در دوره و عصری زندگی می کنیم که بی شباهت به عصر آخر زمان نیست. عصر چالش برانگیزی که بنا بر آن چه در منابع مهدوی پژوهی مورد توجه قرار گرفته با رخ دادهای پیچیده و خطرناک اجتماعی و فرهنگی مصادف خواهد بود. یکی از مهمترین اتفاقات آخر زمانی که نوعاً در منابع روایی نیز به آن اشاره شده، تهاجم گسترده علیه فرهنگ دینی و در معرض آسیب قرار داشتن آحاد جامعه است. در این بین اگر جامعه اسلامی آن طور که باید بر ریل صحیح انتظار پویا و سازنده قرار داشته باشد می توان امید داشت که جامعه اسلامی به سلامت از چالش های آخر زمانی عبور خواهد کرد.

 
سنگر انتظار و جنگ نرم در ناتوی فرهنگی

جامعه سرمایه داری غربی از ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی ایران تلاش داشته است، ایران اسلامی را از جهات مختلفی مورد شدیدترین و بی رحمانه ترین حملات خود قرار دهد. یکی از عرصه های بسیار مهمی که جهان استکباری همواره تلاش داشته است از آن طریق فرهنگ و اندیشه حکومت دینی را مورد هجمه قرار دهد، جبهه فرهنگی است. جنگ تمام عیار و ناتوی فرهنگی که از همان ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی از سوی فرهنگ غربی علیه مبانی دینی به راه افتاده یکی از بارزترین این موارد است.  در این بین برای مقابله با این چنین تهدید خطرناکی رجوع به معارف و شاخص های درون دینی می تواند همچون سدی محکم و سنگری آهنین مانع پیشروی و موفقیت ابرقدرت های استکباری شود، عناصر و شاخص های سازنده و کارآمدی همچون فرهنگ انتظار در این خصوص به طور چشمگیری در برابر هجمه های ناجوانمردانه اثربخش بوده است.

 
جایگاه و نقش فرهنگ انتظار در فتح خاکریزهای جنگ نرم

یکی از مهمترین و با ارزش ترین شاخص های فرهنگ اسلامی، فرهنگ انتظار است.[1] با واکاوی و جایگاه این شاخص دینی در میان جامعه اسلامی متوجه می شویم برخی افراد با وجود ادعای منجی باوری و عشق به آرمان های مهدوی آن چنان که باید خود را در زمره و لیست منتظران واقعی قرار نداده اند. عمده خصوصیات منجی باوران حقیقی و منتظران واقعی برای فتح خاکریزهای جنگ نرم عبارت است از:
 
1- افسرانی مجهز به قطب نمای بصیرت و آگاهی
یکی از خطرناک ترین علل عواملی که موجب زمین گیر شدن افسران جنگ نرم در مصاف با جبهه دشمن می شود، نداشتن قطب نمای بصیرت و آگاهی است. این خلل و ضعف مرگبار موجب می شود انسان در بازار گرم شایعات و خبرهای غیر موثق و گاهاً دروغ و شبهه برانگیز به سمت باطل گرایش پیدا نماید و از مسیر صحیح انتظار پویا و سازنده دور بماند، به طور مثال در کوران سختی های دوران غیبت کبری کم نبوده اند افرادی که با ادعای منجی گری تلاش داشته اند مسیر صحیح فرهنگ انتظار را به نفع خود مصادره کرده و طیف وسیعی از مردم را  در گیر توهمات بی پایه و اساس نمایند.
یکی از اهداف و کارهایی که ابرقدرت های رسانه ای در ناتوی فرهنگی آن را دنبال می کنند، استحاله فرهنگی آحاد جامعه اسلامی و قبح زدایی از آداب و سنت اسلامی استدر این بین یاران و سربازان مهدوی در عرصه جنگ نرم و رسانه ای با بهره مندی از عنصر قدرتمند و بصیرت و آگاهی توانسته اند مسیر صحیح هدایت از باطل را تشخیص دهند و در جهت هدایت مهدوی گام بردارند: «قُل هٰذِهِ سَبیلی أَدعو إِلَى اللَّهِ ۚ عَلىٰ بَصیرَةٍ أَنا وَمَنِ اتَّبَعَنی ۖ وَسُبحانَ اللَّهِ وَما أَنا مِنَ المُشرِکینَ؛[2]بگو: «این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!».

2-افسران جنگ نرم مرزبانانی صبور و تقوا پیشه

یکی از اهداف و کارهایی که ابرقدرت های رسانه ای در ناتوی فرهنگی آن را دنبال می کنند، استحاله فرهنگی آحاد جامعه اسلامی و قبح زدایی از آداب و سنت اسلامی است. در واقع آنها تلاش دارند بسیاری از حریم ها و حرمت را در روابط فردی و اجتماعی از میان بردارند و به هر گونه مرز و حدود دیوارهای فرهنگ اجتماعی را از میان انسانها بردارد، ولی در این میان منتظران واقعی با علم و اشراف به اهمیت مرزداری تلاش دارند علاوه بر حفاظت از مرزهای اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی از هر گونه تعرض و هجمه علیه مقدسات آگاهانه پاسداری نمایند. یکی از ابزار و شاخص هایی که در این کار بسیار مهم بعد از آگاهی و شناخت کافی به آنها کمک نموده، پایبندی به اصول اخلاقی و تقوای اسلامی است. «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛[3] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! (در برابر مشکلات و هوسها،) استقامت کنید! و در برابر دشمنان (نیز)، پایدار باشید و از مرزهای خود، مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید!»

در مسیر آرمان های مهدوی نه تنها خود افراد باید از شاخص ها و عناصر کلیدی همچون تقوا، صبر، بصیرت و ایمان برخوردار باشند، می بایست در این مسیر همنوعان و اطرافیان را با این معارف آشنا نموده و دیگران را به این فضایل طلایی دعوت نمایند، تا اینکه جامعه به طور یکپارچه از در مقابل هر گونه تهدید مرگبار و سم آلود جنگ رسانه ای، واکسینه شود. جنگ رسانه ای که تلاش دارد ایمان، صبر، تقوا و باورهای دینی را تضعیف و سست نماید. در منابع روایی در خصوص شاخص های ممتاز منتظران درجه یک این چنین نقل شده است: قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: …مَنْ سَرَّهُ اَنْ یَکُونَ مِنْ اَصْحابِ الْقائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ، وَلْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الاْخْلاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ؛[4]امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که مایل است جزء یاران حضرت مهدى(عج) قرار گیرد باید منتظر باشد و اعمال و رفتارش در حال انتظار با تقوى و اخلاق نیکو توأم گردد.»

3-افسرانی امیدوار و پر تلاش

یکی از تکنیک های جنگ نرم در ناتوی فرهنگی ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه اسلامی است. در واقع جبهه غربی تلاش دارد با سیاه نمایی و به نمایش در آوردن نیمه خالی لیوان به گونه ای ناکارآمدی و عدم کفایت حکومت دینی را به اثبات برساند و با این ترفند و حربه شیطانی مقدمات ظهور را مورد تخریب و تضعیف قرار دهد.
 
پر واضح است جامعه ای که در آن یأس و ناامیدی رخنه کرده است برای پیشرفت و شکوفایی گام مؤثری بر نخواهد داشت. در این بین افسران جنگ نرم تلاش دارند با حفظ روحیه نشاط، شادابی و امیدواری از هرگونه سیاه نمایی پرهیز نمایند و آینده روشن را در پیش روی خود مشاهده نموده و برای رسیدن به آرمانهای انقلابی و مهدوی خود و دیگران را از هر گونه سرخوردگی و سستی برحذر دارند.
 
در اهمیت امید و تلاش در فرهنگ دینی در منابع روایی آیات و روایات فراوانی نقل شده است که در این خصوص وظیفه منتظران واقعی را روشن کرده است. «وَنُریدُ أَن نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ استُضعِفوا فِی الأَرضِ وَنَجعَلَهُم أَئِمَّةً وَنَجعَلَهُمُ الوارِثینَ؛[5] ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت بنهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!». منتظران واقعی با تکیه بر مبانی و آموزه های دینی و قرآنی علاوه بر امید به آینده ای روشن همواره به درگاه الهی این چنین دست به دعا بر می دارند. «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ؛[6] خدایا به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه‌ای که اسلام و اهلش را به آن عزیز گردانی».

4-افسرانی دشمن شناس و آگاه به قاعده بازی

از جمله خصوصیات مهم افسران جنگ نرم در فرهنگ مهدوی، دشمن شناسی و شناخت حیله و ترفندهای دشمنان است. برخی افراد ساده اندیش به راحتی فریفته حیله و ترفند های دشمن می شوند و بدون اینکه به تبعات و عواقب کار خود واقف باشند در جهت آرمان های شیاطینی گام بر می دارند در زمان کنونی گاهاً شاهد رفتارهایی هستیم که  برخی افراد با داعیه دفاع از فرهنگ انتظار بیشتر به دنبال تضعیف و سست کردن حکومت اسلامی بوده و تلاش دارند،جامعه اسلامی را به چالش ناکارآمدی متهم نمایند.

این در حالی است که اگر این دسته افراد به عملکرد منفی خود واقف بودند هیچ گاه تلاش نمی کردند حکومتی که تلاش دارد مقدمات ظهور را فراهم نماید، تضعیف نمایند. باری به هر جهت در جنگ رسانه ای و نرم، دشمنان تلاش دارند خود را در چهره ی خیرخواهانه و به عنوان دوست معرفی نمایند و در قالب هایی همچون انجمن حجتیه، و فرقه های انحرافی همچون احمد الحسن، … در مسیری که حکومت های استکباری می پسندند گام برداند، این در حالی است که اگر این حکومت دینی تضیعف شود بسیار از کارهایی که در مسیرهموار کردن فرج آخرین منجی صورت می گیرد نیز تعطیل خواهد شد.
 
نتیجه گیری
فرهنگ انتظار شاخص بسیار ارزشمندی است که اگر بر ریل صحیح خود قرار داشته باشد شیعیان و محبان خاندان عصمت و طهارت(علیهم السلام) را در مسیر صحیح انتظار فعال و کوشا قرار داده  و بسیاری از گرفتاریها و چالش های پیش روی جامعه اسلامی را به خوبی برطرف می نماید. ولی با این وجود برخی از برداشت های سلیقه ای و ساده بینانه نسبت به این شاخص دینی موجب شده است بسیاری از کارایی های این شاخص دینی آن چنان که شایسته است در مسیر و ریل اصلی و صحیح قرار نگیرد.

پی نوشت ها:
[1]. کمال الدین و تمام النعمة، ج‏2، ص377، ح1.  اَفضَلُ اَعمالِ شیعَتِنا اِنْتِـظارُ الْفَرَجِ؛ با ارزش ترین اعمال شیعیان ما انتـظار فـرج است.»
[2]. سوره مبارکه یوسف آیه ۱۰۸.
[3]. سوره مبارکه آل عمران، آیه 200.
 [4].الغیبة( للنعمانی)،  ص: 200، ح16.
[5]. سوره مبارکه قصص، آیه 5.
[6].الکافی، ج‏3، ص424،  ح6.