جایگاه و نقش روحانیت در به ثمر نشستن آرمان‌های انقلاب اسلامی بی‌بدیل و حائز اهمیت بوده است، چه در پیش از انقلاب اسلامی و چه در بحبوحه آن و حتی در پسا انقلاب نیز روحانیت انقلابی با قبول و درک صحیح و هوشمندانه از شرایط سیاسی و اجتماعی با انجام وظیفه بهنگام و حضور جهادی در عرصه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی توانستند ثمرات با ارزشی را برای جامعه اسلامی به بار آورند، در این بین شخصیت‌های  شاخص، ممتاز و تراز اول انقلابی که با فعالیت جهادی خود نقش موتور پیشران انقلاب اسلامی را داشتند، درس‌ها و آموزه‌های فراوانی را برای جبهه انقلاب به یادگار گذاشته‌اند، بازخوانی و تأمل سبک و سیاق زندگی آنها می تواند در پسا انقلاب چراغ راه آحاد جامعه باشد.
 

معرفی اجمالی سرباز عرصه جهاد و اجتهاد

یکی از شخصیت های شاخص تراز اول انقلاب که سبک زندگی او در انقلاب اسلامی چراغ راه جهادگران انقلابی می باشد، شهید والا مقام حجت السلام دکتر محمد مفتح است، او در  ۲۸ خرداد سال ۱۳۰۷هجری شمسی در همدان در خانواده‌ای مذهبی و متعهد به اصول اخلاقی دیده به جهان گشود.[۱] پدر گرامی او شیخ محمود مفتح از واعظان همدان بود و در حوزه علمیه همدان ادبیات عرب تدریس می‌کرد.[۲]مفتح مقدمات علوم عربی، فقه، و بخشی از منطق را نزد پدر، ملاعلی همدانی،[۳] سیدمحمد جلالی و شیخ محمدعلی همدانی آموخت او  در سال ۱۳۲۲ش.  برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت می‌کند. و از علما و دانشمندانی همچون مجاهد تبریزی، سید محمد محقق داماد، آیت الله برجردی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی و مرعشی نجفی، علامه طباطبای،  سید ابوالحسن رفیعی قزوینی کسب فیض کرده و به درجه اجتهاد رسید او علاوه بر بهره گیری و کسب فیض از حوزه علمیه همزمان تحصیلات دانشگاهی را نیز ادامه داد و موفق به دریافت دانشنامه دکتری در رشته الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه تهران شد.[4]  

زندگی جهادی به سبک شهید مفتح

سبک زندگی شهید مفتح نیز همانند سایر مجاهدان تراز اول انقلاب اسلامی دارای شاخص‌های طلایی و هدایت بخشی است که توجه فعالیت عرصه جهاد و انقلاب را به خود می‌طلبد، شاخص‌هایی که اگر به خوبی مورد عنایت فعالان عرصه سیاست، فرهنگ و انقلاب قرار داشته باشد، برکات فراوانی را برای جامعه اسلامی به دنبال خواهد داشت.
 

1-توجه ویژه و ممتاز به جوانان

یکی از ویژگی‌هایی بسیار زیبا و ممتاز شهید مفتح توجه خاص و راهبردی به جوانان است، این رویکرد بسیار ارزشمند شهید مفتح در واقع ریشه در رهنموهای دینی و مذهبی دارد؛ کما اینکه در منابع روایی نیز شاهد اهتمام خاص به جوانان هستیم و از پیامبر (صلی الله علیه و آله) این چنین نقل شده است: «اوصیکُمْ بِالشُّبّانِ خَیْرا فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَفـْئِدَةً اِنَّ اللّه َ بَعَثَنى بَشیرا وَ نَذیرافَحالَـفَنِى الشُّبّانُ وَ خالَفَنِى الشُّیوخُ، ثُمَّ قَرَاَ «فَطالَ عَلَیْهِمُ الاَمَدُ فَقَسَتْ قُلوبُهُمْ»؛[5]شما را به نیکى با جوانان سفارش مى کنم، چرا که آنان، دل‌هاى رقیق ترى دارند، به راستى که خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت، جوانان با من هم پیمان شدند و پیران با من به مخالفت برخاستند. آن گاه این آیه را خواندند: «و عمر آنان به درازا کشید و دل‌هایشان سخت گردید».
یکی دیگر از شاخص‌های سبک زندگی شهید مفتح برخورداری از استراتژی و اندیشه جهانی و فرا منطقه‌ای بود، شهید مفتح بر اساس اندیشه و آرمان‌های ناب اسلامی، دفاع از مظلومان و مستضعفان عالم را وظیفه دینی، شرعی و اخلاقی خود می‌دانستایشان با اشراف به اهمیت و ضرورت بهره‌مندی از نیروی جوان انقلابی توانست، با ایجاد پایگاه و تشکلات دینی و مذهبی در محیط‌های علمی و فرهنگی همچون مساجد، مدارس و دانشگاه‌ها طیف وسیعی از جوانان را با روحیه انقلابی و جهادی آشنا نماید و آنان را در عرصه مسئولیت‌های اجتماعی وارد نماید. تأسیس دبیرستان دین و دانش و همچنین کانون دانش آموزان و فرهنگیان در قم یکی از نمونه‌های بارز این ویژگی طلایی است که در آن به تربیت نسل جوان مؤمن انقلابی مبادرت ورزیدند.

 
2- ستیز و مبارزه با جهل و خرافات

یکی از کارهای راهبردی که شهید مفتح در رأس کارهای فرهنگی و تربیتی جامعه قرار داد، مبارزه با عفریت جهل، نادانی، خرافات و پندارهای ناصحیح بود، شهید مفتح بر این باور بود برای مبارزه با رژیم منحوس پهلوی باید ابتدا آحاد جامعه را از لحاظ فکری و فرهنگی ارتقاء داد و پندارهای بی پایه و اساس را از ذهن آنها برچید، او بر این باور بود که بعثت پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله) نیز نه یک مکتب و آیین نظامی بلکه آینی مکتبی بود که توانست با مبارزه با جهل و نادانی جامعه انسانی را به دریای نور و هدایت رهنمود سازد. به باور آن شهید والا مقام هر مسلمان وظیفه شناس و موفق می‌بایست در زندگی خود در دو جبهه مبارزه نماید، در یک جبهه با دشمنان اسلام و در جبهه دیگر با خرافات و خرافه پرستی.[6]  

 
3-روشنگری، بصیرت افزایی و افشای ماهیت استکباری

برخلاف برخی طلاب و روحانیون محافظه کار و خنثی که نه تنها کمک کار امام و انقلاب نبودند و با روحیه اخباری گری سعی داشتند ماهیت انقلاب را زیر سؤال برده و از لحاظ فکری مانع رشد و قوت آن شوند، آیت الله مفتح از جمله طلاب خوش فکر، بصیر، دانشمند و آگاه به زمان بودند، که به خوبی به ماهیت الهی و آرمانی انقلاب اسلامی ایمان داشت و  بدون هیچ تردید و شبهه با تمام توان در خدمت روشنگری آرمان‌های ناب انقلاب اسلامی بودند و برای رسیدن به اهداف الهی انقلاب اسلامی بدون هیچ ترس و واهمه ای به روشنگری در خصوص ماهیت طاغوتی و شیطانی رژیم پهلوی اقدام می کردند.
اولین افشاگری علیه فاجعه سینما رکس آبادان از سوی شهید دکتر مفتح در همان اولین شب‌های ماه مبارک رمضان در مسجد قبل صورت گرفت ایشان در سخنان آتشین خود در جمع بیش از چهل هزار نفر از مردم مؤمن و انقلابی به طور رسمی و با صراحت دولت را مسئول و دخیل در به آتش کشیدن سینما رکس آبادان معرفی کرد. [7]

4-مجاهد و جهادگری که جهانی می‌اندیشید

یکی دیگر از شاخص‌های سبک زندگی شهید مفتح برخورداری از استراتژی و اندیشه جهانی و فرا منطقه‌ای بود، شهید مفتح بر اساس اندیشه و آرمان‌های ناب اسلامی، دفاع از مظلومان و مستضعفان عالم را وظیفه دینی، شرعی و اخلاقی خود می‌دانست از این رو  علاوه بر دفاع و مبارزه برای استیفای حقوق مسلمانان داخلی همواره دغدغه و نگران حقوق مستضعفان سرتاسر جهان از جمله مردم مظلوم فلسطین و لبنان بود، در واقع به اذعان تاریخ پژوهان انقلاب اسلامی شهید مفتح به موازات مبارزه با رژیم ستم شاهی و برنامه های تبلیغی و فرهنگی که در ایران اسلامی دنبال می کرد، به مسائل جهان اسلام نیز توجهی جدی داشت، از این رو یکی از موضوعاتی که این مجاهد نستوه را آزار می داد، ضایعه اسفناک اشغال سرزمین فلسطین بود،[8]

او در خصوص این مسأله این چنین بیان داشته است:دولت‌های شرقی و غربی هر دو اسرائیل را به رسمیت شناختند، تا اینکه پایگاهی در داخل کشورهای اسلامی داشته باشند، برای اینکه مسلمانان نتوانند قد علم کنند، حال می خواهند اسرائیل دومی در جهان اسلامی به وجود آورند، شما خیال می کنید برای چه سر و صدای لبنان نمی‌خوابد، برای تجزیه لبنان است، می‌خواهند لبنان را به دو قسمت تقسیم کنند، یک قسمت مسیحی، یک قسمت مسلمان، چه خواب‌ها که برای مسلمین دیده‌اند و از قبل هم نقشه کشیده‌اند.[9]

 
5-مبارزه جهادی  با التقاط

شهید محمد مفتح از جمله متفکران و اندیشمندان جهان تشیع بود که فراتر از زمان خویش فکر می‌کرد، در ایام و روزهایی که تباهی اندیشه‌های ملحدین شکوفه‌ها را از لذت شکفتن و از ابتهاج دیدار با خورشید حقیقت و معرفت محروم می‌کرد استاد مفتح از معدود افرادی بود که رنج زمان را بر دوش ذهن خویش احساس می‌کرد و بی‌صبرانه حسرت ظهور خورشید عدالت و کرامت را می‌کشید و تا آنجا که توان داشت در مقابل آن همه جهل و ظلم  که بر انسان‌ها تحمیل می‌شد مقاومت کرد و با موعظه حکیمانه و نصایح بلیغ خود می‌کوشید در عرصه نبرد با جهالت و ضلالت جدال را به پسندیده‌ترین وجه به پایان برساند.[10]  
پی‌نوشت‌ها:
[1]. مفتح، علی؛ و بیدهندی، باقر؛ و زمانی، مصطفی، ۱۳۵۸، ص۳.
[2]. گلی ­زواره، غلام­رضا؛ شهید مفتح تکبیر وحدت، ص۲.
[3]. همان،  ص۲۷.
[4]. گلشن ابرار، ج‌۲، ۱۳۸۵، ص۸۱۴.
[5]. سفینة البحار، ج ۲، ص ۱۷۶.
[6]. غلامرضا، گلی زواره، شهید مفتح تکبیر وحدت، ص52.
[7]. همان، ص126.
[8]. همان، ص117.
[9]. مجله اعتصام، شماره 44، ص19.    
[10]. شهید مفتح تکبیر وحدت، ص172.