چکیده
وهابیون که در حال حاضر حکومت را در عربستان کاملا در دست دارند وخود شان را خادم الحرمیین معرفی می نمایند برای گسترش تفکر واندیشۀ وهابیت ، با ابزار و روش های مختلف مانند : بوجود آوردن گروه های تند رو در کشور های اسلامی همچون گروه طالبان در افغانستان و سپاه صحابه در پاکستان ، تسلط و استفادۀ ابزاری از حرمیین شریفین ، تحمیل و اصرار عقیده ، استفاده از درآمد نفت ، انتشارات وفتاوای ضد شیعی ، درانحصار قرار دادن دانشگاه ها ، مراکز علمی و هم چنین مراکز انتشاراتی ، رسانه ی وکتابخانه ی ، شعار وندای جهاد با کافران ، تخریب قبور ، اتهامات و نسبت های دروغین وتبعیضات که در داخل علیه دیگران به ویژه شیعه اعمال می گردد ، تبلیغ می نمایند .
کلیدواژگان:تبلیغ،روشها،وهابی،آل سعود،شیعه، مراکزانتشاراتی
مقدمه
تبلیغ از دیرباز دربین جوامع بشری، جایگاه کهن مهم ومؤثری داشته است. بطوریکه زمین هیچگاه از وجود مبلغ خالی نبوده ونخواهد بود واولین موجود بشری به عنوان مبلّغ و دارای پیام، پا بعرصۀ گیتی گذاشت .بهترین انسانهای برگزیده شده وسفرای عالم بالا، وارستۀ به این صفت وحاملان پیام الهی برای بشریّت هستند و دراین راستا به عنوان پیامبران الهی و دعوت کنندگان به سوی حق ایفای وظیفه نموده ومأموریّت خویش را به انجام رسانیدند .قرآن مجید وقتی وظیفه ورسالت اصلی رسولان الهی را بازگو مینماید میفرماید:« وما علی الرسول الا البلاغ»(1) وروی مسألۀ تبلیغ بطورمکرر تکیه کرده است. امیرالمؤمنین علی ( ع )در نهج البلاغه جملۀ معروفی دربارۀ فلسفۀ بعثت انبیاءدارد که میفرماید:«فَبَعثَ فیهم رُسُلَهُ وواتَرَ الیهم انبیائَهُ لِیَستَأدُوهم میثاقَ فِطرَتِهِ ویذکِّرُوهم مَنسِیَّ نِعمَتِهِ و یَحتَجّوا علیهم بالتَبلیغِ » یعنی خداوند پیامبران را یکی پشت سردیگری فرستاد ، تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان باز جویند و نعمت های فراموش شده را به یا د آورند و با ابلاغ احکام الهی ، حجت را بر آنها تمام نمایند.(2) پیامبران الهی دو دسته اند:
1- دستۀ هستند که هم مبلّغند وهم مشرّع وقانون گذار، مانندحضرت نوح، ابراهیم ، موسی ، عیسی ومحمّد (علیهم السلام ).
2- دسته دیگر وبقیه پیامبران همه مبلغند ولی مُشرّع نیستند .به عبارتی دیگر تمام 124000 پیامبر مبلغ بودند ولی همه مُشّرع نبوده اند.بعد ازخاتم پیامبران حضرت محمد(ص) اوصیا وجانشینان آن حضرت نیزمبلغ اسلام بودند. تبلیغ وابلاغ به معنای رساندن وانتقال یک پیام وامرفکری است. ممکن است پیروان هر دین و مذهبی برای انتقال پیام واندیشه خویش به دیگران، اهتمام ورزیده وبا اسلوب وروش گوناگون و استفاده از دستگاه وابزار مختلف ، تبلیغ نمایند، حال برای صدق این قضیه، مهم نیست که صاحب پیام وبه طبع آن ابزار ومبلغین آ ن درمسیر حق ودارای پیام مثبت باشد، یامنحرف ودارای پیام منفی . ونیز ممکن است پیام دهندگان برای تبلیغ تفکرات و اندیشه خویش دیگران را متهم به نقاط ضعف ونا کار آمدنموده واز خودش وعلیه دیگران تبلیغ نمایند .فرقه وهابیت که ریشه ی آن درکشورعربستان وشاخ وبرگ هایش دربرخی کشورهای دیگر به چشم می خورد وبیشترین فاصله را با مذهب شیعه ، نسبت به سایرفرقه های اسلامی دارد. گرچه دراین مورد کتابها و مقالات به نگارش درآمده ولی بطور منسجم پرداخته نشده ویا به نظر حقیر نرسیده است . لذا اینجانب را بر آن داشت که نخست تعریف کوتاه از تبلیغ داشته و سپس پژوهشی باموضوعیت شناسایی روش های تبلیغی آن داشته باشم. ولی هیچگونه ادعایی مبنی بر تکامل وعاری از نقص و عیب بودن این اثر را ندارم وامید است که درآیندۀ نزدیک محققان وپژوهشگران دیگر،آثار ارزشمندی در این زمینه عرضه بدارند .

تبلیغ چیست ؟

تبلیغ : تبلیغ در لغت به معنای ایصال ورساندن است ، چنانچه ابن منظور می گوید : ابلاغ وتبلیغ هر دو به معنی ایصال است .(3) تبلیغ با وصول و ایصال معنی نزدیک دارد و در فا رسی هردو به معنای رساندن و رسیدن به کار می رود ، اما در زبان عربی ایصال را نمی شود به جای ابلاغ و بالعکس بکار برد چون در ایصال رساندن در امر محسوس و مادی است اما در ابلاغ و تبلیغ به معنای رساندن یک فکر یا یک پیام است یعنی در مورد رساندن چیزی به فکر وروح وضمیر وقلب کسی بکار میرود. لذا قرآن کریم ابلاغ وتبلیغ را در مورد رسالت که عبا رت از پیام ها ست بکار برده است . (4)قرآن کریم از زبان پیامبران نقل می کند:« یا قوم لقد ابلغتکم رسالة ربی و نصحت لکم ولکن لا تحبون الناصحین».(5) اي قوم من ابلاغ رسالت از خداي خود نمودم وشما را نصيحت كردم ليكن شما ازجهل وغرور ناصحان را دوست نمي داريد.يادر باره ی پیامبران می فرماید :« وما علی الرسول الا البلاغ» (6) بر پيغمبر جز تبليغ احكام الهي وظيفة نيست .« الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لا یخشون احد الا الله»(7) آنانكه تبليغ رسالت خدا بخلق كنند واز خدا مي ترسند واز هيچكس جز خدا نمي ترسند .راغب می گوید : ابلاغ وتبلیغ هردو دارای یک معنی می باشد ، لیکن تبلیغ بیشتر از ابلاغ استعمال می شود وبلوغ وابلا غ به معنای رسیدن به هدف نهایی ویا اشراف بر آن است.تبلیغ در لغت بمعنای رساندن ،خبر یا مطلبی به مردم وانداختن موضوعی به وسیله ای دراذهان ، ودراصطلاح وسیله ای بسیارمهم برای جذب انسانها ، به سوی افکاروعقایدگوناگون است .(8) تبلیغ به دو صورت آمده است ، یکی شیوه عملی که مبلغ درآن با رفتار واعمال خود پیام را می رساند ودیگر اینکه از شیوه گفتاری پیام را بدیگران منتقل نمایند .عناصر تبلیغ : مراد از عناصر تبلیغ در حقیقت همان چیز های است که تشکیل دهنده پیکر تبلیغ است و تبلیغ بدون آن تحقق پیدا نمی کنند وآن عناصر عبارتند از :
1 – کسیکه عهده دار ایصال رسالت به مردم است .(پیام آورنده )
2- کسیکه مبلغ از طرف او مامور است تا تبلیغ کند .(پیام دهنده )
3- امر یا اموری که باید آن را بدیگران ابلاغ کند .(پیام )
4- کسانیکه ان امور باید به آنها ابلاغ شود خواه گروه خاص یا عموم مردم باشد .(پیام گیرنده )اکنون با توجه به معنای لغوی واصطلاحی تبلیغ،پیام دهنده برای ایصال وانتقال افکار وپیام خویش به دیگران از هر وسیله ای استفاده کند تبلیغ نامیده می شود .

روش هاي تبليغ وهابيّت

در پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در ایران ، امام راحل(ره) که طلایه دار مبارزه با استکبارجهانی و عملاً مروّج اسلام ناب محمدی بود و از طرفی هم شناخته شدن ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام ، برای فرهنگ خود پنداری موحّدین واقعی وهابی با داعیه ای دعوت به اسلام واقعی بسیار نا گوار بود ،ازهمین رو فرقه وهابیت به تحریک استکبار و میل ذاتی خویش کمر بر مقابله با نفوذ رو به رشد ایران و جهان تشیع بسته اند و برای نیل به اهداف خویش ،در زمینه ای تبلیغ فرهنگ وهابیت بطور مستقیم و یا غیر مستقیم ، تلاش نموده واز هر وسیلۀ در این راستا استفاده کرده اند . اکنون موضوع اصلی این نوشتار که اشنائی با روشهای تبلیغی وهابیت و ابزار که مورد استفاده شان علیه دیگران به ویژه شیعیان قرار گرفته است دنبال می گردد.
1) تسلط بر حرمین شریفین و استفاده ابزاری از آن
برخاستن دین مبین اسلام از شبه جزیره عربستان و قرار داشتن بیت الله الحرام در مکه و قرار داشتن مرقد پاک پیامبر در مدینه، عربستان را از نظر تاریخی در موقعیت ممتاز قرار داده است .در نظر بسیاری از مسلمانان جهان به ویژه مسلمانان خارج از منطقه خلیج فارس عربستان جلوه گاه اسلام واقعی است و وهابیون به عنوان پرده داران خانه کعبه و جانشینان پیامبر اسلام از آن بهره برداری می کنند .در طول سال میلیون ها زائر از سراسر کشورهای اسلامی برای زیارت به این اماکن متبرکه می آیند وهابیون افزون بر اینکه سالانه ثروت هنگفتی ازین راه به دست می آورند با ایفای نقش میزبانی مسلمانان و نگهبانی حرمین شریفین برای خود اعتبار و امتیاز کسب می کنند و از القاب مانند «خادم الحرمیین» ، «متولیان حرمین شریفین» و…استفاده می کنند . حاکمان سعودی با استفاده از نام بیت الله الحرام و فریضه حج کانون ها و مؤسسات متعددی را تشکیل داده و از این طریق استفاده تبلیغی می نمایند ، آنان نام وزارت خانه مستقلی به نام « حج » تشکیل داده اند که وظیفه اساسی آن رسیدگی به مسایل حج و حجاج است وباید همه علماء و دانشمندان وهابی ، آمادگی کامل برای بر گذاری مراسم داشته باشند و لزوماَ احکام و پرسش های شرعی حاجیان را بر طبق مذهب وهابیت پاسخ گویند و همچنین اداره حرمین شریفین ( مکه و مدینه ) از وظایف عمده وزارت حج وشئونات اسلامی است . این وزارتخانه به طور منظم ، کتاب ها و مجلاتی را برای معرفی مکان های تاریخی و اعمال مذهبی مسلمانان طبق مذهب و هابیت چاپ و منتشر می کند .درفصلنامة فرهنگ پويادرموردبعضي ازمؤسسات ونهاد هایي كه وهابيون ازآن هادر طول سال و بويژه درايام موسم حج ، براي تبليغ تفكر وهابيت استفاده مي كنند آمده است:گفتنی است موسسات و نهادهای متعددی مانند « مجلس الشورای الدعوه و الارشاد » ، « المجلس الاعلی و الشئون الاسلامیة » ، « ریاسة شئون الحرم المکی و الحرم المدنی » ، « دور الحج فی نشرة الدعوة » ، « هیئة الامر با لمعروف و النهی عن المنکر » ، «الرسالة العالیة لا دارة الهجره العلمیة و االافتاء » ، « الجماعة الخیریه لتحفیظ القران االکریم » و « هیئة الکبار العلماء » زیر نظر وزارت حج فعالیت می کنند که هریک به سهم خود با برپایی جلسات ، سخنرانی ها در داخل و خارج ، تالیف کتب و چاپ و نشریات و توزیع واهدای آنان به ویژه در ایام حج ( ماه های ذی القعده و ذی الحجه) به وظایف خویش عمل می کنند .(9)
2)استفاده ازموسم حج
موسم حج یکی دیگر از ابزار هایی است که وهابیت از آن استفادۀ تبلیغی می نماید،موسمی که در آن صد ها حاجی مسلمان از اطراف عالم جمع می شوند مبلغان وهابیت با غنیمت شمردن این گرد همایی مسلمانان از سراسر جهان در ایام حج ، نهایت تلاش خود را برای تبلیغ وهابیت به کار می گیرند و از این موقعیّت به خوبی در نشر افکار خود سوء استفاده می کنند .آنان مبلّغین زبان دان ر ابین حجاج می فرستند، وبابحث علمی واهدای انواع کتاب ودعوت به مراکز علمی شان – اگر از شخصیت های علمی باشند- به تبلیغ مذهب خود می پردازند . آنان حتّی در بین حجاج شیعه و بویژه ایرانیان کتاب های فارسی بر ضدّ شیعه را درتیراژبسیار بالا به طور مجانی توزیع می کنند، کتاب های که اهداف آنان را بسیار مرموزانه دنبال می کند و از این جهت در صدد تثبیت عقاعد خود وتخریب عقاید شیعه ومذاهب دیگر اسلامی است.اما باید دانست که عقاید پوچ وهابیان نه تنها به شیعیان تأثیر نمی گذارد، بلکه سایر مذاهب اهل سنّت نیز از عقاید وعملکرد آنها بیزارند. نمونۀ شکست آنان را در ایجاد گروهای انحرافی همچون طالبان و القاعده وفرجام آنان می توان دریافت.علی اصغر رضوانی می نگارد:طبق اظهارات یکی از بزرگان ، در کشور تاجیکستان از سوی وهابی ها باغ بزرگی تهیه واز فرهنگیان جهت تدریس در محیط دانشگاه ومدارس اقدام به ثبت نام نموده وپس از یک دوره ی سه ماهه ، حدود 400نفر از برگزیدگان را به سوی عربستان برده ودر دانشگاه «الاسلامیّۀ» مدینۀ منوره طی دوسال دورۀ آموزش مبانی وهابیت وراه مبارزه با فرهنگ شیعه ،آنان را به شهر های مختلف تاجیکستان ودیگر کشور های آسیای میانه اعزام کرده اند . مشابه به این کار در آذر بایجان شوروی نیز انجام گرفته وحتّی اسم کسانی را که همنام ائمه(ع) بودند ، تغیر داده وسپس آنان را برای ترویج افکار وهابیت به کشور مبدأ اعزام نموده اند.(10) وی می افزاید: «فقط درایّام حجّ سال 1381 ،ده میلیون و685هزار جلد کتاب به 20 زبان زندۀ دنیا ، (غالباً بر ضدّ شیعه )توسط دولت سعودی در میان زائران خانۀ خدا، توزیع شده است یکی از روحانیون سر شناس شیعه در منطقه ی قطیف کشور سعودی، در شب12رجب سال جاری(1382) در مکّۀ مکرّمه اظهار داشت:کتاب «للّه ثمّ للتاریخ» که ضد شیعه است رابا کامیون های بزرگ در منطقۀ قطیف واحساء در میان شیعیان به رایگان توزیع کرده اند. ».(11)
3) تحمیل و اصرار عقیده
بسیاری از مذاهب دنیا پیروان خود را از مطالعه و بررسی دیگران منع نمود ه وراه تحقيق وتفحص را مي بندد ولی اسلام عزیز است که در این قسمت دروازه ها را باز گذاشته و از گفتگو و تحقیق استقبال می نماید تا اگر کسی حرف برای گفتن داشته باشد بیاید مطرح نماید و سخن با منطق و معقول برگزیده شود و در مقابل از تعصب و لجاجت و نشنیدن حرف و منطق دیگران به شدت مذمت نموده است چنانکه در قرآن مجید می فرماید :« و انی کلمادعوتهم لتغفر لهم جعلوا اصابعهم فی آذانهم و استغشوا ثیابهم و اصروا و استکبروا استکبارا»(12) خداوندا ! هر زمان آنان را دعوت کردم که آنها را ببخشی انگشتهارا در گوش قرار دادند ، و لباس بر خویشتن پیچیدند ، در گمراهی خود اصرار ورزیدند ، و شدیداً استکبار کردند.و کسانی را که اهل گفتمان و آزاد اندیش و انتخاب گرند و به سخنان دیگران بدون تعصب و لجاجت گوش می دهند و با خرد و بینش پذیرای سخن حق و منطقی اند را بشارت داده است . چنانچه قرآن کریم می فرماید : «و الذین اجتنبوا الطاغوت ان یعبدوها و انا بوا الی الله لهم البشری فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هدهم الله و اولئک هم اولوالالباب».(13)
17- کسانی که از عبادت طاغوت اجتناب کردند و به سوی خداوند باز گشتند بشارت از آن آنها است ، بنا بر این بندگان مرا بشارت ده .
18- کسانی که سخنان را می شنوند و از نیکوترین آنها پیروی می کنند ، آنها کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده ، و آنها خردمندانند .
آیت الله مکارم شیرازی در تفسیر نمونه آورده است :در این آیات ، قرآن از روش مقایسه بهره گیری کرده ، و در مقابل مشرکان معتصب و لجوجی که سر نوشتی جز آتش دوزخ ندارند سخن از بندگان خاص و حقیقت جوی پروردگار به میان آورده ، می گوید : « بشارت باد بر کسانی که از عبادت «طاغوت» اجتناب کردند و به سوی خدا باز گشتند . »سپس برای معرفی این بندگان ویژه می گوید : « بندگان خاص مرا بشارت ده » .« آنها که سخنان را می شنوند ، و از نیکوترین آنها پیروی می کنند » .« آنها کسانی هستندکه خدا هدایتشان کرده و آنها خردمندان و صاحبان مغز و عقلند» .این دو آیه که به صورت یک شعار اسلامی در آمده ، آزاد اندیشی مسلمانان ، و انتخاب گری آنها را در مسائل مختلف بخوبی نشان می دهد .نخست می گوید : « بندگان مرا بشارت ده » و بعد این بندگان ویژه را به این صورت معرفی می کند که « آنها به سخنان این و آن بدون در نظر گرفتن گوینده بر می گزینند » هیچگونه تعصب و لجاجتی در کار آنها نیست ، و هیچگونه محدودیتی در فکر و اندیشۀ آنها وجود ندارد ، آنها جویای حقند وتشنۀ حقیقت ، هر جا آن را بیابند با تمام وجود از آن استقبال می کنند ، و از چشمۀ زلال آن بی دریغ می نوشند و سیراب می شوند .آنها نه تنها طالب حقند و تشنۀ گفتار نیک ، بلکه در میان « خوب » و « خوبتر » و « نیکو » و « نیکوتر » دومی را بر می گزینند ، خلاصه آنها خواهان بهترین و برترینند .آری این است نشانۀ یک مسلمان راستین و مؤمن و حق طلب . (14)وهابی های متعصب (سلفی ها ) به طور کامل در نقطه مخالفت این منطق عاقلانه و عادلانه اسلامی قرار دارند . آنها معتقدند باید بر داشت خود را در مسئله شرک و توحید بر دیگران تحمیل کرد ، اگر چه از طریق تهدید به قتل و خونریزی و غارت اموال باشد که اسنادش در کتابهای بنیانگذار این مذهب موجود است .آيت الله مكارم مي افزايد :وقتی به عالمان آنها می گوییم اگر شما عالم هستید ما هم عالم هستیم و بیش از شما درس خواندایم و کتاب نوشته ایم اگر شما مجتهد هستید ما هم مجتهد هستیم علمای الازهر و حوزه های دینی دمشق و اردن و سایر بلاد اسلامی نیز مجتهدان بسیاری دارد چه دلیلی دارد که دیگران مجبور باشند عقیده شما را در باب شرک و توحید بپذیرند . می گویند حرف همین است که ما می گوییم و اسلام همین است که ما به آن رسیده ایم فراموش نمی کنیم در سال های نخستین که زیارت خانه خدا مشرف شده بودم در مدینه منظره عجیبی دیدم که مرا سخت در فکر فرو برد . گروهی بنام آمرین به معروف (از متعصبین وهابی) با ریشهای بلند اطراف مرقد پیامبر اکرم ا گرفته بودند و هرکدام شلاقی ددر دست داشتند و هرکس به قصد بوسیدن مرقد پیامبر نزدیک می شد بر سرش می کوفتند و می گفتند هذا حدید هذا خشب و هذا شرک این ضریح یک قطعه آهن و چوب بیش نیست و این کار شما شرک است، و فراموش نمی کنم که در زیارت خانه خدا رفته بودم جمعی را دیدم که منبر پیغمبر را ببوسند و شرطه ها را کلافه کرده بودند . یک نفر که ظاهراً از مامورین امر به معروف بود برخاست و این جمله را گفت : و الله یجوز قتال هولاء بالسیف .تحمیل فکر از سوی یک گروه اندک که از نظر علمی رتبه پایین تر را دارند بر اکثریت مسلمین به هیچ منطقی سازگار نیست ولی سلفی ها معتصب از بد ترین روشها برای تحمیل عقیده خود استفاده می کنند و این جای تأسف است . (15)وهابیت حتی درکتب که برضدبعضی ازفرق ومذاهب اسلامی نوشته اند الفاظ و کلمات ركيك وزننده وعبارات شديداللحنی رابه کاربرده اندکه حاکی ازتحمیل افکارواصرارعقیده وتك روي اين گروه است.آیت الله مکارم درجای دیگرآورده است:متعصبان وهابی اخیراً کتابهای در ردّ بعضی از مذاهب اسلامی نوشته و آنها را در میان حجا ج پخش می کند در حالی که با ادبیات زشت و الفاظ رکیک و مشتمل بر انواع دروغها و تهمت ها و نسبت دادن شرک و کفر به دیگران است ، آنها در کتابها به مخالفین خود از القاب زشت و زننده استفاده می کند مانند :
در یک جا می گوید : ایها المشرک( شرح کشف الشبهات ص 77 )
در جای دیگر می گوید : اعداء الل (همان ص 79 )
در جای دیگر : للمشرکین شبهة آخری (همان ص 109 )
در جای دیگر : هولاالمشرکین الجهال ( همان ص 120 )
در جای دیگر : اعداء التوحید ( همان ص 65 )
در جاي ديگر: يك نفر عامي بي سواد بر هزار نفر از علماي مشركين (مسلماناني كه معتقد به شفاعت هستند) غلبه پيدا مي كنند(همان ص68) (16)اخیرا كتابي بعد از پیروزی انقلاب اسلا می ایران به نام « جاء دورالمجوس» منتشر شده است . در آن کتاب آمده است : خطر حاکمان تهران برای اسلام بیشتراز خطر یهودیها است وما از آنها خیری انتظار نداریم .در ادامه می نویسد : «مابه خوبی می دانیم که آنها به زودی با یهودیهای اسرائيل هم دست می شوند وبامسلمانهامی جنگند».(17)
4) استفاده از در آمد نفت
اقتصاد يكي از ابزار هاي مهمي تبليغاتي است زيرا در طول تاريخ كساني بوده است كه با استفاده ازپول وثروت چنان دستگاه تبليغاتي راه انداختند كه انسان هاي زيادي به راحتي از حق چشم پوشيده و در دام اين شيادان گرفتار واسير ماديات شان شدند. سرزمین عربستان دارای ذخایر عظیم نفتی در جهان است بطوری که تا سال 1984 م 8/168 میلیارد بشکه برآورد شده بود و با تولید روزانه 11 میلیون بشکه نفت در روز ،به این کشور در داخل سازمان اوپک ودر میان تولید کننده گان نفت جهانی قدرتی داده است .این قدرت عظیم مالی امکانات اقتصادی گسترده ای در اختیار وها بیان قرار داده و این منطقه با جمعیت نسبتا کم خود، تا کنون توانسته است مبالغ هنگفتی در سال صرف کمک به کشور های دیگر و نهاد های بین المللی کند واز این طریق ، بر تبلیغ اعتقادی و نفوذ واعتبار سیاسی خود بیفزاید .حامد الگار در کتاب وهابی گری در بارۀ مهم بودن این ابزار میگوید :دو مطلب : نخست آنکه وهابیگری در تاریخ کاملاً طولانی و پر بار اندیشه اسلامی جایگاه ویژه ای ندارد این جنبش که ازاصالتی عقلانی بر کنار بود این نیک بختی را داشت که در شبه جزیره ای عربستان ( هر چند در نجد نقطه ای نسبتاً کوچک و دور افتاده درین شبه جزیره ) و در نتیجه در نزدیکی حرمین ، مرکز اصلی جغرافیایی جهان اسلام پدیدار شود و سرنوشت پشتیبا نان سعودی آن این بود که در سده بیستم به ثروت عظیم نفت دست یابند که بخشی از آن صرف تلاشهای برا ی تبلیغ وهابیگری در جهان اسلام و فراسوی آن شود . اگر این دو عامل نبود وهابیگری بصورت جنبش فرقه گرایانه ای کم اهمیت و ناپایدار به تاریخ سپرده می شد این دو عامل تا حدی تناسب با گرایش های دیگری در جهان اسلام موجب دوام به نسبت زیادی وهابیگری شد .(18) فراوانی در آمد نفت عربستان که تا حدود 11 میلیون بشکه نفت در روز است و نبود نظارت قانونی بر چگونگی خروج آنان سبب شده است حاکمان آن کشور با گشاده دستی کامل ، ثروت ملی کشور را در راستای منافع خويش به مصرف برسانند و بوسیله آن در درجه اول کشورهای عرب و مسلمان و سپس دیگر کشورهای نیازمند جهان را به سوی خود جلب و از آن طریق اعتبار بین المللی برای خود کسب نماید . و با ایجاد صندوق سعودی برای توسعه که در سال 1974 تاسیس شد وامهایی با بهره کم در اختیار اعراب و کشورهای آفریقا ، آسیا و امریکا لاتین که بیشتر این کمک ها نصیب کشورهای عرب و کشورهای مسلمان و وهابیت خیز مانند پاکستان و غیره شده است . در كتاب چالش هاي فكري وسياسي وهابيت آمده :« کل میزان کمکهای خارجی عربستان که در سال 1978 نزدیک به1میلیارد و500 میلیون دلار بود،درسال1980 به 3 میلیارد و30 میلیون دلار رسید».(19)حاکمان وهابی مثل رهبر شان محمدبن عبدالوهاب كه ازفقر مردم در ترويج تفكرات خويش سوء استفاده نمود با دادن این كمك ها افزون بر این که توان اقتصادی خود را به نمایش می گذارد به جلب حکومتهای کوچک و گاه فقیر منطقه می پردازند به گونه ای که در برخی موارد وا بستگی اقتصادی رژیم های کم درآمد به عربستان ، پیروی سیاسی ونظامی آنها را هم در پی دارد ، بهترین نمونه این رابطه ، روابط عربستان با یمن شمالی و بحرین است . لذا درآمد نفت یکی از ابزار های مهم تبلیغ وهابیت در جهان به حساب می آید .در این قسمت ، علي اصغر رضواني به بخشی از فعالیت های تبلیغی وهابی با بهره گیری از درآمد نفت ، تنها در مدت یک سال آماري را بدين شرح ارائه مي دهد :
1- فعالیت 500 مبلّغ در موسوم حج سال 1417 هـ . ق.
2- دعوت از 1000 چچنی به عنوان میهمان در سال 1417 هــ . ق .
3- دعوت از 1400 حاجی از آسیای میانه به عنوان میهمان در سال 1418 هـ . ق .
4- تاسیس کتابخانه در دانشگاههای چین .
5- تبلیغ وهابیت در کنفرانس های جهان .
6- 2000 مبلغ و 290000 فعالیت تبلیغی در مدت یک سال .
7- 5200000 فعالیت تبلیغی در عربستان در سال 1418 هـ . ق .
8- 300 جلسه درس د ینی در مساجد بحرین در ماه صفر 1418 هـ . ق و 3650 سخنرانی و درس دینی و نشر 41176 نسخه نشریه های دینی در سال 1417 هـ . ق .
9- 3789 مورد فعالیت تبلیغی و پخش 11698 نسخه از نشریه های گوناگون دردبی .
10- 1418 سخنرانی و موعظه ونشر 13715 نسخه نشریۀ دینی در قطر .
11- 6000 فعالیت تبلیغی در فجیره امارات در ماه رمضان 1418 هـ.ق .
12-165296 مورد فعالیت های تبلیغی در سال 1417 هـ.ق در پاکستان .
13- اعزام مبلغ در افغانستان ، ایران ،هند ، نپال ، موریتانی ، بریتانی ، پاریس وهلند .
14-12990 فعالیت تبلیغی در بریتانیا در سال 1417 هـ.ق که شامل 10800 درس علمی در مدرسه ها ، زندانها ، بیمارستانها و … بوده است .
15-دورۀ آموزشی برای مبلغان اندونیزی .
16-دورۀ آموزشی برای طلاب تاتارستان .
17-دوره فشردۀ عربی برای روسای جمعیت ها ومراکز اسلامی ونزوئلا .
18- دورۀ فشرده برای مبلغان امریکای لا تین در آرژانتین .
19- دوره برای مبلغان قزاقستان .
20- دوره برای مبلغان در کنیا .
21- بر پا یی همایش مبلغان در تا یلند .
22- بر پا یی همایش مبلغان در سنگال .
23- بر گذاری دوره ای برای ائمه جماعات ومبلغان در غرب آفریقا .
24- بر گزاری دوره ای برای ائمه جماعات و مبلغان در قرقیزستان .
25- بر گزاری دوره ای برای ائمه جماعات ومبلغان در آمریکا .
26- برگزاری دوره ای تربیت مبلغ در اکراین .
27- تاسیس دانشسرای تربیت مبلغ در چچین .
28- دیدار دبیر کل «رابطه العالم الاسلامی » با مسئولان سیاسی کشور ها .
29- رسیدگی به مسجد های بوسنی .
30- ساخت 104 مسجد در فلپین .
31- ساخت وترمیم 90 مسجد دربوسنی .
32- سهیم شدن در ساخت 1359 مسجد در جهان . .
33- کمک به 300 مسجد در بلژیک .
34- برگزاری دوره ای تربیت مبلغ در روسیه .
35-فعالیت در دانشگاه مسکو .
36- اعطای بورسیه تحصیلی به 34 کشور .
37- ایجاد دانش سرای علوم عربی و اسلامی در توکیو .
38- 3891 دانشجوی فارغ التحصیل از دانش سرای علوم اسلامی و عربی اندونزی .
39- به راه انداختن کاروانهای تبلیغی کردستان عراق .
40- کمک رسانی به 100000 پناهنده آذر بایجانی .
41- چاپ 321000 نسخه کتاب برای بوسنی .(20)
محمد حسين ابراهيمي در كتاب تحليل نو بر عقائد وهابيان دراين رابطه مي نگارد :«بعد از فوت شیخ عقیده وآرای او با حمایت و پشتوانۀ سیاست های داخلی وخارجی به گونۀ ترویج وتبلیغ شد که در زمان حاضر بسیاری از حاکمان فعلی عربستان و بر خی از عالمان دینی و قضات شرعی در عربستان از او پیروی می کنند و بر خی کشور های دیگر اسلامی از قبیل پا کستان و بر خی از مردم حاشیه نشین ایران و افغانستان نیز تحت تأثیر این عقاید قرار گرفته اند . وهابیان این مسلک را در کشور های اروپایی و آمریکایی وقارۀ آسیا با سا ختن مسجد و کتابخانه و نشر قرآن کریم و اعزام مبلغان دینی وامثال آن گسترش می دهند».(21)
5) انتشارات ضد شیعه
يكي ديگر از راه هاي تبليغي وهابيون انتشار و پخش كتب حاوي اعتقادات و تفكرات وهابيت وضد شيعي است كه مبالغ هنگفتي از ذخاير نفتي را دراين مسير به مصرف مي رسانند و كتب مذكور را كهبه زبان های مختلف دنیا چاپ شده است پخش نموده واز موسم حج ، استفاده برای رسیدن به اهداف شان از این طریق استفادۀ قابل توجهی را میبرند .جعفر مرادي يكي از كار شناسان بحث فرقه ها ونحله هاي اسلا م چنين مي گويد : از زمینه های عمدۀ تبلیغی وهابیت ، استفاده از موسم حج است . آنها افراد منا ظره کنندۀ فراوانی را تربیت نموده اند تا شبهات وهابیت را به زبا نهای مختلف وچهره به چهره برای حاجیان کشور ها توضیح دهند وکتب وجزوات فراوانی به شکل هدیه به مردم میدهند و آرام آرام حاجیان را در سایۀ انحرافات خود شان در می آورند ، که برخی آمار در این زمینه تکان دهنده است ، مثلا در حج سال 1381 ده میلیون و ششصدو هشتادو پنج هزار جلد کتاب (که اغلب ضدشیعی هستند) به 20 زبان دنیا در بین حاجیان رایگان توزیع شده است .(22) بر خی کتب که وهابیون علیه شیعه می نویسند با تیراژ بسیار بالای چاپ ، ودر کشور ها ی دیگر پخش می نماید ، چنانکه علی اصغر رضوانی اورده است : یکی از روحانیون سر شناس شیعه در منطقه قطیف کشور سعودی در شب 12 رجب سال 1382 در مکه معظمه اظهار داشته است که اخیرا کتابی علیه شیعه نوشتند به نام «لله ثمّ تاریخ» و آن را در تیراژ بالایی چاپ وپخش کردند به طوری که با کامیون های بزرگ در منطقه قطیف و احساء در میان شیعیان به رایگان توزیع کردند و همین کتاب در سال 1380 در یک صد هزار تیراژ چاپ و آن را در کشور کویت توزیع کردند که یکی از معتمدین آن جا نامه ای به پادشاه کویت نوشت وگفت :اگر این کتابها توزیع شود کویت به لبنان دیگری مبدل خواهد شد .(23) همانطوري كه ذكر شد کتاب دیگری به نام « جا ء دورالمجوس » (زمانه مجوسیان آمد) را شخصی به نا م عبد الله محمد قریبمصری نوشته است که در این کتاب منظور از مجوس ایرانیان هستند ودر این کتاب آمده است که انقلاب امام خمینی مجوسی وغیر اسلامی است . آنها عربی بودن را مساوی با اسلا م میدانندو بعد ادامه می دهد :« این انقلاب کسروی است ومحمدی نیست».آنها شیعیان را پیروان کسروی می دانند (کسروی یک دیگر اندیش منحرف با عقاید موهوم بود که خودش با عقا ئدش به درک واصل شد ).(24) وهمین طور کتاب های تهاجمی دیگری نوشته شده وبلا فاصله به فارسی ترجمه وبه حا جیان فارسی زبان هدیه می شو د .در ماهنامه خبری شیعیان جهان به نقل از آیت الله نوری همدانی آمده است : «وهابیت به منظور براندازی شیعیان وتضعیف عقاید آنان پنج هزار کتاب در نقد شیعه منتشر کر ده است ودر مو سم حج سال 1381 بیش از یک میلیون نسخه کتاب بر ضد شیعه میان حجاج توزیع کرده است» .(25)
6) در انحصار قرار دادن مراکز انتشاراتی و کتابخانه ای
هر کشوری که متشکل از مذاهب مختلف و قومیت های گونا گون با شد با ید تمام آنها جهت پیشرفت و شکوفایی وکشف حقائق ،از حقوق اسلامی و شهروندی خویش بر خوردار بوده تا بتوانند ازادانه ابراز نظرو تبادل افكار نمایند زیرا قبضه کردن گروهی خاصی ومحروم کردن دیگران ،دور از عدالت اجتماعی ودستورات اسلامی و حقوق بين المللي است .در کشور عربستان فعلی متأسفانه این امر رعایت نشده وتمام مراکز انتشاراتی ورسانه ای منحصرا در اختیار گروه حاکم (وهابیون) قرار دارند ودیگران در ازنزوا ومحرومیت قرار گرفته اند بطوریکه حتی حق هر گونه تحقیق وپژوهش که به نفع جر یان حاکم نباشد ممنوع و حتی مجرم شناخته می شود واز این طریق عقاید و انديشه هاي دیگران را تضعیف وعقاید وهابیت را تبلیغ می نمایند .عباس جعفري مي گويد:« حکّام وهابی آل سعود تمام امکاناتی را که از استخراج بی حد وحساب نفت به دست می اید در راه تبلیغ حکومت استبدادی سعودی وآئین منحرف وهابیت بهره می گیرند .مهمترین مراکز فرهنگی ورسانه ای (رادیو، تلویزیون و مطبوعات) تلاش در معرفی نظام حکومتی آل سعودو آیین وهابیت به عنوان بهترین تشکیلات اداری و مذهب مورد علاقه مردم و هماهنگ با قرآن وسنت نبوی است» .وی می افزاید: « هر گونه تحقیق وپژوهشی که با این بر نامه ها همسو باشد ، تهیه ، تنظیم ، منتشر ، نگهداری وتبلیغ می شود وهر گونه تحقیق وتالیفی که موافق با مذهب دیگران (به ویژه مذهب تشیع امامیه) باشد انحراف از دین وبدعت وکفر معرفی ومردم را از نزدیک شدن به آن منع می کنند» .(26) در این قسمت برخی از آن مراکز انحصاری بطور اختصار آورده می شود:
الف )کتابخانه ها
در كشور وهابي نشين عربستان كتابخانه هاي زيادي با ارقام بالاي ازكتب وجود دارد اما متأ سفانه وهابيت ازاين كتاب خانه ها استفاده انحصاري مي كنند اما وقتي مراجعين از كتابخانه هاي شيعه باز ديد مي كنند كتب اصلي ودسته اول ساير فرق مسلمين حتي وهابيت به وفور به چشم مي خورد وبدون هيچ محدوديتي در اختيار همگان قرار مي گيرد اما اگر يك مُراجع شيعي ويا يك محقق در باره شيعه پژوهشي داشته باشد وبه اين كتاب خانه ها مراجعه كند كتب ومنابع اصلي ودسته اول شيعي را پيدا نخواهد كرد و يا اگر پيدا شود به صورت تحريف شده وناقص خوا هد بود .علي محمدي آشناني در كتاب شناخت عربستان به برخي از اين كتابخانه ها اشاره اي دارد و چنين مي نگارد : تعداد کتابخانه های عمومی عربستان در سال 1410 به 60 عدد افزایش یافت و در حال حاضر بیش از یک میلیون جلد کتاب در این کتابخانه ها موجود است . مهمترین کتابخانه های عربستان عبارتنداز:
1- کتابخانۀ شورای انگلیس : در سال 1970 تأسیس شد و دارای 9000 جلد کتاب و 59 مجلۀ دوره ای است .
2- کتابخانۀ فرهنگی.
3- کتابخانۀ انجمن ادارۀ عمومی : در سال 1962 تأسیس گردید و دارای 050/770/1 جلد کتاب عربی و انگلیسی ، 669 مجلۀ دوره ای و 951 نشریۀ دولتی است .
4- کتابخانۀ دانشگاه اسلامی : در مدینۀ منوره ، در سال 1961 تأسیس شد ودارای 000/334 جلد کتاب ، 26000 ، 897 پایان نامه ، اسلاید و میکروفیلم است .
5- کتابخانۀ عمومی ملک عبدالعیزیز : در سال 1985 تأسیس شد ودارای 068/139 جلد کتاب [عربی] 293/22 جلد کتاب [اساسًا انگلیسی] 872 مجلۀ ادواری [عربی و غیر عربی] و دارای مجموعه ای از کتب تاریخی و کتب کمیاب مرجع می باشد .
6- کتابخانۀ دانشگاه ملک سعود : این کتابخانه دارای 1 میلیون جلد کتاب ، 3000 نشریۀ ادواری ، 86000 نشریۀ دولتی و تعداد زیادی کتب خطی کمیاب و مرجع است . و یک واحد مرکزی با 14 واحد فرعی دارد که سه واحد آن مخصوص دانشجویان دختر است . استفادۀ عموم از آن ، به شرط ارائۀ معرفی نامه آزاد می باشد . در این کتابخانه تعدادی کتب ایرانی نیز موجود است که اکثراً کتب شعر عمر خیام ، رودکی ، سعدی و حافظ می باشد .
7- کتابخانۀ الحرم [مکه] با 6000 جلد کتاب .
8- کتابخانۀ مدرسة الحدیث [مکه] .
9- کتابخانۀ اوقاف مدینه : کتابخانۀ عارف حکمت 6000 جلد کتاب ، و کتابخانۀ محمودیه 2000 قرآن .
10- کتابخانۀ ملی ملک فیصل : در سال 1968 تأسیس شد و دارای 000/37 جلد کتاب به زبان عربی ، انگلیسی و فرانسه است .
11- کتابخانۀ ملی ملک فهد : عملیات ساختمان سازی این کتابخانه در سال 1406 هـ. ق. آغاز و با صرف مبلغ 8 میلیون ریال سعودی در سال 1409 هـ. ق. به پایان رسید . مساحت کتابخانۀ یاد شده 58 هزار متر مربع است که شامل 30 هزار متر مربع پارک و فضای سبز و 28 هزار متر مربع بنای سه طبقه می باشد .
این کتابخانه در حال حاضر دارای تعداد 30 هزار مدرک و سند درباره تاریخ و توسعۀ کشور است و تا پایان محرم 1412 هـ. ق. نیز تعداد 332/275 سند در مخزن اطلاعات در بخشهای اطلاعات عمومی ، کتابهای مرجع الف و ب ، موجود بوده است . همچنین این کتابخانه دارای 21064 نسخه اصلی مدارک و 2500 تصویر مدارک می باشد که در مناطق مختلف کشور نگهداری می شود . در این کتابخانه سکه های ضرب شده در دوران امویان ، عباسیان ، اشکانیان ، سامانیان ، غزنویان ، آل بویه ، فاطمیان ، سلجوقیان ، ایوبیان ، ایلخانان ، مملوکیان عثمانی و همچنین سکه های برنزی مربوط به دوران قبل از اسلام ساسانیان و بیزانسی نیز وجود دارد .گفتنی است این کتابخانه مجهز به سالن مدارک ، سالن کتب خطی و کمیاب ، سالن سمعی و بصری ، سالن مرکز اطلاعات و بخش جداگانه زنان می باشد .
12- کتابخانۀ دانشگاه امام محمد بن سعود
13- کتابخانۀ سرویس اطلاعاتی سازمان ایالات متحده [جده] : دارای 2000 جلد کتاب و 65 نشریۀ ادواری است .
14- مرکز اطلاعات سازمان استانداری عربستان سعودی
15- کتابخانۀ مسجد نبوی(27)
ب)مراکز انتشاراتی
وهابيت در كشور عربستان مراكز انتشاراتي زيادي در اختيار دارد كه بصورت فعال براي تبليغ وهابيت كار مي كنند . گفتني است كه قسمتي از فعاليت اين مرا كز اختصاص دارد به نشر كتب ضد شيعي وردّ عقايد مذهب شيعي در جهان وبخشي از فعاليت آن ها مربوط مي شود به نشر آثار وكتب پيشوايان شان مانند ابن تيميه ومحمد ابن عبدالوهاب وديگران ، اما بخش قابل توجهي اين مراكز پيرامون تفسير قرآن وسنت نبوي با داعيه منحصر بودن تفسير اسلامي از ديد گاه علماء آنان با استدلال در دست داشتن سر زمين وحي وتسلط بر حرميين شريفين مشغول فعاليت اند .عباس جعفري در مقالة تحت عنوان «فرقة وهابيّت و عملكرد آن درتاريخ معاصر» مي نويسد : بیش از 117 مراکز انتشاراتی و چاپخانه در زمینۀ چاپ وانتشار کتاب ومجله در عربستان تا سیس شده که مهمترین آنها به شرح زیر است :
1- دارابن الجوزی ، دمام .
2- موسسه اسام ، الریاض .
3- مکتبه الاوس ، المدینه .
4- مکتبة الباز .
5- دار الشروق للنشر والتوزیع ، جده .و غیره…بخش مهمی از کتاب ها منتشر شده به زبان های عربی ، انگلیسی ، فارسی واردو است . در این چاپخانه ها غیر از کتب قدیمی پیشوایان سلفی گری مانند ابن تیمیه ، ابن القیم ، ابن کثیر ، ومحمد ابن عبدالو هاب ، اختصاص به رد عقاید مذهب شیعه ودشمنی وضدیت با آن ، به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران دارد که ناشران با دستور حاکمان وهابی با جدیت بسیار ، آنها را به چاپ رسانیده ودر داخل وخارج عربستان در میان مسلمانان وغیر مسلمانان (بیشتر به صورت اهدایی ) توزیع می کنند ویکی از مهمترین مسائل که در در بیشتر این کتابها به چشم می خورد ونویسندگان وهابی آن را مطرح می کنند منحصر دانستن تفسیر اسلام وسنت نبوی به مرکز وحی (حرمین شریفین) و علما وساکنان آن است وهر گونه عقیده و فکری را که خارج از محیط حرمین در سراسر جهان مطرح شود باطل می دانند . آنان با فرا خوانی متفکران وجهان اسلام با در اختیار گذاشتن امکانات (کتابخانه وبودجه) در راه این هدف تلاش می کنند .(28)
7) استفاده از ابزار رسانه اي (مطبوعات ،رادیو ، تلویزیون ، خبر گزاری ها و سایت ها)
يكي از ابزار بسيار مؤثر براي تبليغ واطلاع رساني ابزار رسانه است به ويژه در عصر كنوني كه درعصر ارتباطات قرار گرفته ايم اهميت اين ابزار بيش از پيش براي ما محرز و آشكار مي شود، حاكمان وهابي عربستان كه اين ابزار را در دست دارند براي تبليغ وگسترش مذهب وهابي بطور بسيار فعال عمل مي كنند .عباس جعفري در مقالة خويش در اين رابطه چنين مي نگارد :
1- مطبوعات: در کشور عربستان ،همه مطبوعات در داخل وخارج کشور به زبان های عربی وانگلیسی با شمارگان بالا ، زیر نظر دولت (وزارت تبلیغات )وبا بودجه دولتی فعالیت می کنند .در واقع رسانه ها باز گو کننده خط فکری وسیاسی حاکم بر کشور هستند که دولت آن را ترسیم می کند . مهمترین روز نامه ها ومجلات عربی وانگلیسی عبارتند :
الجزیره ، الریاض ، المدینه المنوره ، عکاظ ، الیوم ،البلاد ، الشرق الاوسط ، الحیات ، المجله ، المستقبل ، الندوه ،الدعوه ، المجتمع ، المسلمون ، اخبار العالم الاسلامیه ، الیمامه و …..
Saudi Business, Arabian sun, Newsfrom Saudi Avabia, Saudi economic Surrey , Saudi Arabia Business Week. .Arab News
2- خبر گزاری (داخلی وخارجی)خبر گزاری داخلی در سال 1970 م تاسیس شده است وبا عنوان عربی «وکاله الانباء السعودیه »وعنوان لاتین« S0P0A» فعالیت می کند .- خبر گذاری اسلامی «I0P0A»- خبر گذاری خارجی رویتر و آسوشیتدپرس .
3- رادیو و تلویزیون : رادیو وتلویزیون عربستان در سال 1967 م راه اندازی شده است وزیر نظر دولت به ویژه وزارت ا طلاعات ، قرار دارد وبه زبان های عربی ، انگلیسی ، فارسی ، فرانسوی ، ترکی و اردو در جهت سیاست های فرهنگی ، سیاسی کشور بر نامه های درون مرزی وبرون مرزی تهیه و پخش می کند .فعالیت فرهنگی ، رادیویی وتلویزیونی برای مردم آزاد نیست و تمام آنها طی فرمانی از اظهار نظر مطبوعاتی ورسانه ای ممنوع شده اند ، ورود نشریات خارجی به دلیل انتقاد از بر نامه های حکومتی سعودی ممنوع است و اعضای حاکم بر کشور که همگی از خاندان سعودی و وابستگان آنان هستند، به شدت بر برنامه ها ی رسانه نظارت دارند .(29)
4- سایت های فعال :بنا بر گزارش بعضي از سايت ها؛ وهابيت سايت هاي فراواني را براي تبليغ وهابيت در سراسر جهان راه اندازي كرده اند و آمار آن همچنان در حال افزايش است . در يكي از سايت ها با عنوان « پنج هزار سایت اینترنتی ابزار دست وهابیت » چنين آمده است:يك روزنامه الجزايری در گزارشی پيرامون تبليغ وهابيت و سلفی‌گری تكفيری بيان داشت: در حال حاضر بالغ بر 5 هزار سايت اينترنتی وجود دارد كه به ترويج نظريات و عقايد گروه تروريستی القاعده و مبارزات مسلحانه می پردازند.اشاعه افكاربه نقل از خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، اين روزنامه الجزايری در گزارشی از افزايش سايت‌هايی كه به ترويج و گروه تروريستی القاعده كه بر پايه فرقه وهابيت پايه‌گذاری شده‌است، پرده برداشت .در اين گزارش آمده‌است: «تاكنون 5 هزار سايت اطلاع رسانی برای تبليغ اين گروه تروريستی و تشويق به انجام عمليات تروريستی يا به زعم آنها مبارزات مسلحانه و جهاد وجود دارد كه ازآن به عنوان دستاويزی برای مبارزه با آمريكا بهره می‌برند .در ادامه بيان شده‌است: «مسئولان اين سايت‌ها كه خود را جهادگران سلفی می‌نامند از اين حربه برای تبليغ وهابيت و عمليات تروريستی بر ضد مسلمانان استفاده می‌كنند. اين در حالی است كه در سال 1998 تنها 12 پايگاه اينترنتی در اين زمينه وجود داشت اما پس از حواث يازده سپتامبر و افزايش روند فعاليت اين گروه، اين تعداد در سال 2005 به 4800 سايت و در حال حاضر بالغ بر 5000 سايت اينترنتی است .(30) حسيني قزويني در مجله پویا به نقل از ایت الله جعفر سبحانی مي گويد :«براساس جدیدترین آمارچهل هزار سایت وهابی مشغول فعالیت علیه شیعه هستند».(31)
8)استفاده از دانشگاه ها
علم و دانش در دين مقدس اسلام جايگاه وي‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژه وبر جستة دارد و عالمان و دانشمندان ديني از احترام و جايگاه رفيعي بر خوردارند ، خداوند در قرآن كريم مي فرمايد : «يرفع الله الذين آمنوا منكم والذين اوتوا العلم درجات»(32) ‍ خداوند كساني از شما را كه ايمان آورده اند و كساني كه علم به آنها داده شده است درجات عظيمي مي بخشد .خداوند در این ایه علم را در کنار ایمان قرار داده است که حکا یت از مقام والای علم دارد . در تفسیر آمده است: اگرچه آیه در مورد خاصی نازل شده است ولی ، با این حال ، مفهوم عامی دارد و نشان می دهد آنچه مقام آدمی را نزد خدا بالا می برد دو چیز است : 1- ایمان 2- علم (33) مراکز علمی ودانشگاه ها سرمایه ارزشمند جوامع بشری بوده و ترقی و پیشرفت بشریت مرهون علم ودانش است . لذا حدیث معروف از پیامبر اکرم(ص) در بارۀ طلب علم ودنبال کردن دانش است : دنبال علم باشید اگرچه در چین باشد ویا از گهواره تا گور دانش بجویید . حضرت برای طلب علم نه بُعد مکانی می شناسد ونه طول زمانی ، یعنی در هرکجا ودر هر زمان دنبال علم ودانش با شید .روشن است که این امتیازات زمانی مصداق دارد که علم مفید با شد واز آن سوء استفاده نشود ودر انحصار کسی یا عدۀ نباشد .متاسفانه در عربستان ، مراکز علمی ودانشگاه ها انحصارا در خدمت جریان حاکم (وهابیت) قرار گرفته است واز آن به عنوان وسیلۀ تبلیغی برای وهابیت استفاده می شود .عباس جعفري براي معرفي برخي از آن دانشگاه ها ونوع فعاليت آن مي نويسد :
1- جامعه ام القری مکه الکرمه : این دانشگاه در سال 1369ه.ق ابتدا به صورت دانشکده « الشریعه » تاسیس شد و در سال 1401 ه .ق با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام القرا تغییر نام داد .هدف از تاسیس این دانشگاه آموزش زبان عربی و گسترش فرهنگ اسلامی برای برادران و خواهران است و در شهرهای جده و طائف نیز شعبه دارد . دانشکده های « کلیة الشریعة » ، « مرکز البحوث العلمی » ، « احیاء التراث الاسلامیة»«مرکزالبحوث النفسیه والتربویه »، « مرکز ابحاث الحج» ، « المرکز العالمی للتعلیم الاسلامی » و « معهد تعلیم اللغة العربیة » زیر نظر این دانشگاه فعالیت می کند . این دانشگاه تاکنون کتابها و مجلات متعددی را چاپ و منتشر کرده است .
2- الجامعه الاسلامیه بالمدینة المنوره : این دانشگاه در سال 1380 ه برای خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علماء ، خطبا و سلفیان مذهبی در مدینه تاسیس شد و تاکنون فعالیت های مهمی در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است .
3- جامعه الامام محمدبن سعود الاسلامیه : این دانشگاه در سال 1394 ه- با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث های اسلامی و گسترش و تبلیغ آن در کشورهای گوناگون تاسیس شد . دانشکده های مهم « کلیة اللغة العربیه » ، « کلیة اصول الدین » ، « کلیة العلوم اجتماعیه » ، « المعهد العالی للقضاء » و « مرکز البحوث » وابسته به آن هستند که مجلات و کتابهای گوناگون در زمینه اهداف خود چاپ و توزیع کرده اند .
4- جامعة الملک السعود : این دانشگاه از سال 1398 ه . ق در زمینه ای مباحث تربیتی ،اقتصادی ، ادبی ، اداری ، بیمارستانی و سایر علوم فنی مانند زراعت هندسه بنیان نهاده و آثارو تالیفاتی گوناگون به زبانهای عربی و انگلیسی منتشر کرده است .
5- جامعه الملک عبد العزیز : این دانشگاه از سال 1405 ه . ق تاسیس شد و در زمینه مباحث اقتصادی و اداری و آداب و علوم انسانی و زمین شناسی هندسه و مانند آن فعالیت می کند از مهمترین مراکز علمی این دانشگاه « مراکز ابحاث الاقتصاد الاسلامی » است که تاکنون 207 کتاب و 20 نشریه مهم منتشر کرده و با « سازمان کنفرانس اسلامی » نیز همکاری دارد .(34)
9) استفاده از مراکز فرهنگي
در هر جامعة براي تبليغات واشاعه فرهنگ آن كشور مراكز فرهنگي آن نقش بارز و جايگاه بر جستة دارد ، وهابيت نيز داراي مراكز فرهنگي مهمي هستند كه براي اشاعة فرهنگ وهابيت ومقابله با عقايد وباورهاي ديگران همچون زيارت،دعا ، توسل ، شفاعت ، عزاداري و… از اين مراكز استفاده مي كنند.در فصلنامة فرهنگي – سياسي پويا به معرفي برخي از اين مراكز وفعاليت آنان چنين آمده است :
1- رئاسته ادارات البحوث العلمیه و الافتاء و الدعوة و الارشاد ( هیئة کبار العلماء )، در ساال 1391 ه .ق بدستور ملک خالدبن عبدالعزیز فرمانی خطاب به شیخ ابراهیم بن محمد آل الشیخ ( از نوادگان محمدبن عبدالوهاب ) صادر و قرار شد گروهی از علماء و دانشمندان وهابی عربستان گرد آیند تا ضمن بحث و بررسی ( بصورت گروهی ) و بدون توجه به مذاهب مشهورچهارگانه اهل سنت(حنبلی ،شافعی، مالکی وحنفی ) فتواهای لازم برای احکام شرعی را صادرکنند و مردم نیز موظف به پیروی از آن می باشند و ریاست این اداره در سال 1395 ه.ق به شیخ عبدالعزیز بن باز ( آل الشیخ ) واگذار شد .
2- رابطه العالم الاسلامی : این مرکز در سال 1962م توسط ملک سعود در مکه گشایش یا فت وتا کنون 38 سال از تأسیس آن می گذرد واز پرقدرت ترین سازمانهای مذهبی در عربستان محسوب می شود .
وظائف مهم مرکز عبارتند از :آموزش های اسلا می ، چاپ وتوزیع قر آن و وکتب اسلامی ، آموزش زبان عربی ، کمک مالی کشورها و اداره ها ومو سسه های خیریه در سراسر جهان .مجمو عه ای از مجامع و ادارات وا بسته به این سازمان عبارتند از :
1- مجمع فقه اسلامی .
2-شورای عالی جهانی مساجد .
3- مؤتمر (کنفرانس) تربیت اسلامی .
4- جمعیت اسلامی جوانان .
این سازمان طی ده سال گذشته قریب یک میلیارد ریال صرف ساختمان بنا های اسلامی و ترویج اسلام سعودی نموده است ودولت عربستان مبلغ 35 میلیون ریال به سازمانهای خیریه ،بیمارستانها ودرمانگاه ها درخارج از کشور و 20 میلیون ریال برای نشر ، حفظ قرآن کریم و ارشاد اسلامی کمک کرده است .
امروزه بیش از یک هزار مسجد و صدها مراکز اسلامی در سراسر جهان زیر نظر این سازمان مشغول فعالیت هستند . کمک های این مرکز در کشور های دیگر برای احداث 2 موسسه اسلامی ، 1259 مسجد و1069 مدرسه ، 200موسسه مذهبی ، 134 دانشگاه ، 41 درمانگاه ،76 بیمارستان و یک دانشکده جهان عرب در پاریس هزینه شدهاست . (35)
عباس جعفري در ادامه مي نگارد :
3- سایر مراکز و مؤسسات مذهبی : مؤسسات و سازمانهای دیگری که در عربستان به فعالیت های مذهبی – دینی و خیریه می پردازند عبارتند از :
1- هیئة الامر بالمعروف و النهی عن المنکر
2- الجماعة الخیریه لتحفیظ القران الکریم
3- مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف
4- الندوة العالمیه للشباب الاسلامی
5- المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه (36)
10) استفاده از احساسات مردم و سر دادن شعار جهاد با کافران
ندايي خدا پرستي و خدا جويي در فطرت هر انساني وجود دارد امّا گاهي ممكن است در اثر پيروي انسان از هواي نفس و همدمي با شياطين انسي وجني به اين نداي فطري پاسخ داده نشود بلكه بجاي حق پرستي وخدا پرستي به شرك وچند گانه پرستي كشيده شود ، رسولا ن الهي امدند تا براي شكوفايي اين نداي فطري وبيداري وجدان انسان ها كمك نمايند وانسان ها را از ظلمت كفر وشرك وخود پرستي رهايي بخشيد ه وبسوي مكتب توحيد وخدا پرستي رهنمون باشند ، از زمان طلوع اسلام مسلمانان كه تحت تعاليم مكتب اسلام تربيت شده بودند با شرك وچند گانه پرستي وكفر وانكار حقيقت حساسيت داشته و براي مقابله با اين پديده از جان ودل برخاستند ودر اين راه ازهمه چيز گذشتند. وهابيت كه ازاين حساسيت مسلمين بخوبي آگاه بودند براي جذب وهمسو كردن مردم و نيل به اهداف شان از احساسات مردم با بكار گيري شعارهاي همچون جهاد با كافران ومشركان ، بدعت زدايي ازدين ودعوت به سوي اسلام حقيقي از ديد گاه وهابي استفاده كردند و هنوز اين ابزار را در دست داشته وانسان هاي زيادي را اين دام گرفتار مي كنند . در بعضی کتب شان صراحتا از اين گونه تعابير آمده است که مشرکان عصر ما از مشرکان عصر پیامبر بد ترند .محمد ابن عبد الوهاب در باره مسلمانان هم عصر خود می گوید:« وکثیر من اهل الزمان لا یعرف من الآلهه المعبود ة الا هبل و یغوث ویعو ق ونسرا واللات والعزی و مناة ؟ فان جاد فهمه عرف انّ المقامات المعبودة الیوم من البشر والشجر والحجر ونحوها مثل شمسان و ادریس وابوالحدیدة و نحو هم منها» ؛ (37) و بسیاری از اهل این زمان از خدایان پرستیده شده به جز هبل ویغوث ویعوق ونسر ولات وعزّی ومنات را نمی شنا سند . اگر فهم درستی داشتند می فهمیدند مقاماتی که امروز پرستیده می شوند ، از بشر ودرخت وسنگ ونحو این ها از خورشید وماه و ادریس وابو حدیده ونحو این ها ، از قبیل عبادت همان بت ها هستند .وی می گوید :« شرک کفار قریش دون شرک کثیر من الناس الیوم .(38) درجه کفار قریش بسیار پائین تر از شرک مردم امروز است» .درجاي ديگر می گوید : «فاذا علمت هذا و علمت ما علیه اکثر الناس علمت انّهم اعظم کفرا و شرکا من المشرکین الذین قاتلهم النبی» .(39) هنگامیکه این مطلب را دانستی و دانستی آنچه را که اکثر مردم بر آنند، می فهمی که کفر و شرک افراد این زمان بیشتر از مشرکینی است که پیامبر (ص) با آنان به قتال پر داخت . و ده ها تعابیر از این قبیل که وهابیت از آن استفاده نموده اند و عقاید دیگران را سر کوب ومردود دانسته و عقاید خویش را تبلیغ می نمایند .حامد الگار می نویسد :«ترجمة قران به زبان به زبان انگلیسی به وسیلة محمد تقی الدین هلالی ومحمد محسن قابل ذکر است که در سال 1994م در ریاض چاپ واز طرف عبدالعزیز بن عبدالله بن باز مورد تأیید قرار گرفت . مترجمان ، علاوه بر مطالب دیگر ، در پایان ترجمة شان می گویند : ما دریافته ایم بیشتر کسانی که به دین اسلام می گروند معنی واقعی نخستین اصل اسلامی یعنی لا اله الااله ، محمد رسول الله را درک نمی کنند . آنجه در پشت این تعبیر زشت نهفته است مشرک شمردن اکثریت قاطع مسلمانان به وسیلة وهابیان است» .(40) سيد محسين امين درکتاب تا ریخچه ، نقد وبررسی وهابی ها مي گويد :وهابی ها می گویند : مسلمانان بعد از ایمان کافر شدند و پس از یکتا پرستی مشرک گشتند یا اصلا موحد نبوده وایمان نداشته اند وازابتدا کافر بوده اند بلکه بدتراز کفار ! لذا کشتن آنها واجب وخون شان هدر ودارائی واموال شان حلال می باشد وبنا بقولی می توان کودکان آنهارا به بردگی گرفت .وبه گفتة صاحب خلاصة الکلام، وهابیان مسلمانان را ظرف ششصد سال یعنی پیش از ظهور محمد ابن عبدالوهاب ، کافر ومشرک می دانندو گویند مسلمانان در این مدت بدعت ها گذاشته اند .آنها می گویند : مسلمانان قبور پیامبران ، صالحان ودیگر اشخاص معمولی که برخی از آنها بد کار هم بوده اند ولی مسلمانان آنها را از اولیاء الله می دانند پرستش می کنند ! وبه همین علت مسمانان همچون مشرکین قریش اند که بت های از سنگ و چوب را می پرستیدند ویا فرشتگان و پریان را پرستش می کردند وهمچون نصاری هستند که عیسی ومادرش مریم را عبادت می کردند .مسلمانان از مرده ها طلب حاجت وکمک می کنند وآنها رات برای کشف مهمات می خوانند واز آنان می خواهند که درحق شان شفاعت نمایند . آنها پیامبر را صدا زده و او را برای شفاعت نزد خدا می خوانند و برای او نذر کرده وقربانی می کشند و قبر او و دیگر پیامبران و صالحان را محترم می دارند و گنبد وبارگاه بر آنها می سازند و ضریح فراهم کرده وروی آن شال های پشمی می اندازند و پرده ها وپارچه ها روی آنها می کشند و چراغ روشن می نمایند و بدور آنها طواف می کنند چنانکه بت پرستان به اطراف بت ها می گشتند وبرا ی ایشان نذر ها میکردند و آذین می بستند .مسلمانان برای این زیارتگاه ها روز های ویژۀ قرار داده اند ودر آن روز خاص به طواف درو آن ها می پردازند و آنها را بوسیده و قبر را مسح می کنند وبه قصد تبرک از خاک آنها بر میدارند و کنار آنها نماز می خواندند بلکه مقابر را نماز خانه قرار می دهند .مسلمانان به عزم زیارت این مکان ها حرکت می کنند وروی کاغذ ها جمله های متضمن حاجت وتقا ضا بعنوان :« ای سرور من فلان حاجت مرا بر آور ….» وهمه این کارها و اعملی که مسلمانان در مقابل مشاهد می کنند شرک است وعبادت صاحب قبر حساب می شود .(41) اولیویه کاره می گوید :«عقیدۀ تکفیر وجهاد درسنت حنبلی به خوبی روشن است و علیه مسلمانان غیر حقیقی ، فرق مختلف شیعیان افراطی ودیگر افراد مرتد بسیار شدید است .می دانیم که بنا بر اعتقادات اخوان که بطور غیر مشروط معتقد به تعلیمات عبدالوهاب وبالنتیجه ابن تیمیه هستند ، کلیه مسلمانان بجز خود آنها ، بخصوص اهل حجاز ، شیعیان احسا، کویت وعراق ، مسلمانان ماوراء اردن وسوریه هدف جهاد آنان به شمار می روند» .(42)
11) اتهامات ونسبت های دروغین
اتهام ونسبت های دروغین وبکار بردن الفاظ زشت علیه دیگران به ویژه شیعه ، یکی از روشهای دیگر وهابیون است تا از این طریق وجهة دیگران را درعالم مخدوش وتصویری بدی از آنها در جهان ترسیم کنند که این وسیله را از آغاز پیداییش شان الی کنون مورد استفا ده قرار داده اند ، دیگران به ویژه شیعه را گاهی کافر ومشرک ، گاهی مرتد و بت پرست وبد تر از آن می نامند .به عنوان شاهد علامه به نقل از رسالۀ تطهیر الاعتقاد عن ادران الالحاد نوشته محمد بن اسماعیل یمنی صنعانی ( معاصر محمدبن عبدالوهاب ) :« هرگاه سؤال شود که قبوریون گویند : ما مشرک نیستیم و برای خدا شریک قرار نداده ایم و پناهندگی بر قبر اولیاء و انبیاء مشرک نیست »در پاسخ می گوییم :« آنان به زبانی سخن می گویند که در دلشان نیست اینان معنی شرک را نفهمیده اند چون تعظیم اولیاء و کشتن قربانی برای آنها و امثال آن همگی شرک است و این سخن شان فائده ای به آنها ندارد چون عمل شان سخن شان را تکذیب می کند» .وی با مطرح کردن بحث جهل به شرک ادامه می دهد : « فقها در باب ارتداد گفته اند : اگر شخصی سخنی کفر آمیز بر زبان براند اگر چه معنای آنرا قصد نکند ، کافر می شود و این هم خود دلیل آن است که آنها ماهیت اسلام و توحید را درک نکرده اند ، پس کافرند ؛ آنهم کافر اصلی نه مرتد . و کسی که شب و روز و آشکارا و پنهان و از روی ترس و طمع خدا را می خواند مع ذلک سپس دیگری را نیز می خواند، در پرستش خدا دچار شرک شده است» .(43) حسینی قزوینی می گوید :وهابیت در کتابی به نام الشیعة و التقریب که چند سال جلو تر در عربستان سعودی نوشته شده ، مؤلف آن مبانی وحدت و تقریب را مطرح می کند و در پایان می گوید : ما باید با مسلمانها وحدت داشته باشیم ولی شیعه را مسلمان نمی دانیم ! اولین شرط تقریب با شیعیان این است که ثابت کنند که مسلمان هستند ! شخصیت شماره دو علمی عربستان چندی پیش بطور رسمی اعلام گرد که من فتوای دهم که شیعیان به چند دلیل کافر است :اول این که اینها قرآن را تحریف شده می دانند ، دوم این که صحابه و سنت پیامبر را قبول ندارند، سوم به اهل بیت متوسل می شوند، بنابر این شیعیان عضو امت اسلامی نیستند. در عربستان یک هیئت عالی وجود دارد که در راس آن مفتی اعظم عربستان است و ازین هیئت بطور رسمی اعلام کرده که امکان تقریب با شیعه وجود ندارد همان گونه که تقریب با یهود و نصارا برای ما امکان پذیر نیست بر همین اساس است که عبدالمالک ریگی در ایران شاخه نظامی وهابیت را ایجاد کرده و جنگ مسلحانه با نظام جمهوری اسلامی به عنوان مظهر حکومت شیعی و کشتن شیعیان را واجب و وسیله رسیدن به بهشت اعلام می کند .زر قاوی – رهبر وقت شاخه نظامی وهابیت در عراق – دو ماه قبل از هلاکت ، رسماً اعلام کرد که دشمن واقعی ما امروز امریکا و اسرائیل نیستند بلکه شیعیان هستند . در جنگ سی و سه روزه حزب الله لبنان با صهیونیسم، سه تن از رهبران فکری و دینی وهابیت فتوا دادند که هرگونه مساعدت به حزب الله حرام است چرا که اینها در حقیقت جسم شیطان هستند ! حتی دعا کردن برای پیروزی حزب الله را گناه کبیره دانستند .(44)عباس جعفری در فصلنامة پویا به نقل از علمای اهل تسنن می گوید :محمد بن عبدالوهاب اگر می خواست کسی را وهابی کند ، می گفت باید چند شهادتین را جاری کنی ، اگر این شهادت ها را به زبان می آورد ، او را مسلمان تلقی می کرد وگرنه گردنش را می زد ! می گفت باید شهادت بدهی که
1. کافر بودی وبا ورود به این مذهب مسلمان شدی ؛
2. پدر ومادرت در حال کفر از دنیا رفته ان وحق استغفار برای آنها را نداری ؛
3. تمام علمای اسلامی به حال کفر از دنیا رفته اند و حق طلب مغفرت به آنها را نداری ؛(45)گاهی یک سری عقاید و افعال مضحک وبی اساس را به شیعه نسبت مید هند که هیچ احمقی این کار ها را انجام نخوا هد داد واز این رو میخواهند چهره شیعه را در دنیا مخدوش ومنفور جلوه داده و عقاید خویش را در جهان تبلیغ نمایند که برخی از ان ها به عنوان نمونه ذیلا ذکر می شود: شیعه اجازه می دهد که در اطراف مرقدهای امامان شان طواف کنند و بجای خانه خدا به حج شاهد مشرفه بروند و شیعه ها قربانی ها و نذورات خود را به پیغمبر و امامان خویش تقدیم می دارد . شیعه ها قبور پیغمبر و ائمه خویش را مسجد می دانند و آنها را پرستش می کنند همچون کعبه روبروی آنها به نماز می ایستند .(46) يكي از اتهامات معروف شان اين است كه درمیان عامه شان از دیر زمان این باور را رائج کرده اند که تمام شیعیان هنگامی که مراسم حج را به جا می آورند هدفی پنهانی را در سر می پرورانند و آن آلوده کردن کعبه مقدس با مدفوع انسانی است ، در واقع چنین ادعا می شود که دست کم یک شیعه در چند دهه پیش به این جرم اعدام شده است(47) جعفر مرادی در فصلنامه فرهنگ پویا آورده است :قفاری یکی از اساتید دانشگاه های مدینه، در کتاب « اصول مذهب الشیعة الامامیة » آورده است: امام خمینی اسمش رادر اذان نماز ها داخل کرده است و حتی از اسم پیغمبر اکرم هم پیش انداخته است. پس اذان نماز در ایران بعد از این که (امام)خمینی به قدرت رسید در تمام استان ها وشهر های شان این گونه است : الله اکبر الله اکبر خمینی رهبر اشهد ان محمد رسول الله .(48)
12) نشر کتاب ها ی دروغین
یکی ازا بزار تبلیغ وهابی ها نشر وانتشار کتاب های دورغین علیه مذاهب وفرقه های اسلامی است و برای تبلیغ وپیشبرد اهداف شان ، دست به مقابله با کتب شیعه و برخی اهل سنت برده وبا حذف برخی عبارات ویا جابجایی بعضی کلمات اهداف شان را دنبال می کنند. يكي از كارشناسان بحث فرقه ها ونحله هاي اسلام مي گويد: اولین روش وهابیت برای جذب نیرو و تضییع شیعه ، مبارزه با کتابهای شیعه است . شیعیان بیش از همه مذاهب بلکه همه ادیان به گفتمان و استدلال عقلی می پردازد ، وهابیت کتابهای را علیه شیعه در چاپخانه های اهل سنت به چاپ می رسانند و با تهدیدات فراوانی در بین اهل سنت پخش می کنند . عده ای متوجه این قضیه می شود اما دستگاه رسانه ای وهابیت آنقدر با بوق و کرنای قوی عمل می کنند که این تک صداها به گوش جهانیان نمی رسد ، آنها همچنین در کتابهای اهل سنت دست برده و آنها را بصورت تحریف شده چاپ و منتشر کرده اند .حمایت های مالی بسیاری هم از این گونه کتابها می شود و در مواردی بسیاری به چاپخانه ها هم کمک کرده اند تا این کتابها را با قیمت ارزان در دسترس دیگران قرار گیرد . همین طور کتابها را خریده و بصورت رایگان به کتابخانه های بزرگ دنیا اهدا کرده اند تا کتابی که در کتابخانه اهل سنت است تحریف شده باشد . به عنوان مثال تفسیر روح المعانی شیخ محمد آلوسی را – با آنکه فردی شیعه ستیزه بود – پس از حذف تمام احادیثش که رنگ و بوی مبارزه با وهابیت داشت ،چاپ کرده اند چون او روایاتی را نقل کرده که می تواند در تمجید فضایل اهل بیت(ع) یا نقد تفکر وهابیت مورد استفاده قرار گیرد .کتابهای دیگری در مکه چاپ شده است که به شدت علیه شیعه است در بین کتاب نوشته شده : قال علی ابن موسی الرضا : نحن ابناء الله ، علی ابن موسی الرضا گفت : ما پسران خدا هستیم آدرس آن را هم اصول کافی ج 3 چاپ تهران ذکر کرده است . با مراجعه به این کتاب می بینیم از ریشه دروغ است در اصول کافی به نقل از حضرت آمده : نحن امناء الله ، ما امین های خدا هستیم اما وهابیان در مقام تحریف « م » را به « ب » تبدیل کرده اند و نوشته اند : ابناء الله . وی می افزاید : در ادامه این تحریف ها ودست بردن درمنابع اسلامی ، کار دیگر آنها گزینش وخلاصه کردن کتاب هاست و دقیقا چیز های حذف می شوند که در تمجید از اهلبیت عصمت وطهارت(ع)و یا دال برطعن نسبت به ابابکر وعمر وعثمان و خلفا هستند.(49) هم چنین بنا بر نقل بر خی از سایت ها وهابی ها کتاب های را به نام برخی از بزرگان شیعه مانند آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله جعفر سبحانی و سید عبدالها دی حسینی چاپ نموده اند ودر بین مردم توزیع کرده اند در حال که این بزر گوارا ن از ان اطلاعی ندارند .خانم ابراهيمي آورده است : « اخیرا وهابیان کتاب های را به نام علامه عسکری و آیت الله جعفرسبحانی چاپ ودرمدینه وبقیع توزیع می کننددرحال که این بزر گواران صاحب این تالیفات نیستند» .(50)
13)تحریف متون و تقطیع کتابها
یکی از ابزار های تبلیغی وهابیان تحریف کتاب ها ومنابع حدیثی و تفسیری و تاریخی مسلمانان است . اگر روایات و یا کلماتی که در این گونه کتابها بر ضد آنان آمده باشد آن را تحریف نموده و چاپخانه هارا سفارش به حذف آن نموده و ازمتن کتابها بر می دارند به همین منظور با چاپخانه ها ارتباط بر قرار کرده وشریک می شوند و کتابهای تحریف شده را با قمیت ارزان و یا بطور مجانی در بازار و اختیار مردم عرضه می دارند.علی اضغر رضوانی به نقل از محمد دیرثوی می گوید:«تحریف وحذف احادیث از کارهای دایمی و همیشگی وهابیان است؛ به عنوان نمونه ، نعمان آلوسی تفسیر پدرش شیخ محمود آلوسی را به نام روح المعانی تحریف نمود ، و مطالبی را که به ضرر وهابیان بود حذف کرد و اگر این تحریف نبود تفسیر او نمونۀ تفاسیر محسوب می شد».(51) آنان در برخی موارد اشتباهات و یا مناقب اهلبیت(علیهم السلام) را چنینی تحریف می کنند که بجای کلمات حساس و سرنوشت ساز ، نقطه چین گذاشته و از پیش چشم خواننده بر می دارد و یا کلمات را تغییر می دهند تا معنایی دیگر از ان فهمیده شود ویکی از شیوه های تحریف شان نیز تضعیف احادیثی است که با عقاید شان سازگاری ندارد.(52) همچنین آنان به بهانه مختصر و مفید کردن برخی کتابها ومتون اصلی دست به اختصار مغرضانه و گزینشی می زنند و این گونه حقایق را تحریف می نمایند.
14) آتش زدن کتابخانه ها ومنابع علمی
فجیع ترین کار های که وهابیت مرتکب شد و لکه ننگ آن را در پیشانی شان باقی گذاشت از بین بردن منابع و آتش زدن کتابخانه ها بود ، آنان کتابخانۀ بزرگ «المکتبه العربیه» را که بیش از 60هزار عنوان کتاب گرانقدر و کم نظیر و بیش از 40هزار نسخه خطی منحصر به فرد داشت که در میان آن ها برخی از آثار خطی دوران جاهلیت و قرار داد یهودیان با کفار قریش بر ضد رسول خدا(ص) بود به آتش کشید در این میان که آثار خطی حضرت علی (ع) ، ابابکر، عمر، خالدبن ولید و طارق بن زیاد و برخی از صحابه پیامبرگرامی (ص) و قران مجید به خط عبدالله مسعود بود نیز تبدیل به خاکستر شد .در همین کتابخانه انواع سلاح های رسول اکرم (ص) و بت های که هنگام ظهور اسلام مورد پرستش بود؛ مانند«لات» و«عزی» و«هبل» نیز وجود داشت ازبین رفت. مورخان نقل کرده اند که وهابیان این کتابخانه را به بهانه وجود کفریات دران به آتش کشیدند وبا خاکستر یکسان کردند.(53)
15) فتواهای شديد اللحن
علماءوهابيت بارها فتوا هاي بسيار شديد و تند را عليه شيعه صادر كرده اند ومذهب شيعه را يك مذهب دست ساخته يهودي ، مجوسي ومسحيت ومبتني بر يك سري احاديث جعلي وعقايد پوچ مي دانند آن را غير مسلمان وخطر ناك براي اسلام و غير قابل سازش ميدانند. فؤاد ابراهيم در اين رابطه در نشريه پگاه چنين مي گويد :اگر چه انشقاق شيعه وسني به تاريخ صدر اسلام و مسئله جانشيني پيامبر (ص) باز مي گردد ، ولي ابن تيميه نيز در اين جريان نقش مهمي ايفا كرد . وي پيشگام جدليون سني بود و اعتقادات شيعي را به شيوه نظام مند وبا شدت تمام مورد انتقاد قرار داد .علمای وهابی با الهام از آثار ابن تیمیه شیوه وی را در اهانت و توهین به شیعیان در پیش گرفت، به واسطه تبعیت وهابیون از شیوه جدل ابن تیمیه ، انشقاق و اختلاف مردم عربستان و بطور کلی مسلمین جهان عمیق تر شدند . در دهه 1950 و 1960 م با تلاش علمای بر جسته اهل تسنن و شیعه اختلاف شیعه و سنی کمرنگ تر شد و درین رابطه مجموعه نشست های در قاهره برگذار شد ، در حالی که علمای وهابی موضع گیری اهل سنت و شیعیان برای مصالحه و سازش را به شدت مورد حمله قرار دادند . برخی از علماء وهابیت را به عنوان عامل اصلی انشقاق و اختلاف در جامعه اسلامی بر می شمارند . برخی دیگر این فرقه را تهدید برای اتحاد ملی عربستان و مسلمین سراسر جهان می دانند . دکتر«محمدالباهی » اندیشمند بر جستة سني معتقد است وهابيت شكاف بين شيعه وسني را عميق تر نموده که این امر تاثیر منفی موضع گیری وهابیون را بر می تاباند .(54) « یان ریچارد » معتقد است که یکی از چیزهای که مانع همزیستی مسالمت آمیزبین شیعه و سنی بر شمرده می شود وجودفرقه وهابیت و تفکر آنهاست. حمید عنایت نیز وهابیت را بزرگترین چالش شیعیان از صدر اسلام دانسته است.(55) دربین مردم عربستان نیز مواضع سیاسی و دیدگاه وهابیون نسبت به شیعیان که در آثار آنان منعکس می شود مایه ای اختلاف و تفرقه برشمرده می شود. فؤادابراهیم می گوید:کتاب تبدید الظلام و تنبیه النیام الی خطر شیعه و التشیع علی المسلمین و الاسلام نوشتة یکی از جدلیون بر جسته وهابی به نام « ابراهیم الجبهان » که با هزینه نهاد مال دینی وهابی منتشر شد، نمونه ای از این آثار تحریک آمیز است . این کتاب در اواسط دهه 1970م منتشر شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979م در سطح گسترده داخلی و خارج از عربستان توزیع شد . تحصیلات نویسنده این کتاب بسیار در سطح پایینی است وی از یک دانشگاه دینی فارغ التحصیل نشده و هیچ اثر دیگری نیز تالیف نکرده است . با وجود این کتاب وی مورد استقبال جامعه وهابیون قرار گرفت و درخلال سالهای 1988 1976م نه بار تجدید چاپ شد . هدف اصلی این نویسنده نفی و تقبیح شیعیان است وی در اثر خود ادعا کرده است که یهودیان در راستای اهداف خود تشیع را بنیان نهاده است . (56)وي درمورد سطح علمي ونظرات اين جدلي(ابراهیم الجبهان) برجسته وهابي وهمچنین نظرات و آثار وبرخي ديگر ازعلماء و جدليون وهابي مي افزايد :الجبهان به خلاف مفهوم متعارف رافضی آنرا به معنای « کسانیکه اسلام را بطور کلی نفی می کنند » تعبیر نموده است. وی تشیع را به عنوان یک نظام عقیدتی مهم مبتنی بر احادیث فاسد و بی اعتبار و مجموعه از اندیشه های باطل و پوچ معرفی کرده است . از نظر وی تشیع مذهب جدیدی است که از فرقه های مجوس ، مسیحیت و یهودیت مشتق شده است و این مذهب استبدادی و طاغوتی ، آفت و بلایی است که توسط مراکز یهودی و فراماسونری ، یاوه گویان ، شیادان و احمقان ساخته شده است . آنان که در مورد کفر و بی ایمانی شیعیان تردید دارند مانند شیعیان مجوسی هستند . در واقع این انگ ها و نسبت های ناروا و بی پایه چیزی جز تکرار تهمت های عالم ضد شیعه مشهور ابن تیمیه نیست . جدلیون وهابیون با الهام از ابن تیمیه همین تهمت ها را نسبت به شیعه روا داشتند . « محب الدین الخطیب » در مصر و «احسان اللهی ظاهر » در پاکستان از جدلیون مشهوری بودند که ادبیات جدلی وهابی را ترویج کردند . وهابیون در اواسط دهه 1950م به منظور منع از مصالحه و سازشی شیعیان و اهل تسنن و برای اثبات سازش ناپذیری شیعه و سنی ،اثر الخطیب بنام « الخطوط العریضه » را منتشر و توزیع نمودند ، زیرا الخطیب در این کتاب تشیع را دینی کاملا متفاوت با اسلام معرفی کرده بود . بدین ترتیب علمای وهابی هرگونه مصالحه و سازش شیعه و سنی را نفی کردند .یکی از علمای افراطی و تندرو سعودی بنام شیخ بن جبرین با الهام از الخطیب در ین رابطه چنین می گوید : « آنان که هنوز در مورد رافضی بودن شیعیان تردید دارند باید اثر الخطیب بنام « الخطوط العریضه » و آثار « احسان اللهی ظاهر » و « غفاری » را در مورد عقاید و آرای شیعیان مطالعه کنند . شیخ بن باز ، مفتی اعظم عربستان سعودی نیز معتقد است تشیع دینی متفاوت و مجزا از اسلام است و همانگونه که مصالحه اهل تسنن با یهودیان مسیحیان و بت پرستان امکان پذیر نیست سازش شیعیان و رافضیان نیز غیر ممکن است . (57)محمد خالد الحداس ، از اساتید دانشگاه اسلامی مدینه درین رابطه می گوید : وهابیون با شیعه سازش نمی کنند وچون اختلاف این دو گروه از مبانی و اصول دینی نشأت می گیرد این مصالحه بی پایه و اساس است .وهابیون بر اختلافات اساسی بین شیعه و سنی تاکید می کنند و در آثار ضد شیعی آنان دو مقوله سبّ و رفض به عنوان مهمترین موضوعات تحریک آمیز معرفی شده و معني رفض را نفی خلفای سه گانه ، اصحاب و همسران پیامبر به ویژه عایشه دختر ابابکر و حفصه دختر عمر سب و نفی مشروعیّت خلافت خلفای سه گانه مي دانند .(58) وهابیون افراطی شیعیان را دشمن می پندارند و با آنان به مشابه یک دشمن رفتار می کند در سال 1991م عبد الله بن عبد الرحمن الجبرین یکی از اعضای وقت شورای عالی علماء فتوای صادر کرد که بر بنای آن شیعیان مرتد معرفی شده است و ریختن خون آنان را مباح و دانسته است وی در ژانویه 1994 م در پاسخ به سوالی در خصوص نماز شیعیان در مساجد سنی فتوایی صادر کرد و طی آن تصریح کرد که شیعیان دشمن هستند و به دلیل دروغی که به خدا بستند در جنگ با خدایند . وی در فتوایی دیگر همان سال در پاسخ به سوالی درباره نحوه برخورد با شیعیان در محل کار گفت : نشاندادن انزجار ، بیزاری و تنفر نسبت به آنها ضروری است و تلاش برای انقیاد و سرکوب آنها اولی است.(59)
16) اعمال تبعیضات داخلی
یکی از حربه های که وهابیون برای تبلیغ وهابیت استفاده می کند اعمال تبعیض است كه اين امر ، در عربستان سعودی متأسفانه به شدت اعمال می گردد و وهابیت سایر فرق به ویژه فرقه شیعه را در تنگنا و محرومیت قرار دادند تا از این طریق آنها مجبورشوند مذهب وهابیت را بپذیرند به عبارت دیگر استفاده از حق شهروندی بدون تمایز یک شیعه، در عربستان، منوط به اختیار مذهب وهابیت می باشد . که ما ذیلاً به برخی موارد آن اشاره می نماییم :

الف )تبعیض دربُعد آموزش

يكي از تبعيضات كه در كشور عربستان بر عليه شيعيان از طرف وهابيون شديدا اعمال مي شود تبعيض در مدارس ودانشگاه ها است بطور كه روحيه آن هادايما با الفاظ وتعابير زشت معلمين وهابي شان دراذيت، ونظرات وآثار علمي شان قرباني تعصبات متحجرانه وهابيت مي شود .بهزاد احمدي در اين رابطه مي نويسد : از بعد آموزشی در مدارس و دانشگاه ها نیز درجات بالاي تبعیض قابل مشاهده است . دانشجویان شیعه از تعصب و خصومت آشکار اساتید وهابی که مرتباً آنها را به عنوان کفار ، مشرک یا رافضی می خوانند در عذابند ، آنها در دانشگاها به سختی پذیرفته می شوند و به عنوان کادر اجرایی یا آموزش استخدام در نمی آیند . در مقاطع تحصیلی تکمیلی بخصوص در دانشگاهای علوم دینی نظیر دانشگاه محمد بن سعود یا دانشگاه اسلامی در مدینه دانشجویانی که پایان نامه خود را علیه شیعیان بنویسد تشویق شده و پایان نامه های آنان را با هزینه دولت چاپ و منتشر می شود.(60) در بعد آموزش دینی نیز وضعیت بسیار تبعیض آمیز و طالبانه است رژیم سعودی آموزش دینی را از پایین ترین سطوح تا سطوح عالی آنچه در مراکز دولتی و چه در مراکز خصوصی تحت نظارت و کنترل خود دارد و روحانیون شیعه حتی اجازه ندارند که به شکل خصوصی به آموزش آموزه های شیعه بپردازد . ازین رو بسیاری روحانیون تحصیلات خود را در عراق یا ایران می گذرانند و به عربستان باز می گردند .(61)

ب) تبعیض از بُعد دینی و اعتقادي

در كشور تحت حكومت وهابيون عربستان آ زادي ديني و اعتقادي وجود ندارد به طور كه اقليت هاي مذهبي آن سرزمين ولو اصالتا مال همان مرزوبوم باشند نمي توانند مراسمات ديني و عنعنات مذهبي شان را بطور آزاد بر گزار نمايند . شيعيان عربستا ن كه حتي قبل از ظهور وهابيت بلكه از همان زمان طلوع اسلام در آن سرزمين ساكن بودند ، در زمان حاضراز آزادي ديني و اعتقادي برخور دار نيستند. نويسندگاني به نام هاي كراهام اي. فولر و رند فرانكه در مقالة تحت عنوان «شيعيان عربستان سعودي»مي نويسند : شیعیان عربستان سعودی به لحاظ مذهبی در معرض تبعیض دینی نظام مند رسمی و قانونی قرار دارند . آنها تنها شیعیان جهان اسلامندکه بطوررسمی مسلمان بودنشان انکارمی شود. در سال 1927 م علمای رده بالای سعودی فتوایی صادر کردند که دلیلی بر کافر بودن شیعیان داشت یعنی محکومیت آنان به عنوان افرادی مرتد و کافر ، که سطوح مجازات مرگند . این اعلامیه بیان می کرد که شیعیان حق ندارد اعمال دینی شان را بجا آورد و اگر این تحریم را زیر پا بگذارند باید از سرزمین مسلمانان تبعید شوند .در سال 1991م یک عالم رده بالاي شان بنام بن جبرین با صدور فتوایی دوباره بر کافر بودن شیعه تاکید کرد با صدور چنین حکمی کشتن آنان از لحاظ فقهی غیر مشروع نخواهد بود .(62) در جاي ديگر مي افزايند :به گفته شیعیان آنان اجازه ندارند هیچ نوع آثار نوشته شده ای مذهبی در باره تشیع در اختیار داشته باشند و در صورت تلاش برای وارد کردن چنین آثاری باز داشت می شوند . اذان به شکل شیعی اش مجاز نیست و باید به روش سنیان مطابقت داده شود . پلیس اخلاقی ( مطوعین ) اغلب در خیابانها برای شیعیان ایجاد مزاحمت می نمایند . خوردن غذای شیعیان در مراسم بزرگداشت روز عاشورا بطور رسمی برای سنی ها ممنوع است . و وهابی های افراطی گوشتی را که شیعیان ذبح کرده باشند نمی خرند چرا که آنرا « نجس » می دانند . بر اساس عرف وهابی ، مردان شیعی نمی توانند با زنان سنی ازدواج کنند .(63) مهدي بهرام شاهي در نشريه پگاه آورده است :«در سال 1927 م علمای وهابی فتوای صادر کردند که به موجب آن شیعیان ملزم می شدند اعتقاداتشان را ترک نموده و به وهابیت بگروند ، پس از صدور این فتوا اقدامات خشونت آمیزی علیه شیعیان صورت گرفت و وهابیون تلاش کردند حسینیه ها و مساجد را بر چینند و لی به علت پایداری و مقاومت شیعیان تلاش وهابیون ناکام ماند»(64) .وي در ادامه مي نويسد : اسما عیلیه ها مصمم شدن مانند شیعیان امامیه شرقی عربستان مراسم سوگواری شهادت امام حسین(ع) را بطور علنی بر گذار کنند که این تصمیم واکنش حکو.مت وهابیون را در پی داشت این حرکت اسماعیلیان با تشدید فعالیت های تبلیغی وهابیون در منطقه مقارن بود ، وهابیون تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا اسماعیلیان را به کیش خود در آوردند ، به علت نا مناسب بودن شرایط جامعه عربستان برای فعالیت گروهی و اجتماعی شیعیان نتوانستند به طور رسمی خود را سازماندهی کنند. بنا بر این علت اتخاذ این رویه نبود آزادی بیان وعقيده در کشور عربستان است.(65) ور نر در كتاب جامعة شيعة نخاوله در مدينه منوّره مي نويسد :يكي از علماي وهابي به نام ناصر بن سليمان العمر در بارة وضعيّت شيعيان در عربستان وفعاليت شان گزارشي را براي عبدالله بن باز تهيه كرده ودر آن مي نويسد : حضرت شيخ عبدالله بن باز (حفظه الله) وحضرات گرامي اعضاي كبارالعلماء سلام عليكم .به استناد حديث نبوي «الدين نصيحة» بر خود واجب مي دانم در اين ياد داشت شما را نسبت به رافضيان وفعاليت هاي آنان و اهداف پنهان وخطر ناك شان با خبر سازم .سروران : من اين حقايق را در اختيار شما مي گذارم و شما خود مي دانيد براي برائت ذمّه وكمك به مسلمانان چگونه عمل كنيد آشكار است :
الف – چراغاني ، نصب پلاكارت ،بر گزاري سخنراني ، توزيع شيريني در حسينيه هاي قطيف و احساء به مناسبت هاي خاص مانند عيد غدير يا تولد اين امام و آن امام .
ب- ساختن حسينيه و گذاشتن بلند گو ها در آن .
ج- بيشتر رافضيان هنگام حضور درمسجد نبوي كتا بهاي متعلق به مذهب خود را به همرا داشته ودر آن جا مي خوانند .(66)بهزا د احمدي در مقالة با عنوان «جامعه شيعي در عربستان سعودي » مي نويسد :در حال که عربستان بیش از 37850 مسجد دارد و تاکنون بیش از1600 مسجد در سراسر دنیا ساخته است شیعیان عربستان حق ندارد مسجدی برای خود بنا کنند و تاریخ ساخت محودو مساجد بوجود نیز به زمان حکومت عثمانی ها باز می گردد . علاوه بر این بسیاری از مساجد و حسینیه های شیعیان در شهرهای مختلف شیعه نشین تخریب شده و شیعیان خانه های خود را بطور مخفی به مسجد و حسینیه تبدیل کرده است . مساجد شيعیان در روزهای مراسم مذهبی توسط پلیس بسته می شود و شیعیان حق ندارند ، در شهرهای چون قطیف ، حتی مراسم جشن عروسی خود را در هتل ها یا اماکنی عمومی برگذار کنند . (67)

ج) تبعیض فرهنگی

در نظام آموزش و پرورش نیز تعالیم وهابی بر شیعیان تحمیل می شوند آنها نه تنها اجازه تعليم تشیع را ندارند بلکه مجبورند آموزه های وهابی را که مشتمل بر تقبیع رسمی و تحریم تشیع هستند فرا گیرند در درس تعلیمات دینی که بخش مهمی از برنامه آموزشی مدارس از دوره ابتدایی تا دبیرستان است تنها وهابیت تعلیم داده می شود و تشیع آشکارا حتی در مناطق شیعه نشین محکوم می گردد . کتب درسی دینی بر عقاید متحجرانه وهابی تاکید می ورزند و آن دسته از عقاید اعمالی را که با وهابیت ناسازگار باشد کفر و شرک می خوانند .مدارک زیادی گواهند که بر خی از دانش آموزان بویژه دختران نوجوان بر اثر تبلیغات مذهبی ضد شیعی دست از تشیع کشیده اند از این روست که شیعیان نگران از دست دادن فرهنگ و هویت شان هستند و بیم آن دارند که در فرهنگ تحمیلی حکومت جذب شوند ، فرهنگی که از جمله اهدافش تضعیف تشیع به عنوان یک مذهب و سنت است .(68)

د) تبعیض درتصدي و اجراي قانون

در سر زمين عربستان شيعيان از حقوق قانوني بدون تبعيض به عنوان يك شهروند عربستاني بر خوردار نيست و تبعيضات در تصدي پست ها ومناصب دولتي واجراي قانون عليه شيعيان اعمال مي گردد. كراهام اي. فولر و رند فرانكه در مقالة خويش مي نويسند : «شیعیان از تمامی مشاغل مهم حکومتی محروم اند و حتی در امور مربوط به مناطق خود نیز از حق خود مختاری و خود گردانی بر خوردار نیستند وبراي شیعیان دست کم پنجاه در صد دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی ممنوع است در دادگاه به شیعیان اجازه شهادت داده نمی شود و علاوه بر آن جایگاه شیعیان با سنیان در دادگاه برابر نیست . در دادگاه های سعودی هیچ قاضی شیعه ای وجود ندارد» .(69) بهزاد احمدي در نشريه پگاه مي نويسد : «از مظاهر تبعیض آشکار این است که تا کنون از شیعیان در پست های رسمی حکومت یا اصلا حضور نداشته است و یا بطور نادر حضورداشته است وتاکنون هیچ وزیری ویا عضو کابینه ای سلطنتی شیعه نبوده است».(70)

ه) تبعیض اقتصادی

در حكومت وهابيت شيعيان در بخش اقتصادي نيز از آن حقوق كه يك شهروند وهابي استفاده مي كند بطور يك سان بر خوردار نيست بلكه كما كان تبعيض اعمال مي گردد. كراهام اي. فولر و رند فرانكه دراين باره نيز در مقالة خويش مي نويسند: « استان الحساء از رفاه عمومی که مشخصة بخش های دیگر كشور است سهمی ندارد . شیعیان منطقه مرتب ازکار اخراج می شوند زنان شیعه از زمانهای گذشته حق معلم شدن را نداشته اند این در حالی است که معلمی یکی از اندک مشاغلی است که درین کشور پادشاهی برای زنان مجاز نیست» . (71)تمام اين تبعيضات كه از طرف وهابيون عليه شيعيان صورت مي گيرد با هدف گسترش وتبليغ انديشه هاي وهابيگري وتضعيف مذهب وفرهنگ شيعه اعمال مي گردد زيرا آنان مي خواهند از اين طريق شيعيان را در تنگنا وفشار قرار دهند تا از مذهب شان دست كشيده و مجبورا به مذهب وهابي گرايش پيدا كنند .
17) تخریب قبور
1.مسلمانان از آغاز پیدایش اسلام تا قرن حاضر ، هرگاه یکی از بزر گان دین از دنیا رحلت کرده است ، به جهت شدت علا قه و احترامی که برای او در حال حیاتش قائل بوده اند ، پس از مرگ نسبت به مرقد او اهمیت واهتمام ویژۀ قائل شده اند وبرای ابراز محبت و احترام به صاحب آرامگاه به زیارت مرقد او می روند ، گاه در جوار مرقدش به دعا وعبادت پروردگار عالم مشغول گشته وبرای آسایش و راحتی زیارت کنندگان اقدام به تأسیس بنا و ساختمان نموده اند وگاه از روی تقدس وحرمتی که برای صاحب مرقد قائل بوده اند ، بر قبر او به عنوان تجلیل وتکریم ، قبّه وبار گاه ساخته اند و بالاخره برای روشنایی بنا ، شمع وچراغ روشن کرده اند . این گونه اعمال تقریباً در تمام دوران اسلامی وجود داشته و به صورت یک سنت در جامعۀ اسلامی درآمده است . اما وهابیّت با تمام این اعمال به عنوان مظاهری از شرک و بت پرستی ، به شدّت مخالفت ورزیده و براي از بين بردن اين ارزش ها وباور هاي ديني سخت مي كوشند وبراي تحقق اهداف شان دست از هيچ جنايتي برنداشتند . نجم الدين طبسي نمونه هایی از فتاوای آنهارا در اين مورد بدين شرح آورده :
2.صنعانی می گوید : با رگاه به منزلۀ بت است چون کاری که مردم زمان جاهلیت برای چیزهای به نام بت ، انجام می دادند ، همان کار را « قبوریون » برای چیز ی که نام آن را قبر یا مشهد ولی گذاشته اند ، انجام می دهند . به هر حال همان عمل مردم دوران جاهلیت است ، با اسم دیگر ؛ لکن با تغییر اسم از بت بودن خارج نمی شود.(72)
3. ابن قیم (شاگرد ابن تیمیه) گوید: بنا های قبور ، به صورت بت ها و طاغوت ها بر گرفته شده و مورد پرستش قرار می گیرد . ویران نمودن آنها واجب است وپس از قدرت بر ویرانی ، ابقای آنها به همان صورت –حتی یک روز – جائز نیست ؛ چرا که آن ها به منزلۀ لات و عزّی و یا بزرگترین شرک ها است .(73)
4. وهابیان در نامة به شیخ الرکب المغربی ، تصریح کردند : به تحقیق آنچه که از تعظیم قبور انبیاو غير آنان ، به صورت بنا وگنبد برا فراشته می شود ، از جمله وقایعی است که پیامبر (ص) ازآن خبر داده است . حضرت فرمود ده است : قیامت بر پا نمی شود مگر آنکه زنده ای از امت من به مشرکان ملحق می شوند و گروهی از امت من به پرستش بت ها بپردازند.(74)
5.قاضی القضات وهابی ها (عبدالله بن سلیمان بن بلیهد) در روز نامۀ امّ القری می گوید : تا قبل از قرن پنج ساختن قبّه وبنا معمول نبود ، و این بدعتی است که از قرن پنجم به بعد ایجاد شد .(75)
6.پاسخ منسوب به علمای مدینه : ممنوعیّت ساختن بناء بر قبور اجماعی است . احادیث صحیحی بر ممنوعیّت آن دلالت دارد ؛ از این جهت گروهی بر تخریب کردن آن فتوی دادند .(76) این بود نمونه های از فتاوای رهبران فرقۀ وهابیت که با دلایل سخیف و بر خی زمینه سازی ، ان ها را صادر نمودند وبا حملات بسیار وحشیانۀ برای تخریب قبور و مراقد بزرگان دست بکار شدند تا از این طریق عقاید ومقدسات دیگران و به ویژه شیعه را سرکوب نموده وتفكر خود شان را به جهان تبلیغ نماید . بر اساس نقل صلاح الدین مختاری – از نویسندگان وهابی – وهابی ها به فرماندهی امیر سعود در سال 1216 هـ .ق ، با لشکر عظیم از مردم نجد و عشایر جنوب حجاز و تهامه به سوی عراق حرکت کردند . آنان در ماه ذی القعده به شهر کربلا رسیدند و آنجا را محاصره کردند .(77) سپس به صورت غافلگیرانه وارد کربلا شدند و بسیاری از اهل آنجا را در کوچه و بازار و خانه ها کشتند . آنان گنبد و حرم امام حسین(ع) را خراب کردند و جواهر های حرم را به چپاول بردند و سنگ روی قبر را که با دانه های زمرد و یاقوت و جواهرات دیگر آراسته شده بود کندند ،آنچه از اموال ، اسلحه ، لباس، فرش ، طلا و قرآن های نفیس در شهر یافتند ربودند .(78) و نزدیک ظهر از شهر بیرون رفتند در حالی که نزدیک به دو هزار ارتش از اهل کربلا را کشته بودند . امیر سعود با سپاهی مرکب از بیست هزار مرد جنگی به شهر کربلا حمله ور شدند و چنان رسوایی در شهر به وجودآوردند که در وصف نمی گنجد . حتی گفته اند آنان در یک شب بیست هزار تن را به قتل رساندند وكلاً نزدیک پنجاه نفر را نزدیک ضریح و پانصد نفر را بیرون ضریح به قتل رساندند و به هر کس برخوردند بی رحمانه کشتند و حتی بر پیران و خرد سالان نیز رحم نکردند .در کتاب پاسخ به شبهات وهابیت طاهري خرم آبادي آمده است:مرحوم علامۀ عاملی در آخر جلد هفتم مفتاح الکرامه ـ که یک کتاب فقهی است ـ می نویسد : « این جزء از کتاب بعد از نیمه شب نهم رمضان المبارک 1225 به دست مصنّف خاتمه یافت در حالی که دل در نگرانی و تشویش بود ؛ زیرا اعراب عنیزه ـ که وهابی هستند ـ اطراف نجف اشرف و مشهد حسین (ع) را احاطه کرده اند ؛ راهها را بسته و زوّاری که از زیارت نیمه شعبان به اوطان خود باز می گشتند ، غارت نموده و جمع کثیری از آنان را کشتند که بیشتر زوّار ، ایرانی بوده اند و گفته می شود عدد کشه شدگان یکصد و پنجاه نفر بوده اند .»(79) در كتاب چالش هاي فكري وسياسي وهابيت آمده : سید ابوطالب اصفهانی ، مقیم هندوستان در سفر نامه خود ، از هنگام بازگشت از لندن و عبور به کربلا می نویسد : قریب بیست و پنج هزار وهابی با اسب های عربی و شترهای نجیب وارد کربلا شدند و صدای « اقتلوا المشرکین » و « اذبحوا الکافرین » ( مشرکان را بکشند وکافران راسرببرید ) سر دادند . بیش از پنج هزار نفر را کشتند و زخمی های بی شماری بجا گذاشتند . در صحن مقدس ، خون از بدن های سر بریده روان ، و گنبد و حجره های ضحن از لاشه مقتولان ، پر بود . شدت آن حادثه به حدی دلخراش و سنگین بود که وقتی من بعد از یازده ماه مجدداً وارد شهر کربلا شدم ، هنوز این حادثه آن قدر تازگی داشت که جزنقل آن حادثه چیزی دیگر نبود و راویان این حادثه بزرگ ، درهنگام حکایت می گریستند و از شنیدن آن موها بر بدن سست می شد … (80)در كتاب مذكور چنين ادامه ميدهد :سنت جون فیلبی می گوید : شمشیر بر گردن های اهل کربلا نهادند و مردم را بی رحمانه کشته و هم اشیای قیمتی را غارت کردند .دکتر محمد عوض الخطیب می گوید :لشکری نزدیک به بیست هزار نفر از اعراب نجد ، کربلا را محاصره کردند و ناگهان وارد شدند . اهل آنجا را به سرعت کشتند و حتی برای کودکان نیز راه نجاتی نبود .خزینه ها و جواهرهای نفیس را بردند و ضریح را از جای خود کندند . . .موقعیت بسیار وحشت ناک و قربانگاه بس بزرگی بود که خون به سیلاب تبدیل شده بود. وهابیان پس از کشتار بی رحمانه اهل کربلا هتک حرم حسینی راهی نجف شدند .چون اهل نجف ، جریان کربلا و غارت مدینه را شنیده بودند ، کمی آمادگی داشتند . ازین رو به برداری دفاع بر خواستند . حتی زنها از خانه ها بیرون آمده بودند و مردان خود را برای مقابله تحریک می کردند تا اسیر قتل و غارت وهابی ها نشوند در نهایت این کار باعث شکست مهاجمان و عقب نشینی آنان گردید .(81) در مورد جنايات وهابي ها در نجف اشرف آمده : «آنان در سال1221 هـ .ق بار دیگر به نجف حمله کردند و نزدیک بود شهر را تسخیر کنند ولی باز شکست خوردند و شماری از آنها کشته شده بودند بر گشتند .آنان در جمادی الثانی سال 1222 هـ .ق دگر بار به نجف حمله کردند ولی اهل نجف آمادگی کامل داشتند از شهر دفاع کردند . همچنین در سال 1225 هـ .ق نیز به نجف هجوم آوردند و راه زوار را بستند و شمار زیادی ( نزدیک به یکصد و پنجاه نفر از زائران ) را میان کوفه و نجف کشتند».(82)و در مدت نزدیک به 10 سال چندین بار شدیدترین حمله ها را به این دو شهرانجام دادند.در باره اي جنايات وحشيانه وهابي در تخريب آثار ارزشمند اسلامي چنين نگاشته است : «سپاه وهابیان به فرماندهی امیر سعود ، در هشتم محرم سال 1218 هـ .ق وارد مکه شد و آنجا را اشغال کرد . مردم مکه که پیش تر خبر جنایت وهابی ها را در طایف شنیده بود از تکرار فاجعه ، ترسیدند و سلطه او را پذیرفتند . آن گاه امیر سعود از آنان خواست که قبه و بارگاهایی را که بر قبور ساخته اند با دست خود ویران کند . ازین رو وهابی ها به همراه جمع زیادی از مردم ، با بیل و کلنگ به سمت گورستان جنة المعلّی رفتند و گنبدهای زادگان پیامبر(ص) ، علی(ع) و خدجه(س) را ویران کردند».(83)واما در مورد جنايت هاي وهابيت در تخريب قبرستان بقيع وبا خاك يكسان كردن مزار امامان معصوم چنين آورده :وهابیان درسال 1220هـ .ق به دستور امیر سعود در سال به مدینه حمله کردند و پس از یک سال و نیم محاصره ، شهر را به اشغال در آوردند . قاضی شهر را که از شهر بیرون کردند و مردم را از زیارت مرقد مطهر پیامبر و بزرگان مدفون در بقیع باز داشتند .آن گاه امیر سعود به وهابیان دستور داد تا آثار و قبور بقیع را ویران کنند . ازین رو به همراه آنان به قبرستان بقیع یورشی بردند و آنچه از قبه ها و آثار بر روی قبور بود با خاک یکسان کرند . از جمله قبر چهار امام معصوم . امام حسن مجتبی ، امام زین العابدین ، امام محمد باقر ، امام جعفر صادق علیهم السلام را و همچنین قبر عبدالله پدر پیامبر اسلام را خراب کردند و هر آنچه از اشیای قیمتی و گران بها یافت می شد غارت کردند .
نتیجه:
بعد از فوت شيخ محمد، فرزندانش وآل سعود بر كشور عربستان حكومت دارند و باهم براي گسترش اين تفكر به ويژه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران ، در سراسرجهان تلاش مي كنند .آنها با در دست داشتن منابع وذخائر نفت وگازوتسلط بر حرميين شريفين ازروشهاي مختلف مانند ايجاد رعب ووحشت وترورتوسط گروه هاي تند رو در كشور هاي اسلامي ،اصراروتحميل عقيده ، اكمال و اعزام مبلغ در كشور ها ، انتشار وپخش كتب ، درانحصار قرار دادن مراكز انتشاراتي و رسانه اي وكتابخانه اي ، استفادة مغرضانه از دانشگاه ها ومراكز علمي وفرهنگي ، استفاده از احساسات مردم با شعار هاي جذاب همچون جهاد با كافران ، نجات اسلام و بدعت زدايي عليه مخالفين شان وصدور فتوا هاي شديداللحن عليه آنها ، اعمال هر گونه تبعيض در داخل عربستان ، تخريب قبور آرامگاه اولياء وبزرگان دين ، تحريف كتب اصلي ونشر كتاب هاي دروغين وهمچنين اتهامات و نسبت هاي دروغين عليه شيعيان استفاده نموده وشبانه روزبراي تضعيف مذهب شيعه و گسترش تفكر وهابيت با شعار مبارزه با شرك و بدعت هاي رايج ، تبليغ مي نمايند گرچه امروزه بعضي از وهابيون تجدد گرا نگاهي معتدل تري نسبت به رفتار با شيعيان دارد . از آن جاي كه هرزمان روش ومتد خودش را دارد و وهابيت متعصب نيز با همان سلاح و مدل روز به ميدان خواهد آمد ، لذا بر ما لازم است باآگاهي و هوش ياري در پي شناسايي روش هاي جديد اين عنصر خطر ناك باشيم تا در جهت تحريف زدايي از اسلام عزيز ودفاع از حقانيت مذهب شيعه وبيداري مسلمين از دام هاي وهابي موفق تر عمل كرده باشيم.

پي نوشت ها :
 

1.مائده / 99 .
2.دشتی ،محمد، نهج البلاغه، ص38 ( خطبه اول ، قسمت 36و37 ) .
3. لسان العرب ،ج8،ص ، 419.
4. موگهی ، عبدالرحیم ، تبلیغ و مبلغ درآثار شهید مطهری ، صص 22و23 .
5.اعراف/ 79 .
6.مائدة / 99.
7. احزاب/ 39 .
8.بچاری ، جعفر ، تبلیغ ، ص18.
9.جعفری ، عباس،فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386..9
.سلفی گری ، ص197 .10
.مجلّۀ میقات ، شمارۀ 43، ص 198 ، به نقل از روزانۀ عکاظ ، مورّخ 11/9/81 11
نوح / 7 . .12
13. زمر / 17 و 18 .
14.مکارم شیرازی ، ناصر، تفسیرنمونه ، ج 19 ، صص 411 ، 412 و 413 . 
15.همو ، وهابیت بر سر دو راهی ، صص 48 ، 52 و 54
16.همان ص38.
17. مرادي ، جعفر،فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.
18. الگار ، حامد ،وهابیگری ، ترجمة احمد نمايي، صص 14.13 . 
اسد علی زاده ، اکبر،چالش های فکری و سیاسی وهابیت ، ص116..19
20.رضوانی، علی اصغر،سلفی گری وپاسخ به شبهات،صص204و205.
21. ابراهیمی ، محمد حسين ،تحلیلی نو بر عقاید وهابیان ، ص24.
22.مرادي ، جعفر،فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386..
23.سلفی گری وپاسخ به شبهات، ص198.
24. مرادي ، جعفر،فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.
25 . ماهنامه خبری و تحلیلی شیعیان جهان ، ص7
فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386 .26
27. محمدی آشنانی ، علی ، شناخت عربستان ، صص 56.59 .
28. جعفري، عباس ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386
29. جعفري، عباس ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.
16/4/1387 www.askquran.ir/showthread.php 30.
31. حسيني قزويني ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386 .
32. مجادله / 11.
33. مکارم شیرازی ، نا صر، تفسیر نمونه ج 23 ،ص454 .
34. جعفري، عباس ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.
35. جعفري، عباس ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386
36. همان ،
37. رضوانی ، علی اصغر، مبانی اعتقادی وهابیان ، ص74 ، به نقل از الدررالسنیه ،ج1 ص117 .
38. همان ، به نقل از دررالسنیه ص 120 .
39. همان ، به نقل از دررالسنیه ص 160 .
40. الگار ، حامد ، وهابیگری ، ترجمه احمد نمایی ، ص 50 .
41.امین ، سیدمحسن ، تاریخجه ، نقد و بررسی وهابی ها ، ترجمه ونگارش سیدابراهیم سیدعلوی ،صص152و151.
پل بون آنفان ، شبه جزیره عربستان ، ترجمه دکتر اسدالله علوی،ج1، ص 317. 42.
43.علامه ، امین ، کشف الارتیاب ،صص .211 و 212
44.حسینی قزوینی، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386
45.جعفري، عباس ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.45
46. قزوینی ، سید محمد حسن ،فرقه وهابی ، ترجمه علی دوانی ص 21
47.گراهام ای . فولرور ند فرانکه ، مترجم خدجه تبریزی ، دو ماهنامه اطلاع رساني پژوهشي مركزجهاني علوم اسلامي ،ش، 20،
مهر و آبان 1385و وهابیان ص347.
48.مرادی، جعفر ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.48
49. همان.
50.ابراهيمي،محبوبه ، فرهنگ پویا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.
سلفی گری و پاسخ به شبهات ص194 .51
همان .52
همان به نقل از تاریخ آل سعود ج1 ،ص158؛آل سعود من این الی این، ص 47…. . 53
فؤاد ابراهيم ، ترجمه مهدي بهرام شاهي ، نشريه پگاه ، ش 226 ، اسفند 1386 .54
همان .55
56. فؤاد ابراهيم ، ترجمه مهدي بهرام شاهي ، نشريه پگاه ، ش 226 ، اسفند 1386 .
57. همان.
58.همان .
59.احمدي لفوركي ، بهزاد ، نشريه پگاه ،ش 219 ، آبان 1386.
60. احمدي لفوركي ، بهزاد ، نشريه پگاه ،ش، 219 ، آبان 1386.
61.همان .
62.گراها م اي ، فولر ورند فرانكه ، مترجم خديجه تبريزي ، دو ماهنامه اطلاع رساني پژوهشي مركز جهاني علوم اسلامي ،مهر وآبان
1385 ، ش 20 .
63. همان
64.بهرام شاهي ، مهدي ،نشريه پگاه ، ش 227،اسفند 1386 ..64
65. همان .
66. اند ، ورنر ، جامعة شيعة نخاوله در مدينة منوره ، ترجمه رسول جعفريان ، صص 152و153 .
67. احمدي لفوركي ، بهزاد ، نشريه پگاه ،ش219، آبان 1386 .
68. گراها م اي ، فولر ور ند فرانكه ، مترجم خديجه تبريزي ، دو ماهنامه اطلاع رساني پژوهشي مركزجهاني علوم اسلامي ،مهر وآبان 1385 ، ش 20 .
69.همان .
70.احمدي لفوركي ، بهزاد ، نشريه پگاه ،ش219، آبان 1386.
71. گراها م اي ، فولر ور ند فرانكه ، مترجم خديجه تبريزي ، دو ماهنامه اطلاع رساني پژوهشي مركزجهاني علوم اسلامي،مهر وآبان 1385 ، ش 20
72 . طبسی ، نجم الدین ، رویکرد عقلانی بر باور های وهابیت ، ج5 ، ص 13 .
 73. همان ، ص 14 .
. همان .74
همان ..75
همان . 76.
77. چالش های فکری و سیاسی وهابیت ، صص 67 و 68 ، نقل از تاریخ المملکة ، السعودیه ، ج 1 ، ص 73
78.همان ، نقل از عثمان بن بشر النجدی ، عنوان المجد فی التاریخ النجد ، ج 1 ، ص 121
79. طاهری خرم آبادی ، سید حسن ، پاسخ به شبهات وهابیت ، ج 1 ، ص 20 ، به نقل از مفتاح الکرامه : 7 / 653
80. چالش های فکری و سیاسی وهابیت ، صص 68و69 نقل از میرزا طالب اصفهانی ، سیر طالبی ، ص 408 .
81. همان ، نقل از ماضی النجف ، حاضرها ، ص325
82. همان ، نقل از صفحات من تاریخ جزیرة العرب الحدیث ، ص 177
83 . همان ، نقل از الدرر السنیّه ، فی الرد علی الوهابیة ، ج 1 ، ص 153 .
 

منابع:
1.قرآن كريم
2.ابراهیمی ، محمد حسين ،تحلیلی نو بر عقاید وهابیان ، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه ،چاپ چهارم1379
3.ابن منظور، محمدابن مکرم ، لسان العرب ، بیروت چاپ سوم1414 ه.ق.
4.اسد علي زاده ، اكبر : چالش خاي فكري و سياسي هاي وهابيت ، قم ،مركز پژوهش صدا وسيماي اسلامي ، چاپ دوم 1386.
5.الگار ، حامد : وهابيگري ، ترجمه احمد نمايي ،مشهد ،بنياد پژوهش هاي اسلامي ، 1387.
6.امين ، سيد محسن : تاريخچه ، نقد وبررسي وهابي ها ، ترجمه سيد ابراهيم سيد علوي ،تهران ، امير كبير ،چاپ چهارم 1376.
7.اند ، ورنر ، جامعة شيعة نخاوله در مدينة منوره ، ترجمه رسول جعفريان ،قم، دلیل، چاپ اول1379
8.بچاری ، جعفر، تبلیغ ، قم، نورالنور، چاپ اول 1383.
9.بختیاری ، محمدعزیز، شیعیان افغانستان، قم ، انتشارات شیعه شناسی، چاپ اول 1385.
10.رضوانی ، علی اصغر، سلفی گری (وهابیت) و پاسخ به شبهات ، قم ، مسجدمقدس جمکران ، چاپ ششم، 1388.
11.رضوانی ، علی اصغر، مبانی اعتقادی وهابیان، قم ، مسجدمقدس جمکران ، چاپ سوم، 1386
12. روزنامه کیهان.
13. طاهری خرم آبادی ، سید حسن ، پاسخ به شبهات وهابیت،قم دفتر انتشارات اسلامی ،چاپ، دوم138613
14. طبسی ، نجم الدین ، رویکرد عقلانی بر باور های وهابیت ، قم ، امیرالعلم، چاپ اول 1384
15.صالحی ، سیدعباس ، هفته نامه پگاه ، قم ، موسسه فرهنگی پاسدار اسلام . ش 226 ، 4اسفند 1386.-15
16.فاضل، مجتبی، اخبار شیعیان( ماهنامه خبری و تحلیلی شیعیان جهان) ،قم، انتشارات شیعه شناسی،ش دوم، سال1364
17. فقيهي ، علي اصغر : وهابيان ،تهران ، اسماعيليان ، چاپ دوم 1364.
18. محمدی آشنانی ، علی ، شناخت عربستان ،تهران، مشعر، چاپ اول 1381.
19.راها م اي ، فولر ور ند فرانكه ، مترجم خديجه تبريزي ، دو ماهنامه اطلاع رساني پژوهشي مركزجهاني علوم اسلامي ،مهر وآبان 1385 ، ش 20
20.گروه نویسندگان زیر نظر پل بون آنفان ، شبه جزیره عربستان در عصرحاضر ، ترجمه دکتر اسدالله علوی،ج1، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیادپژوهشهای اسلامی، چاپ 1378.
21.مکارم شیرازی ، ناصر، تفسیرنمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی ویکم 1373.
22.مكارم شيرازي ، ناصر : وهابيت بر سر دوراهي ،قم ، مدرسة الامام علي (ع) چاپ اول 1384.
23. موگهی ، عبدالرحیم ، تبلیغ و مبلغ درآثار شهید مطهری ،قم، دفتر انتشارات اسلامی ،چاپ اول 1377.
24.وحيدي ، س ، م ، نگرش بر وهابيت ، بيا مكتب اهل بيت ، چاپ اول 1373. -25
25. نشریه فرهنگ پویا،فصلنامه فرهنگي–اجتماعي وسياسي،نشریه دانشجویی پویا،قم،ش7، اسفند1386.
26.ویژه نامه مذهبی فرهنگی هبأت محبین اهل بیت (ع) ، ص 3 ، اصفهان1386 – 27.
27. 16/4/1387 www.askquran.ir/showthread.php
/ع