سلام در زیارت عاشورا-ماندگاری نهضت حسینی

{J یک . سلام در زیارت عاشورا J} سلام دادن از سنت هاى مقدس اسلامى است که بر آن بسیار تأکید شده است و روایات فراوانى بر فضیلت و پاداش آن وارد شده است تا جایى که اگر کسى از شما سؤالى کرد و قبل از آن سلام نداد دستور داده اند به سؤال او پاسخ نگویید . در اسلام براى سلام دهنده پاداش بیشتر از جواب دهنده قرار داده اند و به سلام دادن ترغیب کرده اند . در داستان ها از ویژگى اخلاقى پیامبر اکرم ( صلى الله علیه و آله ) سلام دادن ایشان حتى به کودکان را ذکر کرده اند و پیشى گرفتن ایشان در اسلام زبانزد خاص و عام بوده است .
فارغ از اثرات تربیتى سلام و تأثیر اخلاقى آن در روح آدمى و ایجاد روحیه تواضع و صمیمیت در جامعه انسانى ، یادآور آرزوى سلامتى و خیر برکت نیز مى باشد و این که در جامعه اسلامى همه مردم خواهان سلامت و برکت براى یکدیگر باشند و کینه و نفرت و حسادت و تکبر و . . . رخت بربندد .
« سلام سخن خداست » 1 .
« سلام نامى از نام هاى خداوند سبحان است » 2 .
و در قرآن مجید به مؤمنان سفارش شده است تا بر پیامبر اکرم ( صلى الله علیه و آله ) سلام دهند « در حقیقت خدا و فرشتگانش بر پیامبر دعا ( درود و صلوات ) مى فرستند ، اى کسانى که ایمان آوردید بر او دعا ( درود و صلوات ) بفرستید و به طور کامل سلام کنید ( و کاملاً تسلیم او باشید ) » 3 .
و خداوند سبحان بر بهشتیان چنین سلام مى دهد « سلام بر شما به خاطر شکیبایى تان و چه نیکوست فرجام سراى ( دیگر ) » 4 .
و دستور فرموده است که هنگامى که وارد خانه هاى یکدیگر مى شوید سلام دهید « اى کسانى که ایمان آوردید ، در خانه هایى غیر از خانه هایتان وارد نشوید تا اینکه با دوستى رخصت طلبید و بر اهل آن خانه سلام کنید ، این براى شما بهتر است باشد که متذکر شوید . » 5 .
و نیز سلام را تحیتى برشمرد که به سلام کننده برمى گردد و این مبارک و پاکیزه از جانب خداوند براى شما شمرده مى شود « پس هنگامى که وارد خانه ها شدید پس بر خودتان سلام کنید زنده بادى خجسته و پاکیزه از نزد خدا . . . » 6 .
و نیز در بهشت هنگامى که بهشتیان گروه گروه وارد مى شوند فرشتگان بر آن سلام مى دهند و از آنان استقبال مى کنند 7 .
و در بهشت سخن بهشتیان نیز سلام است « در آن بهشت هیچ بیهوده و نسبت دادن گناه نمى شنوند مگر گفتار سلام سلام » 8 .
سلام آغازین زیارت عاشورا ، شناسنامه امام حسین ( علیه السلام ) است و به نوعى معرفى امام على ( علیه السلام ) به عنوان « سیدالوصیین » و معرفى حضرت زهرا ( علیها السلام ) به عنوان « سیده نساء العالمین » است .
امام على ( علیه السلام ) فرمود : « ما از درخت سرسبز رسالتیم و از جایگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان برخاستیم ما معدن هاى دانش و چشمه سارهاى حکمت الهى هستیم . یاران و دوستان ما در انتظار رحمت پروردگارند و دشمنان و کینه توزان ما در انتظار کیفر و لعنت خداوند به سر مى برند » 9 .
امام على ( علیه السلام ) با اشاره به سرزمین نینوا هنگامى که در نیمه راه صفین بودند ، فرمود : « این جا بارانداز سواران و قتلگاه عاشقان است . شهیدانى که نه پیشینیان بر آنان سبقت جسته اند و نه آیندگان به مقام آنان دست یابند » 10 .
{J دو . راز و رمز ماندگارى نهضت حسینى J}
رمز و راز ماندگاى امام حسین ( علیه السلام ) و تمام کسانى که در زندگانى خویش به خدا پیوند خورده اند نیز در ملکوتى بودن و خداگونگى آنان است چون خداوند جاودانه است آنان که رنگ خدایى مى گیرند جاودانه مى شوند .
« رنگ خدایى ( بپذیرید ) و خوش رنگ تر از خدا کیست ؟ » 11 این درس بزرگى است که از حادثه عاشورا برمى خیزد . دشمن با تمامى قدرت و غرور ، نه تنها پایدار و ماندگار نشد بلکه در اندک مدتى دودمان آن بر باد رفت اما نهضت حضرت ابى عبداللَّه الحسین ( علیه السلام ) چون براى خدا و در راه خدا بوده ، اگر چه به ظاهر به شهادت رسیدند ماندگار شد و دین اسلام را نیز ماندگار و جاودانه ساخت .
{J سه . کرامت در قیام حسینى J}
از فرازهاى نورانى این زیارت بلند ، ادعیه ملکوتى آن است :
« فاسئل اللَّه الذى اکرم مقامک و اکرمنى بک ان یرزقنى طلب ثارک مع امام منصور من اهل بیت محمد ( صلى الله علیه و آله ) » .
بحث از کرامات امام حسین ( علیه السلام ) در این مقال نمى گنجد اما این نکته را باید اشارت کرد آنانى که عاشق حسین ( علیه السلام ) و آرزومند خون خواهى حضرتش مى باشند صاحب کرامتند .
عزت و کرامت را در بسیارى از سخنان امام حسین ( علیه السلام ) به خوبى مى توان یافت . آنجا که مى فرماید :
« همانا این دنیا دیگرگونه و ناشناس شده و خیرش رفته ، از آن جز نمى بر کاسه نمانده و جز زندگى وبال آورى . . . ، آیا نمى نگرید که حق را به کار نمى بندند و از باطل دست نمى کشند تا مؤمن به درستى در مرگ و لقاء خدا رغبت کند . همانا من مرگ را جز سعادت نمى دانم و زندگى با ظالمان را جز هلاکت نمى بینم . مردم همه دنیا پرستند و دین بر سر زبان آنهاست و تا براى آنها وسیله زندگى است آن را مى چرخانند و وقتى به بلا آزموده شدند دین دار کم است » 12 .
« اللهمَّ اجعلنى عندک وجیها بالحسین ( علیه السلام ) فى الدنیا و الاخره » .
این دعا که آرزوى بزرگى است درس بزرگى و کرامت را در خود دارد ، این که شهادت امام حسین ( علیه السلام ) و فداکارى وى موجب عزت و عظمت اسلام و حیات مجدد دین شده است موجب نشر اخلاق و فرهنگ قرآنى شده است و کسى که به دامن این مکتب دست زند مى تواند خود به این جایگاه دست یابد .
حسینى شدن یعنى دست شستن از دنیا و آنچه غیرخداست ،
حسینى شدن یعنى از گناهان و وسوسه هاى شیطانى چشم پوشیدن ،
حسینى شدن یعنى در راه حق از زن و فرزند گذشتن ،
حسینى شدن یعنى در مسیر بندگى موانع را برداشتن ،
حسینى شدن یعنى راضى به قضاى الهى شدن ،
حسینى شدن یعنى سر تسلیم در مقابل ستمگران و دنیامداران فرود نیاوردن و . . .
این آرزو خود هزینه بزرگى مى خواهد و انسان صاحب این آرزو ، انسان بزرگى مى شود هنگامى که به عمل آن را در خود ایجاد نماید . این صرف یک آرزوى ساده نیست و لقلقه زبان نباید باشد چرا که حسین ( علیه السلام ) فرمود : « مردمان بندگان دنیایند و دین لقلقه زبان شان است » 13 .
در این جا این نکته اضافه مى شود : « دوستى با شما موجب ، تقرب به خدا مى شود » 14 .
{J چهار . معرفت و معیّت با امام J}
« فاسئل اللَّه الذى اکرمنى بمعرفتکم و معرفته اولیاءکم . . . ان یجعلنى معکم فى الدنیا و الاخره و ان یثبت لى عندکم قدم صدق فى الدنیا و الاخره » .
ولایت اهل بیت ( علیهم السلام ) امرى لفظى نیست که هر کس مدعى شود بلکه باید به صورت ملکه اخلاقى و رفتارى در آید وگرنه چه بسیارند که به زبان شیعه على ( علیه السلام ) و در عمل از پیروان معاندان و مخالفان آن امام همام مى باشند و شناخت این مقام و پایدارى در راه این هدف بزرگ ، همت بلند و توفیق الهى مى طلبد و ماندگارى بر این مرام و آیین تا قیامت نیز بسیار مهم است .
در حدیثى زیبا از امام رضا ( علیه السلام ) هشدارى داده شده که چنین است :
« رها نکنید عمل صالح و تلاش در عبادت را و تکیه و اتکال شما بر محبت و دوستى آل محمد ( صلى الله علیه و آله ) باشد و هم چنین رها نکنید محبت و دوستى آل محمد و تسلیم بودن در مقابل اوامر آنها را در حالى که تکیه و اتکال بر عبادت خود داشته باشید زیرا این دو با هم و همراه هم هستند و نمى شود یکى را بدون دیگرى پذیرفت » 15 .
در روایتى از امام باقر ( علیه السلام ) وارد شده است :
« به خدا قسم اگر سنگى ما را دوست بدارد خداوند آن را با ما محشور مى کند آیا دین چیزى غیر از دوستى است » 16 .
{J پنج . حسینى بودن و حسینى ماندن J}
« ان یجعلنى معکم فى الدنیا و الاخره و ان یثبت لى قدم صدق فى الدنیا و آلاخره و اسئله ان یبلغنى المقام ( المحمود لکم عنداللَّه ) » .
ثابت ماندن در راه خدا ، فریب دنیا و دنیا مداران با هر عنوان و گروه و شعارى را نخوردن و همیشه مراقب رفتار و گفتار و پندار خویش ماندن و پناه بردن به حضرت خداوند سبحان در مصون ماندن از کید و مکر شیطان و . . . بسیار سخت اما قابل دسترسى است و دین به ما مى آموزد که مسیر پرتلاطم بندگى خدا را همیشه با نور تقوى و هدایت چراغ هاى – ائمه معصومین ( علیهم السلام ) – و قرآن مجید باید طى کرد .
چه بسیار کسانى که با پیامبر اکرم ( صلى الله علیه و آله ) در جنگ ها بوده اند اما در پیروى ایشان باقى نمانده اند و دنبال دنیاى خویش رفته اند و ستم ها کردند و مسیرى منحرف را به نام حق ارائه نمودند .
چه بسیار کسانى که در رکاب مولى الکونین حضرت على بن ابى طالب ( علیه السلام ) حضور داشته اند و به دفاع از وى پرداختند اما روزگارى نه چندان دور ، در مقابل ایشان صف کشیدند و جنگ علیه ایشان آغازیدند . . .
چه بسیار کسانى که مدعى انتظار حضرت بقیه‌اللَّه الاعظم ( عج ) مى باشند و چون روح تقوى و عبودیت را در خود تقویت و پایدار نکردند در مقابل دولت عدالت وى به مقابله برخیزند و اصلاحات ایشان در حوزه دین و اندیشه دینى را بدعت و کفر بپندارند .
پس حسینى بودن مهم است اما حسینى ماندن مهم تر است ، حسینى بودن زیباست اما زیباتر آن است که حسینى بمانیم و حسینى بمیریم .
( 1 ) A « سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ » ، ( یس ( 36 ) ، آیه 58 ) . ( 2 ) A « هُوَاللَّه الَّذِى لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللَّه عَمَّا یُشْرِکُونَ » ، ( حشر ( 59 ) ، آیه 23 ) . ( 3 ) A « إِنَ اللَّه وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً » ، ( احزاب ( 33 ) ، آیه 56 ) . ( 4 ) A « سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ » ، ( رعد ( 13 ) ، آیه 24 ) . ( 5 ) A « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها . . . » ، ( نور ( 24 ) ، آیه 27 ) . ( 6 ) A « فَإِذا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا عَلى أَنْفُسِکُمْ تَحِیَّهً مِنْ عِنْدِاللَّه مُبارَکَهً طَیِّبَهً » ، ( نور ( 24 ) ، آیه 61 ) . ( 7 ) A « وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّهِ زُمَراً حَتَّى إِذا جاؤُها وَ فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ » ، ( زمر ( 39 ) ، آیه 73 ) . ( 8 ) A « لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَأْثِیماً . إِلاَّ قِیلاً سَلاماً سَلاماً » ، ( واقعه ( 56 ) ، آیه 26 – 25 ) . ( 9 ) « نحن شجره النبوه و محط الرساله و مختلف الملائکه و معادن الحکمه و ینابیع الحکم ، ناصرنا و محبنا ینتظر الرحمه و عدونا و مبغضنا ینتظر السطوه ( اللعنه ) » ، ( نهج البلاغه ، دشتى ، 109 ) . ( 10 ) « مناخ رکاب و مصارع عشاق شهدا ، لایسبقهم من کان قبلهم و لایلحقهم من اَتى بعدهم » ، ( شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحدید ، ج 3 ، ص 171 ) . ( 11 ) A « صِبْغَهَ‌اللَّه وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّه صِبْغَهً » ، ( بقره ( 2 ) ، آیه 138 ) . ( 12 ) « ان الدنیا قد تغیرت و تنکّرت و ادبر معروفها و حتى لم یبق منها الا صبابه کصبابه الانا و . . . الا ترون الحق لا یعمل به والباطل لا یتناهى عنه لیرغب المؤمن فى لقاءاللَّه محقاً فانى لا ارى الموت الا سعاده و الحیوه مع الظالمین الا برما ان الناس عبیدالدنیا و الدین لعق على السنتهم یحوطونه ما درّت معائشهم فاذا محصّوا بالبلاء قل الدیانون » ، ( تحف العقول ، ص 250 ) . ( 13 ) « الناس عبیدالدنیا و الدین لعق على السنتهم » ، ( بحار ، ج 43 ) . ( 14 ) « و اتقرب الى اللَّه ثم الیکم بموالاتکم و موالات ولیکم » . ( 15 ) « لاتدع العمل الصالح و الاجتهاد فى العباده اتکالاً على حب آل محمد ( صلى الله علیه و آله ) و لاتدع حب آل محمد و التسلیم لامرهم اتکالا على العباده فانه لا یقبل احدهما دون آلاخر » ، ( بحارالانوار ، ج 78 ، ص 347 ) . ( 16 ) « واللَّه لو احبنا حجر حشره اللَّه معنا و هل الدین الا الحب » ، ( بحارالانوار ، ج 27 ، ص 95 ) .