حضرت مستطاب استاد حجت الاسلام والمسلمين حاج ميرزا حسن مصطفوي، يکي از مفسران و قرآن پژوهان بزرگ معاصر به شمار مي رفت. معظم له در چهارم شعبان 1334 ق در تبريز در بيت فضيلت زاده شد. پدرش مرحوم آقا شيخ محمدرحيم اهري تبريزي هم يکي از فضلاي شهر بود. فقيد سعيد پس از تحصيلات مقدماتي به تحصيل علوم ديني روي آورد و نخست ادبيات عرب را فراگرفت، سپس در سال 1353 ق (1313 ش) به حوزه علميه قم مهاجرت کرد و سطوح عاليه را از اساتيد وقت فراگرفت و پس از تکميل سطوح به درس فقه و اصول آيت الله حجت حاضر شد و بهره هاي فراوان برد. در سال 1360 ق / 1320 ش به نجف اشرف رفت و به درس آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني و آيت الله شيخ محمدحسين اصفهاني حاضر شد و مباني علمي اش را استوار ساخت و همزمان در جلسات اخلاقي و عارف بزرگ آيت الله قاضي شرکت جست. در سال 1322 ش به قم بازآمد و به تحقيق و تحصيل پرداخت، در سال بعد به تهران رفت و به تحقيق و تأليف و تأسيس «مرکز نشر کتاب» پرداخت و ده ها جلد کتاب – به خصوص در آثار قرآني – را منتشر ساخت و همزمان از دانشکده معقول و منقول ليسانس الهيات را اخذ کرد. او داراي خطي بسيار زيبا بود و در استخاره، يد طولاني داشت. مرحوم رازي درباره ي او مي نويسد: « … چهل سال است او را مي شناسم ما رأيت منه مکروها و ما رأيت منه الا جميلا. فاضل کامل و عالم عامل و داراي قدس و ورع و بسيار مؤدب و متواضع است … » (شريف رازي، گنجينه دانشمندان، ج4، ص 568) . در آبان 1381 ش – دهمين دوره نمايشگاه بزرگ قرآن کريم – از وي به عنوان خادم قرآن کريم تجليل و تکريم شد و از مقام علمي اش تقدير به عمل آمد.
سرانجام آن عالم بزرگوار در 86 سالگي در روز يکشنبه پنجم تير ماه 1384 ش (20 جماديالثاني 1426 ق) بدرود حيات گفت و در غم فقدانش پيام تسليتي از سوي مقام معظم رهبري صادر شد.
آثار چاپي اش عبارتند از : تفسير روشن (16 ج) ؛ التحقيق في کلمات القرآن العظيم (14 ج) ؛ رساله معرفه الله؛ رساله لقاء الله؛ راهنماي گمشدگان؛ الحقايق في تاريخ الاسلام و الفتن و الاحداث؛ الامام المجتبي، حياته و تاريخه؛ شرح مصباح الشريعه؛ مقدمه و تصحيح و فهرست رجال کشي؛ محاکمه و بررسي در عقايد و تاريخ باب و بهاء؛ اشعه نور – ترجمه و شرح تفسير آيه نور (نوشته شيخ هادي تهراني) ؛ تفسير سوره حشر (2ج) ؛ تصحيح مفردات قرآن (نوشته: راغب اصفهاني) ؛ تصحيح متشابهات القرآن و مختلفه (نوشته: ابن شهرآشوب) ؛ تصحيح و تحقيق جامع الاخبار (نوشته سبزواري) ؛ ترجمه و پاورقي احتجاج طبرسي؛ قصه هاي شيرين؛ خودآموز قرآن مجيد؛ تعليمات ديني؛ پيرامون خاتميت و بشارات مسيح؛ سرگذشت يک دوشيزه شرقي؛ احاديث صعب امام کاظم (ع) ؛ احاديث صعب امام رضا (ع) ؛ شرح خطبه توحيديه امام رضا (ع) ؛ حکايات و سخنان بهلول؛ مناظره مأمون با علماي عصر؛ توضيح و تکميل صرف مير و عوامل.
منبع: ماهنامه ي آينه ي پژوهش
/خ