چهل سال پیش و با روی کار آمدن انقلاب اسلامی ایران، بسیاری از کشورهای جهان به ویژه ایالات متحده آمریکا رویکردی خصمانه به کشور ما اتخاذ کردند. آمریکا اما موضعی خاص نسبت به دیگر کشورهایی همچون؛ انگلستان، آلمان، عراق و … داشت. دولتمردان ایالات متحده، ایران و منابع لایتناهی آن را سهم قطعی خود از خاورمیانه می دانستند که حالا کاخ آمال و آرزوهایشان با خاک یکسال شده بود.

از این رو، روندی فزاینده در راستای اِعمال همه جانبه انواع فشارها و تحریم های اقتصادی و غیر اقتصادی بر ایران را در دستور کار قرار دادند و تدریجا با پیوستن همپیمانانی از شرق و غرب کار را به جنگ نظامی نیز کشاندند. جنگی هشت ساله که یک سوی آن جمهوری اسلامی ایران و دیگر سوی آن، حمایت های مالی و نظامی بیش از 12 کشور از سراسر جهان قرار داشت.

بی تردید ابرقدرت های جهانی حتی تصور پیروزی ایران را در خواب هم نمی دیدند و از این رو، تدارکی کامل برای ورود به ایران و استعمار آن در سر داشتند، اما مشاهده کردیم که با 8 سال استقامت و پایداری این جنگ به کام جمهوری اسلامی ایران به پایان رسید و پیروزی آن در تاریخ جهانی به ثبت رسید.
 

تحریم های نظامی غرب علیه

یکی از تحریم های اولیه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، تحریم تجهیزات و تسلیحات جنگی و نظامی بود. تحریمی که بی تردید قدرت پایداری و استقلال هر کشوری را با خدشه همراه و پایه های اقدار آن کشور را متزلزل خواهد کرد. باید توجه داشت که تحریم های نظامی غرب علیه ایران در چندین مرحله مختلف در چهل سال گذشته روند فزاینده ای داشت که در هر نوبت از تحریم ها، گستره آن فزونی ویژه ای به خود می گرفت و عرصه را بیش از پیش بر ایران تنگ می کرد.

اما این تحریم ها که با هدف به زانو در آوردن نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و کاهش قدرت ایستادگی آن در دستور کار قرار گرفته بود، از سال 1382 و با آغاز مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای غربی وارد مرحله جدید و سختگیرانه تری شد. سال 82 کشورهای غربی به سرکردگی ایالات متحده، پرونده ایران را به شورای امنیت ملی ارسال کردند و خواستار توقف کامل غعالیت های هسته و برخی فعالیت های نظامی در ایران شدند.بر اساس قطعنامه 2231 که میان ایران و گروه 1+5 امضا شده بود، پنج سال زمان مشخص شد تا در صورت اجرای کامل و بی قید و شرط تمام مفاد مندرج در توافقنامه برجام از سوی ایران؛ برخی تحریم های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی لغو شود.در این برهه زمانی بود که فشارها بر علیه جمهوری اسلامی ایران و فعالیت های نظامی و هسته ای به حداکثر خود رسید و با صدور قطعنامه 1747 جمهوری اسلامی ایران، رسمأ از هرگونه غعلیت برون مرزی در حوزه نظامی، فروش تجهیزات و تسلیحات جنگی و حتی مبادلات فنون علمی این حوزه منع شد.

حائز اهمیت آن که موضوع به همین‌جا ختم نشد و چند سال بعد (سال 89) شورای امنیت ملی بنا به درخواست های مستمر و پیگیری های ویژه ایالات متحده؛ قطعنامه 1929 را صادر کرد تا بر اساس آن تمامی کشورهای جهان از فروش انواع تجهیزات و تسلیحات نظامی و همچنین آموزش و خدمات مربوط به این حوزه، به ایران اسلامی منع و برای خاطیان قوانین بازدارنده سرسختانه ای در نظر گرفته شد.

در این میان بود که مسئولین مربوط به این حوزه با دستور مستقیم مقام معظم رهبری، تمام توان و دانش خود را در راستای رشد و پیشرفت و بومی سازی انواع تجهیزات نظامی به کار گرفتند تا ضمن خنثی سازی سیاست های خصمانه و ظالمانه غربی ها، اقتدار و استقلال نظامی کشور را به حداکثر خود رسانده و تا آنجا پیش روند که نه تنها از علوم و فنون نظامی و جنگی بروز جهانی عقب نباشند که، قدمی جلوتر از آن بردارند.
 

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)

ایالات متحده و هم‌پیمانان آن که در طول این دوران در پی مانع تراشی های مختلف بودند، نهایتأ ایران را به پای میز مذاکره نشاندند تا توان کنترل‌گرانه خود را نسبت به فعالیت های نظامی و هسته ای جمهوری اسلامی ایران افزایش دهند و در این راستا توانستند در 23 تیر 1394 توافقنامه برجام را منعقد و بر اساس آن لغو برخی تحریم ها علیه ایران اسلامی را منوط به پایبندی ایران به مفاد برجام و اِعمال محدودیت ها و در برخی موارد توقف کامل فعالیت های نظامی و هسته ای ذکر کردند.

بر اساس قطعنامه 2231 که میان ایران و گروه 1+5 امضا شده بود، پنج سال زمان مشخص شد تا در صورت اجرای کامل و بی قید و شرط تمام مفاد مندرج در توافقنامه برجام از سوی ایران؛ برخی تحریم های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی لغو شود.

ایران اسلامی که از نخستین روزهای امضای این توافقنامه پایبندی و تعهد خود را به رُخ جهانیان کشده بود در اردیبهشت سال 97 یعنی چند ماه پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و روی کار آمدن دونالد ترامپ با خروج رسمی ایالات متحده از برجام و اختلال در روند این توافقنامه مواجه شد. اما خروج ترامپ از برجام که شوک غیر قابل تصوری برای جهانیان بالاخص جمهوری اسلامی ایران بود، خللی در روند تعهدات دولت ایران ایجاد نکرد و جمهوری اسلامی با توان پیشین خود روند برجام را در پیش گرفت تا سدی مستحکم در برابر هرگونه بهانه تراشی از سوی غربی ها ایجاد کند.

در آگوست سال 2020 (مهر ماه 99) ایالات متحده آمریکا طرحی مبنی بر تمدید مجدد تحریم های تسلیحاتی ایران به شورای امنیت ارسال کرد تا در آستانه لغو تحریم های زمان دار (پنج ساله) مانعی در راستای خلاصی ایران از این تحریم ها ایجاد کند که با نظر اعضای شورا و نیز آنچه که در توافقنامه برجام ذکر شده بود با شکست مواجه و رد شد. بالاخره 27 مهر 99 (۱۸ اکتبر) فرا رسید! روزی که رأس ساعت 3 و 30 دقیقه بامداد تمامی تحریم های نظامی غرب علیه ایران به صورت خودکار لغو شد.

حائز اهمیت آن که کاخ سفید در قبال این شکست مفتضحانه دیپلملتیک خود، به صورت کاملأ یک سویه و انفرادی (همراه با مخالفت اتحادیه اروپا) مواضع خصمانه جدیدی را اتخاذ و تحریم تمامی بانک ها و برخی افراد خاصی در ایران اسلامی را رسما اعلام کرد!
 

ایران اسلامی و لغو تحریم های تسلیحاتی

شاید برای بسیاری این سوال بی پاسخ باشد که لغو لغو تحریم های نظامی و تسلیحاتی چه سودی دارد. بی تردید یکی از مهم ترین جنبه های لغو این تحریم ها مراودات و معاملات قانونی و بدون محدودیت در حوزه تجهیزات و تسلیحات نظامی است که به نوبه خود ارز قابل توجهی را به کشور سرازیر می کند. به بیان دیگر، از این پس روند تجارت نظامی ایران می تواند یکی از منابع عظیم تأمین مالی کشور محسوب شود که با بیش از 50 کشور در سراسر جهان صورت خواهد پذیرفت. یکی دیگر از جنبه های مثبت این روند؛ تعاملات علمی، فنی و انواع تکنولوژی در حوزه انواع تجهیزات نظامی و قیاس توان نظامی کشور با دیگر ابرقدرت های نظامی جهان خواهد بود.

باید توجه داشت که جمهوری اسلامی ایران، با لغو تحریم های نظامی بیش از هر زمان دیگری توانایی آن را خواهد داشت که توان سیستم دفاعی خود را در حوزه های زمینی، دریایی و هوایی توسعه دهد. این در حالی است که هم اکنون نیز چند کشور اروپایی درخواست های خود را مبنی بر تعامل و تبادل اطلاعات در حوزه علوم و فنون دفاعی و موشکی به جمهوری اسلامی ایران ارسال کرده اند. (ایران در میان 10 کشور تامین‌کننده تجهیزات و ادوات نظامی و دفاعی جهان قرار خواهد گرفت.)

جمهوری اسلامی ایران در حوزه موشک های کروز به تکنولوژی خاصی دست یافته که آنها را در موشک نصر و هویزه پیاده سازی کرده و بسیاری از کشورها در پی دستیابی به این فناوری نوین جهانی هستند.

از دیگر سو، روسیه اعلام کرده است که آماده فروش سامانه دفاع هوایی S_400 ، بالگردهای تهاجمی KA_52 و تانک T_90 به جمهورس اسلامی ایران است. اینها کی از منحصر به فردترین و پیشرفته ترین تجهیزات نظامی جهان به شمار می روند که در انحصار کشور روسیه است.

زمانی که کشوری به صدور تسلیحات و علوم نظامی خود اقدام می کند نشان دهنده آن است که در این حوزه به چنان جایگاه و مرتبه ای از پیشرفت نائل آمده است که کشورهای دیگر برای دست یافتن به آن تقاضای کمک و همکاری دارند و این یعنی اقتدار و استقلال ملی.

منابع:

1- خیز ایران برای صادرات نظامی پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی، قدس آنلاین
2- پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران، ایرنا
3- با لغو تحریم های تسلیحاتی ایران چه سلاح هایی می تواند بخرد، پایگاه خبری دیپلماسی ایران
4- ایران پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی چه می‌کند؟، خبرگزاری تسنیم
5- لغو تمامی محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران، تابناک
6- ایران در جمع ۱۰ کشور تامین‌کننده محصولات نظامی-دفاعی، خبرآنلاین