دفن امام رضا(ع) در مشهد

ابوصلت هروی روایت کرده است به همراه امام رضا (علیه السلام) وقتی به سناباد طوس رسیدیم امام داخل قبه ای شد که قبر هارون در آنجا بود در پیش قبر او خطی کشید و فرمود این تربت من است و من در این جا مدفون خواهم گردید . و حق تعالی این مکان را محل درود شیعیان و دوستان من خواهد گردانید امام پس رو به قبله نموده و چند رکعت نماز به جا آورد و دعای بسیار خواند … (1)
در جای دیگر آمده من مدفون می شوم در کنار قبر هارون و خدا تربت مرا محل تردد شیعیان و دوستان من خواهد کرد (2)
نکته ای که باید این جا یادآور شویم این است سفر امام رضا (علیه السلام) به ایران به خاطر سیر و سفر و سیاحت کسب جاه و مقام نبوده بلکه هجرتی است ضروری که هر چند به ظاهر ناخواسته و به اجبار حکومت ظالمانه مأمون عباسی بود ولی تقدیر الهی برآن بود که امام در مقابل تدابیر سیاسی فریبکارانه عباسیان و برخلاف میل آنان فرصتی را بدست آورد که نهال تشیع را در ایران بارور نماید در طول حضور کوتاه و محدود امام در این سرزمین که به شهادت ایشان ختم شد با وجود مراقبت های زیاد عوامل حکومت عباسی امام با مردم آنگونه که می خواست ارتباط برقرار می کرد، با آنها سخن می گفت و به تبلیغ دین و ترویج و نشر احکام اسلامی می پرداخت خاطرات زیاد حضور امام در مردم و خانواده ها، مباحث و مناظرات علمی با عالمان آن عصر که از کشورهای مختلف می آمدند و آثار مطلوب آن صفحات زیادی از تاریخ زندگی امام را به خود اختصاص داده است. نکته شایان توجه آن است که هرچند به ظاهر مأمون با نقشه هایش امام را به ایران آورده است.
ولی این امام است که با قدوم مبارک و میمونش سرزمین ایران را پر از نور و برکت و رحمت کرد و بالاتر از همه این تقدیر الهی بود که پاره تن رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم ) به این سرزمین پای بگذارد که بعدها مهد تمدن و فرهنگ و ترویج علوم اسلامی شد، به راستی با حضور آن امام همام، ایران دگرگون شده و زمینه تحولات گسترده ای با حضور امام ایجاد شده است. (3)
آیت الله جوادی آملی در این زمینه می نویسد: نزول اجلال امام رضا (علیه السلام) به ایران برکات زیادی را نصیب این کشور و خصوصاً بلاد خراسان کرد با ورود امام رضا (علیه السلام) به ایران علوم دینی به این کشور وارد شد اگر ایران قبل از ورود و بعد از ورود ایشان را بسنجیم می بینیم که چگونه بود با ورود امام به ایران و مرو و اطراف آن این سرزمین مهد تعلیم اهل بیت قرار گرفته است(4) این است فلسفه حضور امام رضا (علیه السلام) به ایران و فلسفه شهادت و دفن ایشان تقدیر الهی بر این است که شیعیان در این جا گرد آیند و اینجا مهد تمدن و فرهنگ و ترویج علوم اسلامی بخصوص شیعیان بکنند علاوه بر خراسان کل ایران این گونه شود این بخاطر وجود مبارک امام رضا (علیه السلام) و دفن ایشان در این مکان مقدس است.
منابع:
1- بحارالانوار، علامه محمدباقر مجلسی، ج49، باب 12، ص125.
2- جلاء العیون، 1376، چاپ چهارم، محمدباقر مجلسی، ص533.
3- سفرنامه عشق، 1383، یوسفعلی یوسفی ،ص60
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی