ما همواره نیازهایی داریم که ناتوان از برآوردن آن هستیم. برخی از نیازها و خواسته هایمان چنان دور از دسترس است که گاه آن را محال و ممتنع می شماریم؛ اما باید دانست اگر خواسته های ما خواسته های معقولی باشد، می توان آن را از دایره محال و ممتنع بیرون آورد و تحقق آن را به چشم دید.
ماه رمضان همچنان که بهار قرآن و کارگاه تقواست، ماه نیایش و دعا نیز هست. نویسنده در این مطلب بر آن شده تا براساس آیات قرآنی، نقش دعا را در زندگی و برآورد آرزوها بیان کند و فرصت استثنایی ماه رمضان را به یاد آورد. با هم این مطلب را ازنظر می گذرانیم.

● دعا، نیاز همیشگی انسان
 

انسان سرشار از نیاز است. خداوند در آیاتی به فقر ذاتی انسان اشاره می کند و خود را به صمد و غنا می ستاید و می فرماید: یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید؛ «ای مردم، شما همه به خدا فقیر و محتاج هستید و تنها خداست که بی نیاز و غنی با لذات و ستوده است. (فاطر، آیه۱۵)
همین نیاز و فقر ذاتی انسان است که همواره او را متوجه بیرون از ذات خویش می کند تا به هر شکلی شده، نقص و نیازش را برآورده سازد و کمالی را در خود تحقق دهد. هر انسانی به این فقر و نیاز خود، علم شهودی دارد و با مراجعه به نفس خود به سادگی این را درمی یابد: الانسان علی نفسه بصیره ولو القی معاذیره، انسان به نفس خویش بینایی دارد و هرچند که بهانه تراشی می کند و عذر می آورد. (قیامت، آیات۴۱ و ۵۱)
براین اساس، نیاز ذاتی، انسان را به سوی خداوند می کشاند تا با اتصال به آن غنی بالذات از نقص برهد و به کمال بپیوندد. در جست و جوی این حقیقت هرچند که گاه به بیراهه و گمراهی می رود و دیگران را شریک می نامد و بدانها توسل می جوید، ولی در مواقع اضطراری و درماندگی به خوبی درمی یابد که تنها اوست که قادر مطلق و توانای کل است. لذا با خلوص و پاکی تمام، دست به دعا برمی دارد و راه رهایی از رنج، درد و بلا را از خدا می خواهد و خداوند به سبب همین اخلاص و رهایی از غیر خدا، به او کمک می کند و او را نجات می دهد. (نمل، آیه۲۶؛ یونس، آیات۲۲ و ۳۲ و آیات دیگر)
انسان همه اسباب را برای رهایی از نقص نیاز بویژه نیازهای بزرگ و سخت تحقق، به کار می گیرد، ولی در نهایت وقتی دستش از همه چیز کوتاه شد، آن گاه به سراغ دعا و نیایش می رود و همه وجودش را حضور خداوند می سازد و درش را برهر کس و وسیله دیگری می بندد و تنها خدا را در خانه دلش مهمان می کند. در این حالت خداوند به او پاسخی درخور و شایسته می دهد و حتی از مرگ حتمی می رهاند و زندگی دوباره را به او می بخشد.
بریدن از غیر خدا که علامت اخلاص است، حتی به شکل اضطراری، عامل تحقق معجزاتی در شکل نیایش و دعاست. اگر کسی از غیر خدا به سوی خدا فرار کند (ذاریات، آیه۰۵) این امکان برای اوست که معجزات را به چشم خویش ببیند، هرچند که پیامبر و ولی خدا نباشد. مشکل همه انسانها این است که در برآورد نیازها و اجابت خواسته های خودشان به هر کس و هر چیزی توسل می جویند جز خدای بی نیاز و صمدی که با یک اخلاص و گریز از غیرخدا، به او کمک می کند و معجزات و کرامتها را تحقق می بخشد.
همه انسانها در طول زندگی خویش نیازهای کوچک و بزرگ و مادی و معنوی دارند، همین نیازهاست که آنان را به سوی دعا می کشاند و وقتی همه اسباب مادی و دنیوی را ناتوان می یابد، دست نیایش به سوی خداوند دراز کرده و مخلصانه از خداوند اجابت دعا و تحقق خواسته هایش را می خواهد. خداوند نیز به سبب همین خلوص از سر اضطرار هم که شده به داد او می رسد و خواسته هایش را اجابت می کند. (نمل، آیه ۲۶)

● زمان دعا
 

هر زمانی برای دعا و نیایش زمان مناسبی است به شرط آنکه انسان نیاز ذاتی خود را بداند و صمد را نیز بشناسد. هرگاه این دو مهم فراهم شد، هم مقتضی موجود است و هم مانع مفقود. به این معنا که انسان باید بداند که فقیر ذاتی است و این خداوند است که غنی بالذات است و می بایست همه چیز حتی نمک طعام خویش را از خدا بخواهد. آن گاه است که خداوند خود هدف و وسیله می شود و دست نیاز بنده اش را رد نمی کند و هر آنچه را خواسته اجابت می کند.
ما انسان ها هر لحظه به واسطه قیومیت الهی موجود هستیم و اوست که مقوم ماست. بنابراین، اگر دمی از ما نظر بردارد نیست و نابود می شویم. پس هر زمانی برای ما، زمان نیایش و نیاز است؛ زیرا برای وجود خویش به خداوند غنی بالذات نیازمند هستیم.
آن خدایی که بی مزد ومنت، جان را هر دم بر ما ارزانی می دارد، هر خواسته کوچک و بزرگ دیگر ما را اگر حکیمانه و هدفمند و معقول باشد، برآورده می سازد؛ زیرا خداوند ذات صمدی است که بخل نمی ورزد و با بخشش خود چیزی از خزینه اش کم نمی شود. بنابراین، دست نیاز ما را به گرمی می گیرد و پاسخی در خور می دهد.
با این همه بعضی از زمان ها به دلیل فراهم آوری شرایط مناسب برای ما، از جایگاه خاصی برخوردار است، چرا که در این زمان، شرایط برای بریدن از غیر و پیوستن به خدا بیش از پیش فراهم است و نوعی اخلاص را در ما زنده و پدیده می آورد. از جمله این زمانها براساس آموزه های قرآنی بامدادان و شامگاهان است. (انعام، آیه ۲۵؛ کهف، آیه ۸۲)
البته دعای نیمه شبی آن هم در نماز، شرایط مناسب تری را پدید می آورد، زیرا در تاریکی شب، اسباب کمتر دیده می شود و انسان به جای اسباب مادی متوجه علت العلل و سبب الاسباب می شود و به جای اینکه گرفتار اسباب عادی و طولی و مانند آن شود، به خداوندی که سبب ساز است، متوسل می شود و مستقیم به خداوند متصل می گردد. این گونه است که نیایش او، شکل دیگری به خود می گیرد و استجابت آن را تضمین می کند. (سجده، آیات ۵۱ و ۶۱)
از نظر قرآن، ماه رمضان ماهی استثنایی و فرصتی بی نظیر است؛ زیرا زمان محدودیت و حبس شیاطین است. در این ماه مبارک که قرآن در آن نازل می شود، شبها و بویژه سحرهایش، زمان مناسبی است. در این ماه شب قدر نیز قرار دارد که ارزش آن بیش از هشتاد سال یعنی هزار ماه است (سوره قدر) این شرایط بسیار آرمانی، بهترین فرصت اتصال انسان به خدا و ارتباط مستقیم با اوست. اگر انسان در سحر شب قدر در نماز نیمه شبی، دست نیایش به سوی خداوند دراز کند و از غیر بریده و به خدا متصل شود و این انقطاع را داشته باشد، هر خواسته او اجابت خواهد شد و معجزه های بزرگ رخ می دهد.
از این رو بارها در روایات از ارزش شب قدر سخن به میان آمده است. اگر در این شب همه آسمان و قدسیان به زمین نزول اجلال می کنند و روح در معیت فرشتگان در خدمت صاحب الزمان(عج) این خلیفه الله می رود، درهای آسمان چنان به روی بندگان گشوده است که اگر در این شرایط آرمانی، دعا در سحر و در نماز نیمه شبی انجام گیرد، استجابت آن حتمی و قطعی خواهد بود، به شرطی که انسان اخلاص داشته و از همه اسباب انقطاع یابد.(اعراف، آیه ۹۲؛ غافر، آیات ۴۱ و ۵۶)

● شب قدر، درهای گشوده آسمان
 

در میان زمانهای نیایش و استجابت دعا، بهترین زمان همان است که گفته شد، زیرا در سحر شب قدر ماه رمضان، تمام آسمان گشوده است. البته این بدان معنا نیست که در زمانهای دیگر این گونه نیست. اگر در آن لحظات ملکوتی تمامی درهای آسمان به سوی زمینی ها گشوده است، در زمانها دیگر پنجره های آسمانی، همچنان بر روی آسمانیان باز خواهد بود.
تفاوت میان این زمانها در این است که در ماه رمضان و سحرهایش پنجره ها و درهای آسمان، بی مزاحمتی از شیاطین و جنیان کفر پیشه باز می باشد و انسان می تواند خداوند را چنانکه می خواهد بخواند و استجابت دعایش را بشنود، اما در ماههای دیگر سال این پنجره با مزاحمت های شیاطین باز می باشد و انسان به سادگی نمی تواند این ارتباط سالم را بدون نوسانات و افت و خیز دریافت کند.
از نظر قرآن، همه زمانها از جمله اوقات نماز، نیمه شب ها، سحرها، جمعه ها و مانند آن، زمانهای خوبی برای نیایش است و پنجره آسمان در این زمانها بر روی نیایشگران باز است؛ اما در ماه رمضان این پنجره بی مزاحمتی باز است و انسان به دور از وسوسه های شیاطین می تواند خواسته هایش را عرضه دارد.
به هر حال، بهترین زمان، زمانی است که همه درهای آسمان به سوی قدسیان برای نزول به زمین و آسمانیان برای عروج به آسمان گشوده است و آن، زمان نیایش در نماز نیمه شب سحر شب قدر است. باشد از این فرصت استثنایی و بی نظیر که هر سال یک بار اتفاق می افتد به خوبی بهره بریم و بزرگ ترین خواسته خویش یعنی رسیدن به کمال مطلق و متاله (ربانی) شدن را از خدا بخواهیم.
منبع:www.aftabir.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : msjmsj77