چرا بارش؟ ابر مي بارد بي آن که توقع چيزي داشته باشد. ابر با تمامي وجود مي بارد. خورشيد نور مي تابد بي آن که چيزي از زمين بخواهد. باريدن در اسلام همان صدقه است. احاديث بسياري در نهج الفصاحه از پيامبر صلي الله عليه و آله در مورد صدقه است. مي فرمايد: صدقه را از خويشتن آغاز کن؛ اگر فزون آمد به کسان خود ده؛ اگر فزون آمد به خويشان ده؛ اگر فزون آمد به ديگران ده، و هم چنين صدقه را از همسر خويش آغاز کن.
متاسفانه براي همه ما اين طور جا افتاده که صدقه يعني پولي را به نيازمندي بدهيم. اما مصاديق صدقه بسيار زياد است. در نهج الفصاحه مي فرمايد: بهترين صدقه ها اين است که مسلماني دانشي را بياموزد و به مسلمان ديگري ياد دهد. در جاي ديگر مي فرمايد: بهترين صدقه آن است که ميان دو کس را اصلاح کنيم. پيامبر صلي الله عليه و آله مي فرمايد: بهترين صدقه از زبان است که جان ها را محفوظ سازد و بدي ها را دفع کند و سود به برادر مؤمن برساند. ببينيد معناي صدقه چه وسعتي دارد و ما چه بي توجهيم!
همان طور که گفته شد قوانين طبيعت به ما آموزش مي دهند که پايداري نظام هستي و زندگي، منوط به اجرا شدن آن قوانين است. لبخند، محبت کردن، عشق، تفکر مثبت، آموزش و … همه از معاني صدقه هستند.
باز در نهج الفصاحه از پيامبر صلي الله عليه و آله آمده است: لبخند تو بر روي برادرت صدقه است. امر به معروف و نهي از منکر کردنت صدقه است و راهنمايي کسي که راه را گم کرده صدقه است و دور کردن سنگ و خار و استخوان از راه، صدقه است. اگر ترش رو باشيم، اهل صدقه نيستيم.
اگر کتابي، لباسي، وسيله اي در زندگي داريم که از آن استفاده نمي کنيم و کساني هستند که به آن شديداً محتاج اند، اگر آن کتاب يا لباس را به دست نيازمندش نرسانيم اهل بخشش نيستيم. صدقه دادن، باريدن بدون توقع است. حتي اگر ما ناسپاسي کنيم، خورشيد هم چنان مي تابد، باران هم چنان مي بارد و زمين به ما غذا مي دهد. بايد با درک درست، از طبيعت بياموزيم که بدون هيچ چشم داشتي صدقه بدهيم و ببخشيم.
ابر مي بارد، آب در منابع زميني ذخيره شده و چشمه ها، رودها را به دريا جاري کرده و خورشيد، بخار آب را به ابرها باز بر مي گرداند. اين يعني اگر بخشيدي از جاي ديگري دريافت مي کني. ببخشيد تا دريافت کنيد! خداوند مي فرمايد: و يرزقه من حيث لا يحتسب طلاق/3؛ و او را از جايي که گمان ندارد روزي مي دهد. شما از جايي دريافت مي کنيد که امروز گمانش را هم نمي بريد. چون خدا وقتي بنده اي را دوست دارد از جايي به او مي دهد که او فکرش را هم نمي کند. کمي در زندگي خود و ديگران به جست و جو بپردازيد! مي بينيد در زندگي مردم پر از داستان هايي است که خداوند به بندگانش از جايي که فکرش راهم نمي کردند، بخشيده است. مدارا کردن با مردم صدقه است. شما مجله و کتاب زياد خوانده ايد و حتماً نکته اي از آن کتاب و مجله آموخته ايد. آيا تا به حال به فکر اين افتاده ايد از نويسنده آن کتاب يا مطلب تشکر کنيد؟ يک تشکر ساده زباني، انسان ها را تشويق مي کند که خوب باشند و تلاش کنند.
مهرورزي به خانواده و لبخند به پدر، مادر، همسر و فرزندان صدقه است. همه اين روايت را شنيده ايم: صدقه پيش از آن که به دست بنده خدا برسد، به دست خدا مي رسد. باز روايت داريم که بعد از صدقه، دست خود را ببوسيد. از خود نيز تشکر کنيد. خود را تشويق کنيد. به گفته پيامبر، صدقه را از خود آغاز کن.
آسمان مي بارد و هيچ کس ترس از اين نداشته که نکند روزي به جايي قطره هاي حيات بخش باران، آتش ببارد. چون اين خلاف بارش است. نگوييد اهل صدقه هستيد چون به تهي دستان کمک مي کنيد يا چيزي به کسي ياد مي دهيد؛ اگر بر سر پدر و مادرتان داد بکشيد، قانون بارش را نقض کرده ايد. رنجاندن مردم مانند بارش آتش از آسمان است.
از هر چه که مي توانيد ببخشيد تا بيش از آن چه بخشيديد دريافت کنيد. اگر چيزي دريافت نکرديد، بدانيد يا خدا مي خواهد برايتان چيز بهتري فراهم کند که هنوز موعدش نرسيده يا جايي از کار شما ايراد دارد. صدقه و بخشيدن فقط بخشيدن دستي يا زباني نيست. اگر لباسي را به کسي بخشيديد و از او سؤال کرديد چرا نمي پوشد؟ يعني هنوز در ذهن تان آن را نبخشيده ايد. هنوز يک جاي کارتان ايراد دارد. بخشش براي خدا نبوده، بلکه براي به دست آوردن دل کسي به منظور خاصي بوده است.
آن قدر بزرگ منش باشيد که از بخشيدن لذت ببريد و باز لذت ببريد که آن قدر روح شما بزرگ است که در مقابل اين بخشش توقعي از آن شخص نداريد. بياييد پا را فراتر بگذاريم. با خود تعهد کنيد هر چه که خداوند به شما بخشيد يک درصد يا ده درصد، آن قدر که ذهن تان توان بخشش دارد را در راه خدا صدقه دهيد و به مردم ببخشيد. خرج درس خواندن کسي که مشکل مالي دارد، درمان بيماري، فراهم کردن کار و تأمين معاش مردم کنيد. حتي اگر با خريدن يک چيز کوچک براي خود، خوشحال مي شويد و اين خوشحالي به شما توان مثبتي مي دهد که خانواده خود را شاد کنيد يا به ديگران انرژي دهيد، اين کار را بکنيد. اول از خودتان شروع کنيد. امتحان کنيد و ببينيد چطور چشمه هاي خزائن الهي به سوي شما جاري مي شود.
منبع: نشريه نسيم وحي، شماره 22
/ن