روزی پیامبر(ص) حیوانی را قربانی کرد و جز قسمت کوچکی همه‌ی آن‌را به دیگران بخشید، یکی از همسرانشان گفت: جز همین تکّه همه‌اش رفت! پیامبر(ص) فرمود: همه‌اش باقی است، جز همین یک تکّه! این گزارش تا چه اندازه مورد پذیرش است؟

در شرع مقدس اسلام و در قرآن و روایات در مورد ارزش و اهمیت انفاق و کمک به دیگران بسیار سفارش شده است، تا جایی که ارزش‌مند بودن انفاق در راه خداوند، از آموزه‌های بدیهی و اولیه‌ی دین اسلام است.

اما در مورد آنچه در پرسش آمده، باید گفت که در یکی از منابع روایی معتبر اهل‌سنت از عائشه نقل شده است: «رسول خدا(ص) گوسفندى را ذبح نمود و به غیر از کتف آن، تمام گوشتش را در راه خدا انفاق نمود. من عرض کردم: یا رسول اللّه! از این گوسفند، تنها کتف آن باقى مانده است! آن‌حضرت(ص) پاسخ داد: تمامی آن گوسفند(که در راه خدا انفاق شد) باقى مانده است، مگر کتف آن‌را که برای خودمان نگه داشتیم!».[1]

اگرچه این روایت برای اولین بار در منابع شیعی نقل نشده و گزارشی است که از منابع اهل‌سنت نقل شده است؛ اما محتوای آن مورد پذیرش شیعیان نیز خواهد بود؛ زیرا آنچه در این گزارش وجود دارد، منطبق با آیات قرآن کریم، دیگر سخنان پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) است:

«… وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقین»؛^[2] … و اگر چیزى انفاق کنید، عوضش را خواهد داد و او بهترین روزی‌دهندگان است.

امام صادق‌(ع) فرمود: «اگر کسی مال حلالی به دست آورد و در راه حلال انفاق نماید، خدا جای درهمی که انفاق می‌شود را پر می‌‌نماید».[3]

طبیعی است آنچه را که انسان در راه رضای خدا برای فقرا صرف نماید، موجب رضایت خدا و انسان‌‌های فقیر می‌گردد و لذا ارزش و نتیجه‌ آن تا قیامت باقی خواهد ماند، اما هرچه از مال و ثروت دنیا ذخیره‌سازی شده و یا برای فرزندان گذاشته شود تا بعد از او استفاده نمایند، ممکن است در راه خیر مصرف نشده و ارزش افزوده‌ای برای انسان در روز قیامت نداشته باشد.[4]

امام صادق(ع) فرمود: «لقمان در مواعظ خود به فرزندش می‌گفت: اى فرزند! مردمان قبل از تو براى فرزندان خود مال اندوختند، نه فرزندان آنها ماندند و نه اموالى که براى آنها گردآوری کرده بودند، همه را گذاشتند و رفتند».[5]

[1]. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، تحقیق، تعلیق، شاکر، أحمد محمد، عبد الباقی، محمد فؤاد، ج 4، ص 644، مصر، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی، چاپ دوم، 1395ق.

[2]. سبأ، 39.

[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 486، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[4]. ر. ک: «صدقه و دفع نزول بلا»، سؤال 25192؛ «اعمال خیر پس از مرگ»، 48065؛ «مقدار و مورد مصرف صدقه»، 4597.

[5]. کافی، ج 2، ص 134.