، ده گفتار، نشر صدرا، چاپ هفتم، 1371، ص206.
[4] . آل عمران/159.
[5] . مطهري، مرتضي، جاذبه و دافعه علي ـ عليه السلام ـ، نشر صدرا، چاپ شانزدهم، 1373، ص42و 68 با تغييرات.
[6] . باهنر، ناصر، آموزش مفاهيم ديني، نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامي، چاپ اول، 1378، ص215.
[7] . حَميري، قرب الاسناد، تهران، نشر نينوا، چاپ سنگي، ص37.