قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
روشنفکری در فرهنگ ما معادل واژهintellectual است و نخستین بار در اوایل دهه ی 1320 ش توسط فرهنگستان زبان ایران پیشنهاد شد سابقه ی روشنفکری در جامعه ی ایران متاثر از پیشینه ی این پدیده در مغرب زمین می باشد به دلیل این که در آن از نهضت روشنفکری بی پروا در مقابل دیانت و اندیشه ی دینی قد علم کرده بود در میان ما نیز متناسب با این ویژگی واکنش هایی را بر انگیخت در یک تقسیم بندی کلی سه رویکرد نسبت به مساله ی روشنفکری به وجود آمد .الف : رویکرد اول بدون توجه به شرایط زمانی – مکانی – فرهنگی – دینی مردم ایران روشنفکری را همان سان که در مغرب زمین ظهور و بسط یافته بود ترویج می کرد .
ب: رویکرد دوم در نقطه ی مقابل رویکرد اول قرار گرفت و در مقابل نفی بی چون و چرای دین به نفی روشنفکری پرداخت و در اثر چالش های این گروه بود که واژگان نظیر غرب زدگی – غرب پرستی – علم زدگی و … مصطلح گردید.
ج: رویکرد سوم به تحلیل روشنفکری و دینداری در کنار هم پرداخت و در اثر کند و کاوها و چالش های این گروه اصطلاح روشنفکری دینی متولد شد .
شهید مطهری به عنوان یک روشنفکر به خلاف سایر روشنفکران به مبادی فلسفی گذشته متعهد بود و سعی می کرد از فلسفه های گذشته به خصوص فلسفه صدرایی در جهت ارتقای زندگی فردی و اجتماعی انسان بهره گیرد .
استاد مطهری کمتر به مقوله ی روشنفکری پرداخته و بیشتر اندیشه ی روشنفکران مسلمان را مورد نقادی قرار داده است ولی از لابلای اندیشه ی ایشان می توان دیدگاه وی را نسبت به مقولاتی همچون هویت – رسالت – معایب و محاسن روشنفکری و روشنفکر مسلمان به دست آورد با رهیافت می توان به تحلیل و تفسیر روشنفکری پرداخت .
الف : رهیافت بایدها – این رهیافت به تحلیل جریان روشنفکری در بستر تاریخ می نشیند
ب: رهیافت هست ها – این رهیافت به تحلیل جریان روشنفکری در بستر تاریخ می نشیند .
شهید مطهری به اجمال و اشاره با هر دو رهیافت به مساله ی روشنفکری پرداخته است .
از دیدگاه ایشان روشنفکر چهار ویژگی دارد :
1- به موضع و مسئولیت طبقاتی خود آگاه است ( خودآگاهی طبقاتی )
2- با فرهنگ شخصیت خاص ملی خود آشناست (خودآگاهی ملی )
3- به روابط خود با همه ی انسانهای دیگر آگاهی دارد (خودآگاهی انسانی)
4- سعی می کند آگاهی خود را به جامعه منتقل کرده مردم را به حرکت برای رهایی و آزادی بخواند .
در حقیقت شهید مطهری فردی را روشنفکر می داند که به آگاهی طبقاتی – ملی و انسانی رسیده ومی خواهد با منقل کردن این خودآگاهی به جامعه آن را به آزادی از اسارت های اجتماعی رهنمون باشد .
استاد مطهری به جای اصطلاح روشنفکر دینی و مذهبی اصطلاح روشنفکر مسلمان را به کار برده و از زایش چنین قشری اظهار مسرت نموده است و از فراگیری این قشر استقبال می نماید و برای آن نیز چهار ویژگی برمی شمرد :
الف : شهید مطهری بر این باور است که در جامعه ی اسلامی کسی می تواند مدعی روشنفکری بشود که اولا با متون و منابع اصل اسلامی همچون قرآن – نهج البلاغه و متون روایی آشنایی داشته آنها را مورد مطالعه و تحقیق قرار بدهد و ثانیا جامعه اسلامی را بشناسد .
امام راحل (ره ) نیز معتقد بودند که روشنفکر مسلمان باید شناخت کافی از جامعه ی خود داشته باشد زیرا اگر چنین نباشد ممکن است جامعه را به انحطاط بکشاند .
ب: به اعتقاد شهید مطهری روشنفکر مسلمان مبلغ دین است و کوشش می نماید تا اسلام را با متد و معیارهای جدید و در قالب های نو به نسل جوان عرضه کند .
ج: ایشان معتقد است روشنفکر مسلمان قبل از مرحله ی روشنفکری و بعد از مرحله ی روشنفکری مومن به اسلام است اگر مشاهده می شود که تعریف استاد از روشنفکری به معنای مطلق یا مقید تعریف به عوارض بوده و کامل نیست به دلیل این است که ایشان در مقام تعریف و تحدید محتوای روشنفکری نبوده است .
از صفاتی که شهید مطهری برای روشنفکران مسلمان بر شمرد و شاید بتوان نتیجه گرفت که ما نیازمند تعریف جدید و همخوان با فرهنگ و دین اسلام از روشنفکر دینی و مسلمان هستیم و نباید در تعریف روشنفکر مسلمان نیز مقلد وار عمل کنیم.
(رسالت روشنفکر مسلمان )
آیت الله مطهری علاوه بر آگاهی بخشی به توده ها مبارزه با استبداد و استکبار نفی تحجر دینی و احیای معارف دینی دو رسالت مهم و اساسی دیگر را نیز برای روشنفکران مسلمان بر می شمرد :
– به اعتقاد ایشان اساسی ترین رسالت روشنفکر مسلمان شناخت اسلام به عنوان یک فلسفه ی اجتماعی یک ایدئولوژی الهی و یک دستگاه سازندهی فکری و اعتقادی همه جانبه و سعادت بخش است
– شهید مطهری بر این باور است که دومین رسالت مهم روشنفکر مسلمان شناخت دقیق و درست شرایط و مقتضیات زمان و ایجاد منطقی بین اسلام و مقتضیات زمان است.
(محاسن و معایب روشنفکری )
نگاه تحلیلی و نقادانه ی مرحوم مطهری به مساله ی روشنفکری سبب شده که ایشان محاسنی همچون آرمان گرایی – دردمندی – زبدگی طبقاتی و ایجاد سازگاری میان علم و دین و معایبی همچون سطحی بودن معرفت دینی – التقاط – بدبینی و انگاشتن دین و سیاست را برای روشنفکران مسلمان بر شمرد .
این معایب و محاسن به اختصار عبارتند از :
الف : یکی از آفات روشنفکران مسلمان از دیدگاه شهید مطهری سطحی بودن معرفت دینی آنان است ایشا ن خطاب به رهبران نهضت اسلامی و عالمان دین در نقد حال برخی از روشنفکران مسلمان چنین می گوید :
« امروزه می بینیم که افرادی مسلمان اما نا آشنا به معارف اسلامی به نام اسلام اخلاق می نویسند و تبلیغ می کنند اما اخلاق بیگانه »
ب:التقاط با احیای دین و روشنفکری اسلامی هم مزبور و فرزند خلف سطحی بودن معرفت دینی – نو آوری و نوگرایی غیر منطقی در معارف اسلامی است .
به همین جهت به اعتقاد استاد مطهری بزرگترین آفت و خطری است که می تواند احیاگران و روشنفکران مسلمان را تهدید نماید التقاط می باشد .
ج: یاس و ناامیدی و بدبینی به آینده ی بشر و ترویج این بدبینی در میان مردم و ستاندن امید به آینده و زندگی و خشکاندن ریشه های درخت زندگی از آفات اندیشه ی روشنفکران لائیک و غیر دینی است که البته می تواند اندیشه روشنفکران دینی و مسلمان را نیز تحت تاثیر قرار بدهد .
د: استاد مطهری بر این باور است که یکی از عوامل نفوذ و سلطه ی غرب بر جوامع جهان سوم و جامعه های اسلام خودباختگی و غرب زدگی روشنفکران است .
ه: یکی دیگر از آفات فکری برخی از روشنفکران مسلمان ابزار انگاری در دین ( اسلام ) بوده است که مورد توجه استاد مطهری قرار گرفته و تلاش نموده که به تبیین و نقد آن بپردازد .
و: یکی از چالش های شهید مطهری و روشنفکران معاصرش پیرامون انتقال رهبری از علما و روحانیون به روشنفکران بود .
ایشان می فرماید : بهتر است که این روشنفکران عزیز که هر روز صبح به امید انتقال از خواب بر می خیزند و هر شب خلع ید خواب می بینند فکر کار و خدمت دیگری به عالم انسانیت بفرماید بگذارند اسلام و فرهنگ اسلامی و منابع انرژی روانی اسلامی در اختیار همان متولیان باقی بماند که در همان فضا پرورش یافته و همان رنگ و بو را یافته اند و مردم ما هم با آهنگ و صدای آنها بهتر آشنا هستند .
ز: استاد مطهری بر این باور است که روشنفکر انسانی دردمند بوده از ارزش های متعالی دینی و انحطاط و عقب ماندگی مسلمان رنج می برد .
ح: مرحوم مطهری روشنفکران را انسان هایی آرمان گرا میداند وبر این باور است که باید آرمان گرایی آنها مورد احترام قرار بگیرد .
ط: شهید مطهری روشنفکران مسلمان را از زبده ترین اقشار جامعه معرفی می کند و آرزو می کند کاش فزونی یابند .
ی: به اعتقاد شهید مطهری روشنفکر مسلمان هم به معارف دینی آگاهی دارد هم زبان علمی جدید را می شناسد و با آن سخن می گوید و هم از پیشرفت های علمی جدید مطلع است لذا می تواند میان علم و دین سازگاری ایجاد کند .
ما در پاسخ سوال روشنفکری را از منظر استاد فرزانه شهید آیت الله مطهری بررسی و تبیین کرده ایم.
منابع برای مراجعه :
1- اسلام و مقتضیات زمان ، شهید مطهری .
2- انسان در قرآن ، شهید مطهری .
3- بررسی اجمالی نهضت های اسلامی ، شهید مطهری .
4- پیرامون انقلاب اسلامی ، شهید مطهری .
5- روشنفکری و روشنفکران در ایران از دیدگاه امام خمینی (ره) ، موسسه قدر ولایت
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی
ب: رویکرد دوم در نقطه ی مقابل رویکرد اول قرار گرفت و در مقابل نفی بی چون و چرای دین به نفی روشنفکری پرداخت و در اثر چالش های این گروه بود که واژگان نظیر غرب زدگی – غرب پرستی – علم زدگی و … مصطلح گردید.
ج: رویکرد سوم به تحلیل روشنفکری و دینداری در کنار هم پرداخت و در اثر کند و کاوها و چالش های این گروه اصطلاح روشنفکری دینی متولد شد .
شهید مطهری به عنوان یک روشنفکر به خلاف سایر روشنفکران به مبادی فلسفی گذشته متعهد بود و سعی می کرد از فلسفه های گذشته به خصوص فلسفه صدرایی در جهت ارتقای زندگی فردی و اجتماعی انسان بهره گیرد .
استاد مطهری کمتر به مقوله ی روشنفکری پرداخته و بیشتر اندیشه ی روشنفکران مسلمان را مورد نقادی قرار داده است ولی از لابلای اندیشه ی ایشان می توان دیدگاه وی را نسبت به مقولاتی همچون هویت – رسالت – معایب و محاسن روشنفکری و روشنفکر مسلمان به دست آورد با رهیافت می توان به تحلیل و تفسیر روشنفکری پرداخت .
الف : رهیافت بایدها – این رهیافت به تحلیل جریان روشنفکری در بستر تاریخ می نشیند
ب: رهیافت هست ها – این رهیافت به تحلیل جریان روشنفکری در بستر تاریخ می نشیند .
شهید مطهری به اجمال و اشاره با هر دو رهیافت به مساله ی روشنفکری پرداخته است .
از دیدگاه ایشان روشنفکر چهار ویژگی دارد :
1- به موضع و مسئولیت طبقاتی خود آگاه است ( خودآگاهی طبقاتی )
2- با فرهنگ شخصیت خاص ملی خود آشناست (خودآگاهی ملی )
3- به روابط خود با همه ی انسانهای دیگر آگاهی دارد (خودآگاهی انسانی)
4- سعی می کند آگاهی خود را به جامعه منتقل کرده مردم را به حرکت برای رهایی و آزادی بخواند .
در حقیقت شهید مطهری فردی را روشنفکر می داند که به آگاهی طبقاتی – ملی و انسانی رسیده ومی خواهد با منقل کردن این خودآگاهی به جامعه آن را به آزادی از اسارت های اجتماعی رهنمون باشد .
استاد مطهری به جای اصطلاح روشنفکر دینی و مذهبی اصطلاح روشنفکر مسلمان را به کار برده و از زایش چنین قشری اظهار مسرت نموده است و از فراگیری این قشر استقبال می نماید و برای آن نیز چهار ویژگی برمی شمرد :
الف : شهید مطهری بر این باور است که در جامعه ی اسلامی کسی می تواند مدعی روشنفکری بشود که اولا با متون و منابع اصل اسلامی همچون قرآن – نهج البلاغه و متون روایی آشنایی داشته آنها را مورد مطالعه و تحقیق قرار بدهد و ثانیا جامعه اسلامی را بشناسد .
امام راحل (ره ) نیز معتقد بودند که روشنفکر مسلمان باید شناخت کافی از جامعه ی خود داشته باشد زیرا اگر چنین نباشد ممکن است جامعه را به انحطاط بکشاند .
ب: به اعتقاد شهید مطهری روشنفکر مسلمان مبلغ دین است و کوشش می نماید تا اسلام را با متد و معیارهای جدید و در قالب های نو به نسل جوان عرضه کند .
ج: ایشان معتقد است روشنفکر مسلمان قبل از مرحله ی روشنفکری و بعد از مرحله ی روشنفکری مومن به اسلام است اگر مشاهده می شود که تعریف استاد از روشنفکری به معنای مطلق یا مقید تعریف به عوارض بوده و کامل نیست به دلیل این است که ایشان در مقام تعریف و تحدید محتوای روشنفکری نبوده است .
از صفاتی که شهید مطهری برای روشنفکران مسلمان بر شمرد و شاید بتوان نتیجه گرفت که ما نیازمند تعریف جدید و همخوان با فرهنگ و دین اسلام از روشنفکر دینی و مسلمان هستیم و نباید در تعریف روشنفکر مسلمان نیز مقلد وار عمل کنیم.
(رسالت روشنفکر مسلمان )
آیت الله مطهری علاوه بر آگاهی بخشی به توده ها مبارزه با استبداد و استکبار نفی تحجر دینی و احیای معارف دینی دو رسالت مهم و اساسی دیگر را نیز برای روشنفکران مسلمان بر می شمرد :
– به اعتقاد ایشان اساسی ترین رسالت روشنفکر مسلمان شناخت اسلام به عنوان یک فلسفه ی اجتماعی یک ایدئولوژی الهی و یک دستگاه سازندهی فکری و اعتقادی همه جانبه و سعادت بخش است
– شهید مطهری بر این باور است که دومین رسالت مهم روشنفکر مسلمان شناخت دقیق و درست شرایط و مقتضیات زمان و ایجاد منطقی بین اسلام و مقتضیات زمان است.
(محاسن و معایب روشنفکری )
نگاه تحلیلی و نقادانه ی مرحوم مطهری به مساله ی روشنفکری سبب شده که ایشان محاسنی همچون آرمان گرایی – دردمندی – زبدگی طبقاتی و ایجاد سازگاری میان علم و دین و معایبی همچون سطحی بودن معرفت دینی – التقاط – بدبینی و انگاشتن دین و سیاست را برای روشنفکران مسلمان بر شمرد .
این معایب و محاسن به اختصار عبارتند از :
الف : یکی از آفات روشنفکران مسلمان از دیدگاه شهید مطهری سطحی بودن معرفت دینی آنان است ایشا ن خطاب به رهبران نهضت اسلامی و عالمان دین در نقد حال برخی از روشنفکران مسلمان چنین می گوید :
« امروزه می بینیم که افرادی مسلمان اما نا آشنا به معارف اسلامی به نام اسلام اخلاق می نویسند و تبلیغ می کنند اما اخلاق بیگانه »
ب:التقاط با احیای دین و روشنفکری اسلامی هم مزبور و فرزند خلف سطحی بودن معرفت دینی – نو آوری و نوگرایی غیر منطقی در معارف اسلامی است .
به همین جهت به اعتقاد استاد مطهری بزرگترین آفت و خطری است که می تواند احیاگران و روشنفکران مسلمان را تهدید نماید التقاط می باشد .
ج: یاس و ناامیدی و بدبینی به آینده ی بشر و ترویج این بدبینی در میان مردم و ستاندن امید به آینده و زندگی و خشکاندن ریشه های درخت زندگی از آفات اندیشه ی روشنفکران لائیک و غیر دینی است که البته می تواند اندیشه روشنفکران دینی و مسلمان را نیز تحت تاثیر قرار بدهد .
د: استاد مطهری بر این باور است که یکی از عوامل نفوذ و سلطه ی غرب بر جوامع جهان سوم و جامعه های اسلام خودباختگی و غرب زدگی روشنفکران است .
ه: یکی دیگر از آفات فکری برخی از روشنفکران مسلمان ابزار انگاری در دین ( اسلام ) بوده است که مورد توجه استاد مطهری قرار گرفته و تلاش نموده که به تبیین و نقد آن بپردازد .
و: یکی از چالش های شهید مطهری و روشنفکران معاصرش پیرامون انتقال رهبری از علما و روحانیون به روشنفکران بود .
ایشان می فرماید : بهتر است که این روشنفکران عزیز که هر روز صبح به امید انتقال از خواب بر می خیزند و هر شب خلع ید خواب می بینند فکر کار و خدمت دیگری به عالم انسانیت بفرماید بگذارند اسلام و فرهنگ اسلامی و منابع انرژی روانی اسلامی در اختیار همان متولیان باقی بماند که در همان فضا پرورش یافته و همان رنگ و بو را یافته اند و مردم ما هم با آهنگ و صدای آنها بهتر آشنا هستند .
ز: استاد مطهری بر این باور است که روشنفکر انسانی دردمند بوده از ارزش های متعالی دینی و انحطاط و عقب ماندگی مسلمان رنج می برد .
ح: مرحوم مطهری روشنفکران را انسان هایی آرمان گرا میداند وبر این باور است که باید آرمان گرایی آنها مورد احترام قرار بگیرد .
ط: شهید مطهری روشنفکران مسلمان را از زبده ترین اقشار جامعه معرفی می کند و آرزو می کند کاش فزونی یابند .
ی: به اعتقاد شهید مطهری روشنفکر مسلمان هم به معارف دینی آگاهی دارد هم زبان علمی جدید را می شناسد و با آن سخن می گوید و هم از پیشرفت های علمی جدید مطلع است لذا می تواند میان علم و دین سازگاری ایجاد کند .
ما در پاسخ سوال روشنفکری را از منظر استاد فرزانه شهید آیت الله مطهری بررسی و تبیین کرده ایم.
منابع برای مراجعه :
1- اسلام و مقتضیات زمان ، شهید مطهری .
2- انسان در قرآن ، شهید مطهری .
3- بررسی اجمالی نهضت های اسلامی ، شهید مطهری .
4- پیرامون انقلاب اسلامی ، شهید مطهری .
5- روشنفکری و روشنفکران در ایران از دیدگاه امام خمینی (ره) ، موسسه قدر ولایت
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی