رب المشرقین و رب المغربین یعنی چه؟

درست است که خورشید در هر روز از ایام سال از نقطه ای طلوع و در نقطه ای غروب می کند و به این ترتیب به تعداد روزهای سال مشرق و مغرب دارد فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ اَلْمَشارِقِ وَ اَلْمَغارِبِ؛ ؛(سوره معارج، آیه 40) به آن اشاره دارد. ولی با توجه به حداکثر میل شمالی آفتاب و میل جنوبی آن در حقیقت دو مشرق و دو مغرب دارد و بقیه در میان این دو می باشد. توضیح این که از آنجا که محور زمین نسبت به سطح مدار آن مایل است و زاویه ای در حدود 23 درجه تشکیل می دهد و با همین حال به گرد آفتاب می گردد طلوع و غروب آفتاب دائماً متغیر به نظر می رسد و از 23 درجه میل اعظم شمالی (در آغاز تابستان) تا 23 درجه میل اعظم جنوبی (در آغاز زمستان) در تغییر است که مدار اول را مدار «رأس سرطان» و مدار دوم را مدار «رأس الجدی» می نامند و این است دو مشرق و دو مغرب آفتاب و بقیه مدارات در درون این دو مدار قرار دارند. بعضی دو مغرب و دو مشرق به طلوع و غروب خورشید و طلوع و غروب ماه تفسیر کرده اند و آن را مناسب با آیه گذشته اَلشَّمْسُ وَ اَلْقَمَرُ بِحُسْبانٍ ؛ (55:5) می دانند ولی معنی اول مناسب تر به نظر می رسد به خصوص اینکه در بعضی از روایات اسلامی به آن اشاره شده است. (تفسیر نمونه، ج 23، صص 120 – 121).