زایمان سزارین چیست؟

به طور کلی زایمان سزارین نوعی عمل تولد جنین به صورت غیر طبیعی است و از طریق برش شکافی بر روی شکم مادر زده می شود جنین از رحم خارج می گردد و این عمل به دلیل جلوگیری از بروز بیماری و یا اینکه ممکن است زایمان طبیعی تهدیدی برای سلامتی مادر و فرزند محسوب شود، انجام می شود. با توجه به درخواست های بسیار زیاد مادران ایرانی برای انجام این نوع از زایمان دارند پزشک متخصص زنان و زایمان شرایط و وضعیت مادر را مورد ارزیابی قرار می دهد و سپس تصمیمات لازمه را در این باره اتخاذ می کند. مادران توجه داشته باشند که با علم و آگاهی بر این نوع از زایمان را انجام دهند، زمانی از مراحل زایمان سزارین بدانید و در خصوص آن تحقیق و مطالعه داشته باشید می توانید عملی موفقیت آمیز را پشت سر بگذارید.

البته که ممکن است این عمل به صورت اورژانسی و پیش بینی نشده در صورت پارگی کیسه آب انجام شود.1

فواید سزارین برای مادر

چنانچه یک خانم دارای شرایط زایمان طبیعی باشد، دیگر انتخاب سزارین عقلانی نخواهد بود.اگرچه، اگر خانم بارداری بداند که به سزارین احتیاج دارد، میتواند از قبل برای آن برنامه ریزی کند و کار را برای خود راحت تر و قابل پیش بینی تر کند تا این که زمان زیادی را در اتاق زایمان منتظر شود.

دیگر فواید سزارین بطور خلاصه

استرس کم تر مادر هنگام تولد نوزاد

خطر کم تر برای رابطه جنسی پس از زایمان

کاهش خطر کمبود اکسیژن رسانی به نوزاد

کاهش خطرات اسیب روانی مادر موقع زایمان 3

خطرات جراحی سزارین

آمار زایمان به روش سزارین در دهه‌های اخیر بسیار افزایش یافته است. درحالی‌که متخصصان معتقدند در بسیاری از موارد، انجام سزارین به جای زایمان طبیعی لزومی نداشته است و حتی در برخی موارد نیز خطراتی برای مادر و جنین به دنبال خواهد داشت. اغلب مادران و نوزادان پس از سزارین با مشکلی مواجه نمی‌شوند اما با توجه به اینکه سزارین یک عمل جراحی بزرگ است، خطر بیشتری نسبت به زایمان طبیعی دارد. برخی از این خطرها شامل موارد زیر است:

عفونت محل جراحی

صدمه دیدن مادر یا نوزاد

ترومبوز وریدی، تشکیل لختۀ خونی در پاها یا ریه‌های مادر

عوارض بیهوشی مثل حالت تهوع، استفراغ، سردرد شدید و کمردرد

افزایش شیوع اختلالات تنفسی نوزاد به دلیل زایمان زودتر از موعد

افزایش خطر ایجاد جفت سرراهی یا جفت چسبنده در بارداری بعدی

از دست دادن شدید خون به دلیل افزایش خونریزی بیش از دو برابر زایمان طبیعی2

چه مواقعی مادر باید سزارین شود؟

عدم تناسب سر با لگن مادر سفالوپلویک

CPD اصطلاحی است که به معنای آن است که سر یا بدن کودک بیش از حد بزرگ است و نمی تواند از طریق لگن مادر با خیال راحت عبور کند، یا لگن مادر برای تحویل نوزاد با اندازه طبیعی بسیار کوچک است).

مادر قبلاً زایمان سزارین داشته

اگرچه پس از سزارین امکان زایمان واژینال وجود دارد، اما برای همه خانم ها این شرایط فراهم نمی باشد. عواملی که می توانند در زایمان های بعدی تأثیر بگذارند که شامل نوع برش رحم در سزارین قبلی و خطر پارگی رحم است.

بارداری چند قلویی

اگرچه دوقلوها اغلب می توانند از طریق واژن خارج شوند، اما ممکن است در برخی موارد دو یا چند نوزاد نیاز باشد که از طریق زایمان سزارین متولد شوند.

مادر جفت سرراهی دارد

(جفت برخی یا همه دهانه رحم را پوشانده است). در این شرایط، بخش کمی از جفت به دیواره رحم متصل شده که مانع از خروج نوزاد از طریق دهانه رحم می شود.

قرار گیری نوزاد در رحم به صورت عرضی

کودک در رحم به صورت افقی یا به پهلو قرار گرفته است. در این شرایط همیشه از زایمان سزارین استفاده می شود.

کودک بریچ است

(یعنی باسن، پا یا هر دو کودک نزدیکتر به دهانه رحم می باشد). اگر پزشک تشخیص دهد که کودک نمی تواند از طریق زایمان طبیعی متولد شود، باید زایمان سزارین انجام شود. 1

چگونگی انجام عمل سزارین

قبل از سزارین، یک رگ‌گیری از طریق آنژیوکت در یکی از رگ‌ها انجام می‌شود تا از طریق آن، مایعات و در صورت لزوم دارو به مادر داده شود. سپس به روش بی‌حسی نخاعی اسپاینال؛ Spinal، بی‌حسی اپیدورال؛ Epidural یا هر دو، شکم را بی‌حس می‌کنند. بیهوشی عمومی که به سرعت باعث به خواب رفتن مادر می‏‌شود، فقط در موارد اورژانسی انجام می‌گیرد. در اغلب موارد هنگام عمل سزارین به دلیل استفاده از بی‌حسی ناحیه‌ای، مادر می‌تواند هشیار باشد و پس از تولد نوزاد، او را در آغوش بگیرد.

پس از بی‌حس شدن مادر، پزشک یک برشی عرضی در بالای اندام تناسلی ایجاد می‌کند که البته گاهی این برش عمودی و از ناف تا بالای اندام تناسلی است. پزشک بعد از انجام برش، نوزاد را از رحم خارج می‌کند. پس از خارج کردن نوزاد، پزشک جفت را نیز از رحم خارج می‌کند و در نهایت، محل برش جراحی را بخیه می‌زند. با توجه به احتمال برگشت مواد موجود در دستگاه گوارشی شما از مری به مجاری تنفسی هنگام عمل، حداقل هشت ساعت ناشتا بودن قبل از انجام عمل سزارین برنامه‌ریزی‌شده ضروری است.2

حین عمل سزارین

بخش اصلی عمل سزارین معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول میکشد که شامل مراحل زیر است:
 
پزشک در ناحیۀ شکم و رحم، برش هایی با طول 10 سانتیمتر ایجاد خواهد کرد.
 
نوزاد از طریق این برش ها بیرون آورده خواهد شد. بعضی وقت ها امکان دارد پزشک از انبرهای جراحی برای کمک کردن به بیرون آمدن سر نوزاد استفاده کند.
 
سپس نوزاد به صورت دقیق بررسی می شود. بند ناف قطع شده و جفت جدا می گردد. معمولاً با تزریق ماده ای، رحم را منقبض می کنند تا خونریزی به حداقل برسد.
 
برای کاهش خطر ایجاد عفونت آنتی بیوتیک تجویز می شود. سپس لایه های عضله، چربی و پوست به یکدیگر بخیه زده خواهد شد و زخم حاصل از برش پوشانده می شود.
 
در نخستین فرصت میتوانید نوزاد خویش را درآغوش بگیرید. تماس پوست به پوست میتواند رابطه اولیۀ شما با نوزاد را قدرتمند تر کند و شیر دادن به نوزاد را ساده تر نماید.3

مراقبت های پس از عمل سزارین

بعد از زایمان سزارین امکان دارد به علت درد فراوانی که از محل برش و جای بخیه های دارید با انبوهی از دارو های مسکن به خانه روانه شوید، البته بعضی از خانم‌ها به علت مهارت و تبحر پزشک ماما شان بعد از عمل زایمان سزارین هیچگونه دردی حس نمی کنند که امر غیر طبیعی تلقی نمی شود بلکه صرفاٌ پزشک قدرتمند و فوق العاده داشته اند.
 
تقریباً تمامی خانم‌ها پس از زایمان از چند روز تا چند ماه حس درد و ضعف در بدن خویش دارند که به مرور با تغذیه ای مناسب و رعایت تمامی نکات و دستورالعمل های داده شده این ناراحتی ها برطرف و بهبودی کامل حاصل می شود.
 
کار های است که پس از عمل سزارین نباید انجام دهید زیرا در صورت انجام آنها درد و ناراحتی تان تشدید می شود:اعم از خندیدن های با صدای بلند که سبب وارد شدن فشار به محل جراحی شده و یا پاره شدن بخیه ها شود.
 
تحت هیچ شرایطی منظقه برش خورده را نخارانید، برای این که امکان دارد بخیه های این ناحیه باز شوند و درد و ناراحتی مضاعفی را تجربه کنید.3

پی نوشت:
1.www.drhajiha.com
2.www.madarsho.com
3.www.beytoote.com