راهكارهاي قرآن براي مصون ماندن از چشم زخم چيست؟

1.پرهيز از زمينه هاي چشم زخم: از آيه 67 سوره يوسف استفاده مي شود كه يكي از راه هاي مصون ماندن از آسيب چشم زخم برطرف ساختن زمينه نگاه اعجاب آميز شور چشم هاست. چنانكه به اعتقاد برخي حضرت يعقوب به فرزندان خود توصيه كرد تا هنگام وارد شدن به مصر از دروازه هاي مختلف وارد شوند تا زيبايي اندام ، بلندي قد، هيبت، شهرت و مهمان ويژه عزيز مصر بودن ايشان و اينكه همگي فرزندان يك پدر هستند چشمگير نباشد: « وَ قالَ يا بَنِيَّ لا تَدْخُلُوا مِنْ بابٍ واحِدٍ وَ ادْخُلُوا مِنْ أَبْوابٍ مُتَفَرِّقَةٍ وَ ما أُغْني‏ عَنْكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْ‏ءٍ » و گفت: اى پسرانم! [در اين سفر] از يك در وارد نشويد بلكه از درهاى متعدد وارد شويد، و البته من [با اين تدبير] نمى ‏توانم هيچ حادثه ‏اى را كه از سوى خدا براى شما رقم خورده از شما برطرف كنم.

2.خواندن يا نوشتن برخي آيات و سور: به گفته برخي علما، سوره هاي معوذتين (فلق و ناس) براي تعويذ از سحر و چشم زخم و با هدف مصونيت رسول خدا از آسيب چشم زخم دشمنان نازل شده اند و تعويذ آنها به حدي بوده كه ابن مسعود گمان كرده است اين دو سوره دعاي تعويذند.

برخي معتقدندمنظور از حاسد در آيه « وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَد»[1] كسي است كه با چشم و نفس خود زيان مي رساند. چشم زن و حسود هر دو داراي تاثير نفساني در طرف مقابل هستند، اما با يكديگر تفاوت هايي دارند؛ از جمله اينكه چشم زخم در فردي كه رودرروي چشم زننده قرار بگيرد، اثر مي گذارد؛ اما حسادت حسود در شخص غايب يا آنچه متعلق به اوست مثل خانه او نيز مي تواند اثرگذار باشد. برخي چشم زدن را ابزار بكارگيري حسادت دانسته اند.

3.همراه داشتن آيه الكرسي و سوره هاي حمد،توحيد،فلق و ناس: همراه كردن آيات و سوره هاي ياد شده با خود براي مصونيت از آسيب چشم زخم توصيه شده است. افزون بر تعويذ و رقيه، گفتن جملاتي مانند «بارك الله» نيز هنگام اعجاب سفارش شده است.

البته لازم به ذكر است كه توسل جستن به اسباب ياد شده هيچ گاه انسان را از خداوند بي نياز نمي سازد، بلكه بايد افزون بر بهره گيري از اسباب ظاهري بر او توكل كرد و دانست كه تاثير همه اسباب به حكم خداوند مسبب الاسباب است. بر همين اساس حضرت يعقوب پس از توصيه اي به فرزندان خويش براي مصونيت از چشم زخم افزود: من شما را از خداند بي نياز نمي دانم ، زيرا در نهايت حكم از آن خداست و ازين رو من بر او توكل مي كنم و همه بايد بر او توكل كنند: « َ ما أُغْني‏ عَنْكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ عَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ » البته من [با اين تدبير] نمى‏ توانم هيچ حادثه‏ اى را كه از سوى خدا براى شما رقم خورده از شما برطرف كنم، حكم فقط ويژه خداست، [تنها] بر او توكل كرده‏ ام، و [همه‏] توكل‏ كنندگان بايد به خدا توكل كنند[2].[3]

پي نوشت:

[1] . و از زيان حسود، زمانى كه حسد مى ‏ورزد.  فلق،5

[2] .يوسف،67

[3] . دائره المعارف قرآن كريم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي،1382، ج10، ذيل ماده چشم زخم