الف. بدیهى است که منظور از «مَنْ یَشاءُ» (هر کس را که بخواهد) این نیست که خداوند بدون هیچ علتى روزی بدون حساب را به این و آن میدهد، بلکه اراده و مشیت خداوند در همه جا با شایستگیهاى افراد آمیخته است؛ یعنى هر کس را شایسته ببیند به او روزی بیحساب میدهد. به بیان دیگر، خواست و اراده او از روی گزاف نیست، بلکه آنچه انجام میدهد از روى حکمت و عدالت است.
البته ممکن است منظور از «هر کس را بخواهد به غیر حساب روزی میدهد»، اهل بهشت باشند؛ زیرا خداوند بهشتیان را آنقدر روزی میدهد که به حساب نمیآید و حد و مرز ندارد؛ به دلیل آنکه بهشت محدود نبوده و نهایت ندارد.
ب. توصیف رزق به «بیحساب و کتاب»، از اینرو است که رزق از ناحیه خداى تعالى بر طبق حال مرزوق صورت میگیرد، نه عوضى در آن است، نه روزی خورنده، طلبى از خدا دارد، و نه استحقاقى نسبت به رزق! آنچه روزیخورندهها دارند حاجت ذاتى، یا زبانى ایشان است که هم ذاتشان ملک خدا است، و هم حاجت ذاتشان، و هم احتیاجاتى که به زبان درخواست میکنند، پس داده خدا در مقابل چیزى از بندگان قرار نمیگیرد، و به همین جهت حسابى در رزق او نیست.
بعضی معتقدند، بدون حساب یعنی بدون بخل و سختگیرى روزى میدهد.
برخی نیز گفتهاند؛ یعنی نباید به کسی حساب پس دهد؛ زیرا بالاتر از وی احدی نیست. تا او را مورد حسابرسی قرار دهد.
با توجه به آنچه بیان شد، روشن میشود که بیحساب بودن روزی، با هر فرضی با عدالت خدا ناسازگاری ندارد.
البته ممکن است منظور از «هر کس را بخواهد به غیر حساب روزی میدهد»، اهل بهشت باشند؛ زیرا خداوند بهشتیان را آنقدر روزی میدهد که به حساب نمیآید و حد و مرز ندارد؛ به دلیل آنکه بهشت محدود نبوده و نهایت ندارد.
ب. توصیف رزق به «بیحساب و کتاب»، از اینرو است که رزق از ناحیه خداى تعالى بر طبق حال مرزوق صورت میگیرد، نه عوضى در آن است، نه روزی خورنده، طلبى از خدا دارد، و نه استحقاقى نسبت به رزق! آنچه روزیخورندهها دارند حاجت ذاتى، یا زبانى ایشان است که هم ذاتشان ملک خدا است، و هم حاجت ذاتشان، و هم احتیاجاتى که به زبان درخواست میکنند، پس داده خدا در مقابل چیزى از بندگان قرار نمیگیرد، و به همین جهت حسابى در رزق او نیست.
بعضی معتقدند، بدون حساب یعنی بدون بخل و سختگیرى روزى میدهد.
برخی نیز گفتهاند؛ یعنی نباید به کسی حساب پس دهد؛ زیرا بالاتر از وی احدی نیست. تا او را مورد حسابرسی قرار دهد.
با توجه به آنچه بیان شد، روشن میشود که بیحساب بودن روزی، با هر فرضی با عدالت خدا ناسازگاری ندارد.