رشته حقوق دانشگاه قم قبول شدم، آيا مي توانم از دروس حوزه بهره مند شوم؟

بوستان قم هميشه از ميوه هاي شيرين علم و معنويت پر است. و به تعبير اساتيد بزرگ اخلاق، باغ ميوه اي است كه هم مي توان از آن خورد و هم مي توان از ميوه هاي آبدار آن (اخلاق، دانش، رفتار نيكو و…) براي ديگران سوغات برد.
بنابراين امکان استفاده از دروس حوزه براي شما به دو صورت براي شما ممکن است. 1ـ به صورت رسمي طلبه شويد 2ـ به صورت آزاد يا متفرقه از دروس حوزه استفاده کنيد.

الف) استفاده از دروس حوزه به صورت رسمي
اگر شما مي‌خواهيد به صورت رسمي طلبه شويد، سه راه براي شما وجود دارد:
1ـ به صورت غير حضوري در برخي از مؤسسات حوزوي اگر شرايط لازم را داشته باشيد، ثبت نام کنيد و همزمان با درس‌هاي دانشگاه از برخي دروس حوزه به صورت غير حضوري اما رسمي استفاده کنيد.
2ـ به صورت رسمي طلبه شويد و دانشگاه را کنار بگذاريد. زيرا اگر مي‌خواهيد به صورت رسمي طلبه شويد، همزمان امکان ادامه تحصيل در دانشگاه براي شما مقدور نخواهد بود. حوزه مانند همة سازمان ها و نهادهاي ديگر ضوابط و شرائط خاص خود را دارد. شرايطي كه با توجه به نظر كارشناسان، تجارب سال‌هاي متمادي، متون درسي مختلف و نيازهاي موجود جامعه و توجه به استعدادهاي افراد در نظر گرفته شده است و هر سال طبق آزمون هاي ورودي و با توجه به شرائط پذيرش ديگر افرادي براي تحصيل گزينش مي شوند از آن جايي كه حجم دروسي كه براي هر سال درسي در نظر گرفته شده است زياد و نسبتاً سنگين است متخصصان امر لازم دانسته اند كه دانش پژوهان علوم ديني صبح و عصر در كلاس هاي آموزشي شركت كنند و تمام وقت مشغول تحصيل و مباحثة علوم ديني شوند طبق اين ضوابط امكان اينكه رسماً وارد سيستم و گزينش حوزه شويد، و درس‌هاي دانشگاه را نيز ادامه دهيد وجود ندارد. و از سويي با توجه به رشته تحصيلي خود چنين فرصتي را نخواهيد داشت كه در كلاس هاي صبح و بعد از ظهر حوزه شركت كنيد كلاس هايي كه حضور و غياب منظم دارد و آخر هر دوره امتحانات آن برگزار مي شود. و اين كلاس ها در مدارس معين بر پا مي شود و به مدت 6 سال دروس مقدمات حوزه به طول مي انجامد اما در سطوح بالاتر، طلاب خود مي توانند محل کلاس، زمان و استاد را خود انتخاب نمايند.
3ـ پس از گذراندن مراحل مقدماتي حوزه رشته حقوق را در يکي از مؤسسات تخصص حوزه ادامه دهيد. اگر شما خيلي به دروس حوزه علاقه داشته باشيد، مي‌توانيد فعلا از تحصيل در رشته حقوق صرف نظر نموده و به دروس حوزه به صورت رسمي مشغول شويد. و پس از طي مراحل مقدماتي حوزه دو باره رشته حقوق را در يکي از مؤسسات تخصصي حوزه ادامه دهيد.
حوزه در كنار دروس اصلي خود (فقه و اصول) رشته هاي مختلف ديگري نيز دارد از جملة آنها: تفسير، حديث، تبليغ، روان شناسي، علوم تربيتي، اقتصاد، اديان، جامعه شناسي، تاريخ، فلسفه و حقوق و… در اين رشته ها فقط طلاب علوم ديني اي مي توانند ادامه تحصيل دهند كه اولاً دروس حوزه را با موفقيت تا آخر مقدمات (6 سال) گذرانده باشند و در آزمون ورودي ـ و همچنين مصاحبه علمي ـ حدنصاب نمره قبولي را اخذ كنند و متعهد شوند كه هر ساله در كنار رشته تحصيلي خود دروس حوزه را نيز ادامه دهند و در امتحانات حوزه نيز قبول شوند.
رشته هاي تخصصي فوق در دانشكدة باقرالعلوم ـ عليه السلام ـ قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) قم، دانشگاه مفيد قم و مؤسسه امام صادق ـ عليه السلام ـ ، مؤسسه تفسير سازمان تبليغات، تدريس مي شود كه اكنون در برخي اين رشته ها در سطح دكتراي فارغ التحصيل دارد. لازم به ذكر است كه براي تدريس از اساتيد حوزوي و دانشگاهي در علوم مختلف كمك گرفته مي شود. البته دانشگاه امام صادق ـ عليه السلام ـ تهران و… نيز خارج از برنامه حوزه به تربيت شاگردان و دانشجويان با دروس و صبغه ديني و اسلامي مي پردازد.

ب) استفاده از دروس حوزه به صورت غير رسمي
چنانچه شما مي‌خواهيد رشته حقوق را در دانشگاه ادامه دهيد، مي‌توانيد به صورت آزاد و غير رسمي از برخي دروس استفاده کنيد. امکان استفاده از دروس حوزه به چند روش امکان‌پذير است.
1ـ نخست اينکه در درس‌هاي برخي اساتيد که که محدوديت خاصي ندارند شرکت کنيد. البته اين درس‌ها بيشتر مربوط به کلاس پنجم و ششم حوزه و بالاتر مربوط مي‌شود.
2ـ مي‌توانيد از برخي علما که توانايي، علاقه و وقت داشته باشد، بخواهيد که به صورت خصوصي به صورت درس‌هاي مورد علاقه شما را براي‌تان تدريس کند.
3ـ از درس‌هاي ضبط شده اساتيد معتبر حوزه که به صورت صوتي در کاست‌ها و سي‌دي‌ها به صورت انبوه موجود هستند استفاده کنيد.
4ـ همچنين شما مي‌توانيد از برخي کتاب‌هاي حوزه را که ارتباط با رشته دانشگاهي شما دارد، مطالعه کنيد و براي فهم آنها از کتاب‌هاي کمک درسي حوزه استفاده کنيد.
5ـ برخي از مطالب فقهي که به رشته حقوق مربوط مي‌شوند در برخي سايت‌هاي اينترنتي به صورت متني وجود دارد. شما مي‌توانيد با مطالعه آنها دانش حوزوي خود را افزايش دهيد.
آنچه كه براي شما مهم جلوه مي کند، اين است كه هدف خود را مشخص كنيد. به چه مباحثي علاقه داريد؟ و هدف شما از درس خواندن در حوزه چيست؟ آيا مي خواهيد متخصص در فقه و اصول شويد؟ آيا مي خواهيد در عقايد خود قوي تر گرديد؟ مي خواهيد مفسر شويد؟ و… هر كدام از اين رشته‌ها پيش نيازهاي خود را مي طلبد. شما مي توانيد با تأمل بيشتر و مشورت و انتخاب هدف خود و برنامه شخصي به مطالعه دروس حوزه مورد علاقه خود بپردازيد و نيز مي توانيد از نرم افزارهاي دروس حوزوي و اساتيد خصوصي[1] براي تحصيل خود كمك بگيريد.
دروس حوزه بسيار متنوع است كه نياز به ساليان زيادي براي تحصيل دارد كه در اين سال ها طلاب با علوم مختلف (ادبيات عرب، تجويد، ادبيات فارسي ـ اخلاق، تفسير، عقايد، معاني و بيان، فقه و اصول، فلسفه، تاريخ داريه، رجال، نهج البلاغه و…) آشنا مي شوند كه به عنوان مثال ادبيات عرب كه شامل صرف و نحو است خود سه سال طول مي كشد و فقه و اصول از سال چهارم حوزه شروع مي شود و تا اجتهاد و بالاتر ادامه مي يابد اين دروس در سه سطح (1. مقدمات. 2. سطح. 3. خارج) ارائه مي گردد.

 پي نوشت:
[1] . اين شيوه در قم متداول است كه اساتيد مختلفي دروس آزادي كه در اماكن مختلف بدون حق التدريس آموزش مي دهند.