گروهی از والدین معتقدند فرزندانشان بی‌توجه هستند یا نمی‌توانند مسائل را به خاطر بسپارند.در زیر چند راهکار برای تقویت حافظه آمده است که می‌تواند در‌ این زمینه به شما کمک کند.

بازی داستان‌گویی

انجام این بازی به‌خصوص در قالب گروه، بسیار جالب است. این بازی بدین نحو انجام می‌شود که باید 20 وسیله را روی میز بزرگی قرار دهید و هر کدام از افراد گروه 3 الی 4 مورد از وسایلی که روی میز چیده شده است را در قالب یک داستان بگنجاند؛ مثلا داستانی که درباره سیب، کلید، تلفن همراه می‌توان ساخت بدین صورت است:

در باغ، سیب‌های رسیده‌ای از درخت روی زمین ریخته بود. ما در باغ قفل بود و من کلید را اشتباه برداشته بودم. نابراین با تلفن همراه به یکی از دوستانم زنگ زدم تا او برای باز کردن در به کمک بیاید. بازی فوق باعث می‌شود که والدین بتوانند به دو هدف تقویت قدرت خلاقیت و تمرکز کودک و تقویت حافظه دست پیدا کنند.

 ایجاد ارتباط‌های تصویری

یکی از راه‌هایی که برای تقویت حافظه تصویری مورد استفاده قرار می‌گیرد به یاد سپردن نام افراد با توجه به‌خصوصیات و ویژگی‌های آنهاست؛ مثلاً کسی اسمش رضاست، شما در او خصلتی مانند تلاش در جهت کسب که رضایت اطرافیان بیابید، بدین‌ترتیب بین نام رضا و رضایت ارتباط برقرار کرده‌اید و نام او را هیچ وقت فراموش نخواهید کرد.

 استفاده از تصاویر

تصاویر، ابزار مناسبی برای به‌خاطر‌سپردن مطالب و اطلاعات مفید هستند؛ به‌عنوان مثال می‌توانید حتی از تصاویر یک فیلم برای به خاطر سپردن موضوع، اعداد، اطلاعات تاریخی و جغرافیایی و… استفاده کنید. یا برای به خاطر سپردن اعداد (5، 5،‌1) شما می‌توانید آن را در قالب یک تصویر دربیاورید مانند دستکش و یک چوب. با حک این تصویر در ذهنتان، اعداد (5، 5،‌1) را به یاد می‌آورید زیرا هر دستکش 5‌انگشت دارد و یک چوب هم نماد عدد یک است. لذا سعی کنید آنچه را که باید به خاطر بسپارید در قالب تصویرسازی در ذهنتان حک کنید. ولی ذخیره‌سازی‌ اطلاعات باید به‌گونه‌ای باشد که شما رجوع به اطلاعات را به راحتی انجام دهید و بتوانید از آنها استفاده کاربردی داشته باشید. با به‌کارگیری این روش و تکرار آن به مرور زمان، ذهن شما این آمادگی را پیدا می‌کند که فعالانه روش تصویری مناسب برای به ذهن سپاری مطالب را به‌کار گیرد.1

تقویت حافظه کودک با رفع استرس و فشار روانی

اضطراب، استرس و فشار روانی باعث  جلوگیری از حرکت سیال اطلاعات به بخش جلوی مغز میشود، در این بخش از مغز حافظه بلند مدت شکل می گیرد پس باید قبل از آموزش کودکان اقداماتی مانند کاهش فشار روانی و استراس را انجام داد در این زمینه می توان با موسیقی های شاد و کودکانه، بازی های ساده و مفرح، خنده و … از میزان استرس و اضطراب کودکان کم کرد. در این حالت ظرفیت یادگیری مغز کودکان برای پذیرش و ثبت اطلاعات بصورت قابل ملاحضه ای افزایش می یابد.

قدرت تمرکز در تقویت حافظه کودکان

با افزایش قدرت تمرکز و توجه، سرعت یادگیری افزایش می یابد و وقایع و موضوعات به سرعت در ذهن ثبت و در حافظه بلند مدت فرد قرار میگیرد. در مورد کودکان، با کمک گرفتن از ابزارهای کمک آموزشی نظیر، فیلم های آموزشی، پوستر، معما و پرسش و پاسخ می توان  حس کنجکاوی را در آنان تحریک کرد این کار باعث جلب توجه و تمرکز کودکان خواهد شد و منجر به تحریک شاخک های حسی و ایجاد حس پرسشگری در آنها می شود و به این طریق مطالب آموزشی در حافظه بلند مدت آن ها ثبت خواهد شد.

تاثیر رنگ ها در تقویت حافظه بلند مدت کودک

استفاده ار رنگ ها میتواند برای حافظه کودکان مفید باشد. مغز در هر ثانیه با حجم انبوهی از اطلاعات مواجه میشود هر چیزی که می بینیم، میشنویم و یا حس میکینم همگی به عنوان اطلاعات وارد مغز شده و بسیاری از این اطلاعات بدون اینکه ما متوجه شویم توسط ناخودآگاه بصورت گزینشی ثبت میشوند. در این میان رنگ ها از جمله مواردی هستند که مغز روی آنها واکنش زیادی نشان می دهد. با بهره گیری از رنگ ها در محیط  و وسایل کمک آموزشی کودکان میتوان یادگیری و حافظه کودکان را تقویت و پر رنگ کرد. رنگ ها در حافظه ی کودک باعث یادآوری مطالب ،حقایق و آموخته های او خواهد شد. به همین دلیل متخصصین علم عصب، استفاده از تصاویر و اجسام رنگی  را در وسایل کودکان، به والدین پیشنهاد میکنند زیرا از نظر آنان استفاده از رنگ ها تحریک پذیری مغز و تقویت حافظه کودکان را به همراه دارد.

بهبود عملکرد حافظه با تنوع در آموزش

تنوع در آموزش خلاقیت در کودکان را به همراه دارد و فرآیند یادگیری  و به خاطر سپاری مطالب را آسان میکند و از طرفی با ایجاد تجربه های متنوع در یادگیری، سیستم هوشیاری کودکان تغییر میکند و به ثبت و ماندگاری اطلاعات در حافظه کودکان کمک میکند.2

تشویق کودکان به تقویت برداشت‌های شخصی

هر کودک دریافت مخصوصی از اطلاعات دارد و با امکانات ذهنی و استعدادهای ویژه خودش می‌آموزد. باید کودکان را تشویق کرد تا نسبت به مسائل کنجکاو باشند و سؤالات خود را مطرح کنند. در این صورت برداشت‌های شخصی آنها از موضوعات مختلف گسترش می‌یابد و به نتایج درست‌تری از موضوعات مختلف می‌رسند. تجزیه و تحلیل شخصی از مسائل به ماندن اطلاعات در مغز و فرآیند تصفیه اطلاعات هر فرد بسیار کمک می‌کند. برای مثال، داستان‌گویی در به خاطرسپاری حقایق بسیار مفید است. داستان‌ها با ایجاد کدهای ذهنی، بازیابی و فراخوانی اطلاعات را ساده می کنند. الگوی حفظ کردن اطلاعات در مغز با داستان‌ها تقویت می‌شود.

تقویت حافظه ارتباطی

مغز اطلاعات را در مدتی کمتر از یک دقیقه در حافظه کوتاه‌مدت نگه می‌دارد و تنها در صورتی اطلاعات موجود در حافظه کوتاه‌مدت ماندگار می‌شوند که ارتباطی میان آنها و دانش گذشته در مغز موجود باشد؛ یعنی اطلاعاتی در مغز ثبت می‌شوند که با مغز پیوندهای معنایی پیدا کنند و سپس اطلاعات به حافظه بلندمدت کوچ می‌کنند. سعی کنید با ایجاد یک پل میان تجارب گذشته کودکان، دانش قدیم و اطلاعات جدید او را به هم مرتبط کنید.

انجام تدابیری برای انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت

برای تشکیل حافظه دائمی، کودکان اطلاعات وارد شده به حافظه بلندمدت را به سطح بالاتری از فعالیت‌های ذهنی و مغزی انتقال می‌دهند. برای این کار فعالیت‌هایی از جانب کودک صورت می‌گیرد که دلالت بر حرکت اطلاعات به سوی ماندگاری در حافظه دائمی دارد. مثلا زمانی که کودک شما از مطلبی که آموخته است خلاصه‌برداری می‌کند؛ به ویژه زمانی که این خلاصه‌برداری به زبان و روش خود او صورت می‌گیرد، یعنی اطلاعات در مغز او ثبت شده است. با در نظر گرفتن مدل یادگیری هر کودک می‌توان از کمک ابزارهایی مانند موسیقی، اشکال، حرکات موزون و متحرک، کتاب‌های مصور و… استفاده کرد. فقط باید دقت کرد یادگیری کودک در چه دسته‌ای از مدل‌های یادگیری قرار دارد. یادگیری در برخی از افراد از طریق دیداری یا در اصطلاح به شکل بصری صورت می‌گیرد و این مورد برای برخی دیگر به شکل شنیداری و… است.

تکرار، تکرار و تکرار

ما حس‌های پنجگانه متفاوتی داریم و اطلاعاتی که از طریق هر کدام از این حواس دریافت می‌کنیم در قسمت مختص به همان حس در مغز ثبت می‌شود. پس برای آموزش کودکان باید تلاش کنید تا تمام این حواس را به جنب‌و‌جوش و دقت وادارید. فعالیت‌های مختلف موجب می‌شوند مغز اطلاعات کسب شده از تحریک هر حس را در بخش‌های گوناگون ذخیره کند، در این صورت مغز کودک شما مسیرهای چندگانه‌ای به سمت حافظه می‌سازد که کار بازیابی و تازه‌سازی اطلاعات را مؤثرتر و سریع‌تر می‌کنند. این مدارهای ارتباطی شکل گرفته، که به اطلاعات موجود در حافظه می‌رسند، با تکرار و تمرین بیشتر، قوی‌تر می‌شوند. پس بهره‌گیری از عناصر حسی مختلف و تکرار و تمرین با استفاده از آنها باعث بازیابی اطلاعات در حافظه و تقویت حافظه کودکان می‌شود.

استفاده از زمان استراحت کودکان به منظور یادگیری آنها

برای تقویت حافظه ، مغز به پروتئین و همچنین کمکِ انتقال‌دهنده‌های عصبی نیاز دارد. توجه و تمرکز مغز به سرعت و در حدود ۱۰ دقیقه پس از مواجهه با اطلاعات جدید تخلیه و صفر می‌شود. با ایجاد فواصل مناسب به مغز برای تغییر از حالت یادگیری به وضعیت یادگیری مجدد کمک می‌کنید. در این صورت، مغز زمانی برای به‌کارگیری مواد‌شیمیایی برای بازساخت عملیات حافظه مهیا می‌کند. این استراحت و فاصله می‌تواند به شکل استفاده از موسیقی، بازی‌های ساده و… باشد. بعد از گذشت دقایقی، مغز هوشیاری و اطلاعات لازم برای ذخیره اطلاعات را در حافظه کسب می‌کند.

تقویت حافظه کودکان نقش مهمی در یادگیری و سرعت انتقال آنها دارد. با توجه به موارد عنوان شده در متن می‌توان گام‌های مؤثری در این راه برداشت و با لذت‌بخش کردن آموزش و توجه به ساختار مغز و عملکرد حافظه کودک و شیوه درست تربیتی و آموزشی، کودکانی سالم و توانا پرورش داد.3

پی نوشت:
1.www.tasnimnews.com
2.www.sublimiran.com
3.www.chetor.com