روز قدس چرا؟

بیت المقدس به دلایل متعددى، براى مسلمانان و جهان اسلام از قداست و اهمیت

ویژه اى برخوردار است:

یکم. فلسطین، سرزمینى است که در آن اولین قبله مسلمین، دومین مسجد اسلام، سومین حرم

شریف (بعد از مکّه و مدینه) قرار دارد و بنا به فرموده امام على(ع) یکى از چهار قصر

بهشتى در دنیا (مسجدالحرام، مسجد النبى(ص)، مسجد بیت المقدس و مسجد کوفه) است. این

شهر به یکسان براى پیروان هر سه دین ابراهیمى، مقدس است و قبله امت هاى پیشین نیز

بوده است.دایرة المعارف تشیع، ج 3، ص 558. در سیزده سال اول بعثت – که پیامبر(ص) در

مکّه زندگى مى کردند – و نیز تا هفده ماه بعد از هجرت به مدینه، آن حضرت و مسلمانان

به سوى مسجدالاقصى نماز مى گزاردند.

دوم. مسجدالاقصى از جهت دیگرى هم براى مسلمانان حائز اهمیت است و آن، قداست و اهمیت

اسراء و معراج پیامبر اکرم(ص) است که از مسجدالحرام به قصد مسجدالاقصى و از آنجا به

آسمان ها صورت پذیرفت. قرآن کریم در این باره مى فرماید: (سُبْحانَ

الَّذِى أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ

الْأَقْصَى الَّذِى بارَکْنا حَوْلَهُ)؛اسراء (17)، آیه 1. «پاک و منزه

است خداى که بنده اش را در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصى – که گرداگردش را

پربرکت ساختیم – برد، تا آیات خود را به او نشان دهیم …». جمله «بارکنا حوله»

بیانگر این مطلب است که مسجدالاقصى، علاوه بر اینکه خود سرزمین مقدس است، اطراف آن

نیز سرزمین مبارک و پربرکتى از نظر مادى و معنوى است. این سرزمین مقدس در طول تاریخ

کانون پیامبران بزرگ خدا و خاستگاه نور توحید و خداپرستى بوده است.تفسیر نمونه، ج

12، ص 10. از حضرت امام صادق(ع) نقل شده است: «مسجدالاقصى یکى از مهم ترین مساجد

اسلام است و عبادت در آن فضیلت بسیار دارد».ر.ک: فصلنامه حضور، ش 40، بهار 1381، ص

111.

سوم. در شهر بیت المقدس، علاوه بر مسجدالاقصى، 36 مسجد دیگر وجود دارد که 29 مسجد

در داخل شهر و 7 مسجد نیز در خارج از بافت قدیمى و در حومه شهر قرار دارد. علاوه بر

آن، مقبره ها و زیارتگاه هاى بسیارى از رهبران بزرگ اسلام و اصحاب پیامبر اکرم(ص)

در این شهر واقع است.همان، ص 112.

چهارم. افزون بر مسأله قداست و پایگاه ممتاز بیت المقدس و این سرزمین در منابع اصیل

اسلامى، آنچه که در شرایط کنونى مسأله فلسطین را براى جهان اسلام از اهمیت ویژه اى

برخوردار نموده، موضوع اشغال آن به وسیله صهیونیسم و استکبار جهانى و رویارویى جهان

غرب با جهان اسلام است. به گونه اى که اشغال فلسطین، هرگز اشغال یک سرزمین و یک

کشور نیست؛ بلکه ایجاد یک کانون استعمارى ضداسلامى – آنهم در قلب جهان اسلام – در

جهت نابودى جهان اسلام و جلوگیرى از شکل گیرى مجدد تمدن اسلامى است. از این رو قضیه

فلسطین علاوه بر بعد دینى، با استقلال، امنیت و منافع ملى سایر کشورهاى اسلامى نیز

شدیداً در ارتباط است. این واقعیتى است که هم از آرمان ها، اصول و برنامه هاى

نژادپرستانه و توسعه طلبانه رژیم صهیونیستى (شعار گسترش اسرائیل از نیل تا فرات و

ادعاى تصاحب بسیارى از اماکن اسلامى) و هم از نظر تاریخى و عملکرد آن رژیم در قبال

مردم فلسطین و کشورهاى همجوار آن و بالاخره جهان اسلام، به خوبى قابل اثبات است.

بنابراین اسرائیل براى کشورهاى منطقه و جهان اسلام تهدیدى بسیار جدّى است. مهم ترین

این تهدیدها عبارت است از:

1-4. تهدیدهاى ناشى از فعالیت هاى نظامى؛

2-4. تهدیدهاى ناشى از حضور سیاسى؛

3-4. نقش عملکرد اقتصادى اسرائیل در منطقه؛

4-4. انرژى و مسائل مترتب بر آن؛

5-4. محیط زیست و منابع طبیعى.ر.ک، سیدحسین موسوى، تهدیدهاى جدید امنیتى اسرائیل در

منطقه خاورمیانه، مجله مطالعات منطقه اى، ش 8.

اسرائیل تاکنون خود را – مقیّد به معاهدات بین المللى – که درباره منع تولید و

استفاده از سلاح هاى هسته اى و کشتار جمعى، منعقد شده، نکرده است. اسرائیل ششمین

قدرت هسته اى جهان است و برابر بعضى گزارش ها، این کشور حدود 180 تا 200 کلاهک

هسته اى در اختیار دارد. تسلیحات تهاجمى و اتمى اسرائیل با توجه به شمار جمعیتش،

150 برابر تسلیحات دفاعى اعراب است. غرب شدیداً اسرائیل را پایگاه خط مقدم و حامى

منافع مختلف خود مى داند. و برترى و تسلط اسرائیل را بر منطقه و جهان اسلام خواستار

است.

شهید مطهرى در مورد اهمیت قضیه فلسطین مى گوید: «اگر پیغمبر اسلام(ص) زنده مى بود

امروز چه مى کرد؟ درباره چه مسأله اى مى اندیشید؟ و الله و بالله! قسم مى خورم که

پیغمبر اکرم(ص) در قبر مقدسش امروز از یهود مى لرزد … این یهودیانى که شما امروز

اسمشان را مى شنوید – موشه دایان، زلى اشکول، گلدامایر – آخر ببینید از کجاى دنیا

آمده اند؟ مدعى هستند که این سرزمین، سرزمین ما است … هدف مگر تنها همین است که

یک دولت کوچک در آنجا تشکیل شود؟ … او مى داند که یک دولت کوچک بالاخره نمى تواند

آنجا زندگى کند؛ یک اسرائیل بزرگ که دامنه اش از این طرف شاید ایران خودمان هم

کشیده شود. به قول عبدالرحمن فرامرزى: این اسرائیل که من مى شناسم، فردا ادعاى

شیراز را هم مى کند و مى گوید: شاعرهاى خود شما همیشه در اشعارشان اسم شیراز را

گذاشته اند «ملک سلیمان». هر چه بگویى آقا! آن تشبیه است، مى گوید: سند از این هم

بهتر مى خواهید؟ مگر ادعاى خیبر را که نزدیک مدینه است، ندارند؟ مگر «روزولت» (رئیس

جمهور آمریکا) به پادشاه وقت عربستان سعودى پیشنهاد نداد که شما بیایید این شهر را

به اینها بفروشید؟

مگر اینها ادعاى عراق و سرزمین هاى مقدس شما را ندارند؟ و الله و بالله! ما در

برابر این قضیه مسؤولیم. به خدا قسم! مسؤولیت داریم … و الله! قضیه اى که دل

پیغمبر اکرم(ص) را امروز خون کرده است، این قضیه است … [امروز] اگر [امام ]حسین

بن على(ع) بود مى گفت: اگر مى خواهى براى من عزاداى کنى، براى من سینه و زنجیر

بزنى؛ شعار امروز تو باید فلسطین باشد. شمر امروز موشه دایان است. شمر هزار و سیصد

سال پیش مرد، شمر امروز را بشناس …»شهید مطهرى، حماسه حسینى، ج 1، سخنرانى استاد

در عاشوراى 1390 (1348 شمسى)..

علاوه بر این «مسأله فلسطین، تنها یک مسأله اسلامى نیست؛ بلکه مسأله اى انسانى و

بشرى است و هر کس مى تواند با تکیه بر ارزش ها و مبانى انسانى، در مورد فاجعه

فلسطین قضاوت کند و واکنش نشان دهد»بیانات مقام معظم رهبرى در خطبه دوم نماز جمعه

(16/1/81)..جهت مطالعه بیشتر ر.ک: دیپلماسى پنهان اسرائیل

در کشورهاى عربى، امین مصطفى، ترجمه محمدجعفر سعدیان؛

ارتباط صهیونیستى، آلفرد.م.لیلیانتال، ترجمه سیدابوالقاسم حسینى (ژرفا)، نشر

پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، چاپ اول، پاییز 1379.

روز قدس

در اولین ماه رمضان، پس از پیروزى انقلاب، امام خمینى(ره) – که از ابتداى قیام،

علیه رژیم پهلوى و آمریکا از آزادى فلسطین و مردمش دفاع مى کردند – آخرین جمعه ماه

رمضان را به عنوان روز قدس اعلام کردند تا مسلمانان، آزادگان و مستضعفان جهان، در

این روز نداى آزادى قدس را علیه مستکبران سر دهند و با تظاهرات و راهپیمایى و هر

گونه اقدام ممکن، به جهاد برخیزند. این اقدام مهم و تاریخى حضرت امام(ره) اولاً

براى زنده نگه داشتن مسأله فلسطین و جلب توجه مسلمین و دولت هاى اسلامى به خطر

صهیونیسم بود و ثانیاً عکس العمل ناشى از بصیرت و غیرت اسلامى، در برابر خیانت هاى

سازشکارانه برخى دولت هاى عربى مانند انور سادات بود. دولت مصر یکى از کشورهاى

پشتیبان فلسطین بود و به همراهى سوریه، سالیان سال به جنگ و ستیز با صهیونیست ها

مى پرداخت؛ اما بعداً به ابتکار و حمایت آمریکا، در سال 1978 به انور سادات، رئیس

جمهور وقت مصر به طور یکجانه در کمپ دیوید آمریکا صلحى رابا صهیونیست ها به امضا

رساند و نه تنها عملاً مصر را از گردونه درگیرى با دشمن صهیونیستى خارج کرد؛ بلکه

بهانه خوبى براى سایر دولت هاى کشورهاى اسلامى در سستى و بى تفاوتى نسبت به مسأله

مردم مظلوم فلسطین شد. خداوند سبحان خروج مصر را به واسطه پیروزى انقلاب اسلامى در

ایران به رهبرى امام خمینى جبران فرمودند. امام در 16 مرداد 1358 در پیام مهمى براى

اعلام روز قدس، فرمود:

«من در طى سالیان دراز خطر اسرائیل غاصب را گوشزد مسلمین نمودم که اکنون این روزها

به حملات وحشیانه خود به برادران و خواهران فلسطینى شدت بخشیده است و به ویژه در

جنوب لبنان به قصد نابودى مبارزان فلسطیى پیاپى خانه و کاشانه ایشان را بمباران

مى کند. من از عموم مسلمانان جهان و دولت هاى اسلامى، مى خواهم که براى کوتاه کرده

دست این غاصب و پشتیبانان آنان به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت مى کنم

آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را – که از ایام قدر است و مى تواند تعیین کننده سرنوشت

مردم فلسطین نیز باشد – به عنوان روز قدس انتخاب و طى مراسمى همبستگى بین المللى

مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونى مردم مسلمان اعلام نمایند. از خداوند پیروزى

مسلمانان را بر اهل کفر خواستارم».صحیفه نور، ج 8، ص 229.

و در پیام دیگرى مى فرماید:

«روز قدس یک روز جهانى است، روزى نیست که فقط اختصاصى به قدس داشته باشد روز مقابله

مستضعفین با مستکبرین است. روز مقابله ملت هایى است که در زیر فشار ظلم آمریکا و

غیرآمریکا بودند … روزى است که باید مستضعفین مجهز بشوند در مقابل مستکبرین و

دماغ مستکبرین را به خاک بمالند … روز قدس روز اسلام است، روز قدس، روزى است که

اسلام را باید احیا کرد و احیا بکنیم و قوانین اسلام در ممالک اسلامى اجرا بشود.

روز قدس روزى است که باید به همه ابر قدرت ها هشدار بدهیم که اسلام دیگر تحت سیطره

شما – به واسطه عمال خبیث شما – واقع نخواهد شد. روز قدس، روز حیات اسلام است. باید

مسلمین به هوش بیایند، باید بفهمند قدرتى را که مسلمین دارند، قدرت هاى مادى،

قدرت هاى معنوى مسلمین – که یک میلیارد جمعیت هستند و پشتوانه خدایى دارند و اسلام

پشتوانه آنها است و ایمان پشتوانه آنهاست – از چه باید بترسند؟ … اسلام دین خدا

است و باید در همه اقطار، اسلام پیشروى کند. روز قدس، اعلام یک همچو مطلبى است.

اعلام این مطلب است که مسلمین به پیش؛ براى پیشرفت در همه اقطار عالم. روز قدس فقط

روز فلسطین نیست، روز اسلام است، روز حکومت اسلامى است. روزى است که باید جمهورى

اسلامى در سرتاسر کشورها، بیرقش افراشته شود. روزى است که باید به ابرقدرت ها

فهماند که دیگر آنها نمى توانند در مالک اسلامى پیشروى کنند. من روز قدس را روز

اسلام و روز رسول اکرم مى دانم. روزى است که باید ما، تمام قواى خودمان را مجهز

کنیم و مسلمین از آن انزوایى که آنها را کشانده بودند، خارج شوند و با تمام قدرت و

قوت در مقابل اجانب بایستند …»همان، ج 5، ص 286..

دستاوردها

اعلام روز جهانى قدس از سوى حضرت امام(ره) و گسترش این مسأله به سایر کشورهاى

اسلامى، فلسطین را از مسأله اى داخلى بودن، خارج و آن را به عنوان یکى از مهم ترین

مسائل جهان اسلام، تبدیل کرد. این مسأله باعث آگاهى، بیدارى و اتحاد جهان اسلام، در

قبال اهداف شوم آمریکا و صهیونیسم بین الملل شد و افکار عمومى جهان اسلام را به

کانون این توطئه ها، سوق داد.

این موضوع و اهتمام حضرت امام(ره) به موضوع فلسطین، در داخل آن کشور نیز داراى

تأثیرات بسیار ارزنده اى بود؛ پس از دهه هاى 50 تا 70 – که اسلام از صحنه فلسطین

خارج بود – مجدداً مسأله فلسطین به مرکزیت نهضت اسلامى معاصر منتقل شد و با این

پشتوانه جدید، به مقابله با پدیده اسرائیل رفت.شقاقى، فتحى ابراهیم، انتفاضه و طرح

اسلامى معاصر، تهران، انتشارات بین المللى الهدى، 1371، ص 4.

از این به بعد اصول جهاد، شهادت و فداکارى در راه هدف – که نمادهاى شیعیان و

شعارهاى انقلاب ایران بود – به عنوان اصول اساسى جهاد اسلامى فلسطین مطرح شد. شیخ

عبدالعزیز عوده مى گوید: «انقلاب خمینى(ره) مهم ترین و جدیدترین تلاش در بیدارسازى

اسلامى، براى اتحاد ملت هاى مسلمان بود». او مى گوید: «ایران تنها کشورى بود که

واقعاً بر روى مسأله فلسطین متمرکز شد».کدیور، جمیله، رویارویى انقلاب اسلامى ایران

و آمریکا، انتشارات اطلاعات، 1374، ص 114.

جهاد اسلامى فلسطین اعلام کرد: «مسأله فلسطین یک مسأله اسلامى است، نه یک مسأله ملى

که تنها مربوط به فلسطینیان باشد و یا یک مسأله عربى که فقط به اعراب ارتباط داشته

باشد. این مسأله، مسأله جهان اسلام است».همان.

احیاى اسلام اصیل و اقبال مردم فلسطین به طرف آن، شکل گیرى گروه هاى مبارز فلسطین

با تکیه بر آموزه هاى اصیل اسلامى، گسترش روز افزون انتفاضه و در پى آن ایجاد وحشت

و ناامنى براى اشغالگران متجاوز، به چالش کشاندن سیاست هاى رژیم صهیونیستى و … از

دیگر نتایج این موضوع مهم است.

نویسنده : علیرضا محمدی

Mohammadi@porseman.org