سجده حضرت یوسف(ع) به پدرش(ع) شرک بوده است؟

سجده بر غیرخدا در صورتی شرک محسوب می شود که عبادت غیرخدا باشد، بنابراین باید بررسی نماییم که آیا سجده مطلقاً عبادت می باشد و به تعبیر دیگر، آیا سجده ذاتاً عبادت است؟ برای توضیح بیشتر در این باره می توان گفت: عمل در صورتی عبادت محسوب می شود که: اولاً، خود عمل در نظر عقلاء صلاحیت اظهار عبودیت و بندگی را داشته باشد مانند: سجده، رکوع و قیام. البته در بین اعمال سجده با تأکید بیشتری دلالت بر عبودیت و ذلت عبد می نماید. اما عبادت بودن این اعمال و حتی سجده ذاتی آنان نبوده و مشروط به شرطی است. آن شرط نیت سجده کننده می باشد. اگر نیت سجده کننده عبودیت و بندگی باشد این سجده عبادت محسوب می شود ولی اگر نیت او مثلاً تمسخر شخص باشد دیگر این سجده عبادت محسوب نمی شود. همین طور اگر صرفاً نیت احترام و تکریم شخص باشد. پس برای این که سجده یا هر عملی عبادت باشد دو نکته نیاز است:
1- صلاحیت عمل برای اظهار عبودیت، 2- وجود نیت عبودیت در سجده کننده (یا انجام دهنده عمل). بنابراین تنها انجام سجده برای غیر خدا، دلیل بر شرک نبوده و ممنوع نمی باشد و بلکه از آیات قرآن جواز آن نیز استفاده می شود مانند دستور خداوند به فرشتگان به سجده برای آدم (بقره، آیه 34) و بدیهی است این سجده فرشتگان به معنی خروج از بندگی خدا و شرک نیست. همچنین سجده یعقوب برای یوسف(ع) نیز به نیت عبودیت نبوده است. البته از ظواهر ادله اسلامی چنین برداشت شده که سجده بر غیرخدا مطلقاً منع شده و این از احکام خاص شریعت اسلام می باشد.
برای توضیح بیشتر ر.ک: 1- المیزان، ج 1، ص 124، ذیل آیه 34 سوره بقره. 2- تفسیر نمونه، ج 1، ص 183 و ج 10، صص 83 – 81 (نسبت به سجده بر یوسف و سجده بر حضرت آدم(ع) تبیین های دیگری بیان شده است).