معرفی سوره کافرون

سوره کافرون یکی از سوره‌های جزء سی‌ام قرآن کریم است که ۶ آیه دارد و در شهر مکه بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. کافرون هجدهمین سوره‌ای است که بر پیامبر نازل شد، اما در ترتیب قرآنی که هم اکنون در دست ماست صد و نهمین سوره قرآن است. یکی از ویژگی‌های این سوره این است که جزو سوره‌ های چهار قُل است، زیرا ابتدای سوره با واژه “قُل” شروع می‌شود. نام سوره کافرون به دلیل سخنانی است که در این سوره درباره کافران آمده است. خداوند در این سوره شریف از پیامبر (ص) می‌خواهد بدون پنهان کاری برائت و دوری خود از آیین بت پرستی را اعلام کند و جای هیچ شک و شبهه‌ای در مخالفت با این عقاید باقی نگذارد. این سوره در زمانی نازل شد که بعضی از کفار به پیامبر پیشنهاد دادند به صورت نوبتی به دین یکدیگر دربیایند، اما این سوره قاطعانه پاسخ آن‌ها را داد.

محتوا

خداوند در سوره کافرون به پیامبر اکرم (ص) دستور می‌دهد که به صورت کاملاً علنی و شفاف بیان کند که سازشی با آیین بت پرستی ندارد و کافران نمی‌توانند از حضرت محمد (ص) سواستفاده کنند. طبق دستورات خداوند در این سوره، در فرهنگ اسلامی هیچ جایی برای کنار آمدن با آیین‌های باطل و اهداف شیطانی وجود ندارد. اینکه کفار به منظور تمدید تاریخ انقضا عقاید باطلشان از مسلمانان بخواهند به صورت نوبتی عقاید یکدیگر را قبول کنند پیشنهاد پوچ و بی معنایی است و پیامبر اکرم (ص) نیز آنرا نپذیرفت. سوره کافرون امید کفار به تضعیف اسلام را ناامید کرد. پس از این سوره بت پرستان از سازش پیامبر اسلام (ص) با اعتقادات شرک آلودی که داشتند مأیوس شدند.

شان نزول

منظور از شان نزول همان واقعه یا علتی است که سوره‌ای از جانب پروردگار به پیامبر (ص) نازل شده است. در بعضی موارد چندین اتفاق به صورت همزمان موجبات نزول یک آیه یا یک سوره را فراهم کرده‌اند. این وقایع که در علم تفسیرشان نزول نامیده می‌شوند اغلب در کتب روایی و از جانب ائمه اطهار (ص) برای مسلمانان بازگو شده‌اند و هم اکنون با مراجعه به کتب تفسیری معتبر مانند کتاب “المیزان” نوشته علامه طباطبایی می‌توان به شان نزول آیات دسترسی پیدا کرد.

درکتاب شریف “الدر المنثور” اشاره‌ای به شان نزول این سوره شده که طبق نقل قولی معتبر چند تن از کفار (که نام آن‌ها نیز در کتاب ذکر شده است) رسول اکرم (ص) را دیدند و گفتند:‌

«ای محمد بیا خدایانمان را روی هم بریزیم، ما خدای تو را بپرستیم و تو خدایان ما را در نتیجه غائله و کدورت بین ما بر طرف شود، همه در پرستش معبود‌ها مشترک باشیم، و بالاخره یا معبود ما حق است و یا معبود تو، اگر معبود ما حق و صحیح‌تر بود سر تو بی کلاه نمانده، و از عبادت آن‌ها حظی برده‌ای، و اگر معبود تو حق و صحیح‌تر از معبود ما باشد سر ما بی کلاه نمانده، از پرستش او بهره‌مند شده‌ایم. در پاسخ این پیشنهاد خدای تعالی این سوره را نازل کرد که بگو: هان‌ای کفار! من هرگز نمی‌پرستم آنچه را که شما می‌پرستید، تا آخر سوره.»

فضیلت خواندن سوره کافرون

هر سوره از قرآن فضلیتی برای خود دارد که مسلمانان می‌توانند متناسب با نیازهایشان به آن‌ها رجوع کنند و از فضیلت و آثار آن‌ها بهره‌مند شوند. در بیان فضیلت خواندن سوره کافرون روایاتی وارد شده است که چند مورد را ذکر خواهیم کرد.

۱. حفظ ایمان و ایمنی از شرک

در کتاب شریف مجمع البیان آمده است که:

«شخصی به پیامبر اسلام (ص) گفت: به من چیزی بیاموز که هنگام خواب بگویم. پیامبر (ص) سفارش کرد هرگاه می‌خواهی بخوابی، سوره کافرون را بخوان و بخواب که آن مایه ایمنی از شرک است.»

قرائت سوره کافرون به دلیل معانی بلندی که در مقابله با کفر و شرک دارد موجب حفظ ایمان و ایمنی از شرک می‌شود.

۲. سوره کافرون، برابر با یک چهارم قرآن

از امام صادق (ع) روایت شده: «ثواب تلاوت این سوره برابر با تلاوت یک‌ چهارم قرآن است. هر کس سوره کافرون و اخلاص را در نماز‌های واجب خود بخواند خداوند او و پدر و مادر و فرزندانش را می‌آمرزد.»

در روایتی دیگر می‌فرمایند: «در دو رکعت نماز صبح، هر سوره‌ای را که دوست داری بخوان؛ ولی من دوست دارم سوره اخلاص و کافرون را بخوانم.»

این تاکید امام صادق (ص) بر خواندن این سوره در قرآن و اینکه سوره کافرون را معادل یک چهارم قرآن می‌دانسته‌اند نشان از فضیلت بی پایان این سوره مبارکه قرآنی است.

۳. دور کننده شیطان

انسان همواره در خطر به دام افتادن توسط وسوسه‌های شیطانی است. شیطان دشمن قسم خورده انسان است که از هر فرصتی برای فریب آدمی استفاده می‌کند. مؤمنین برای در امان ماندن از شر شیطان فقط می‌توانند به خالق مطلق پناه ببرند. مرحوم طبرسی در کتاب مجمع البیان یکی از خواص سوره کافرون را دور کردن شیطان از قاری سوره بیان کرده‌اند. سوره کافرون سنگری است که هر مسلمانی می‌تواند از شر وسوسه‌های شیطانی به آن پناه ببرد.

متن و ترجمه سوره کافرون

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِیمِ
قُلْ یا أَیهَا الْکافِرُونَ ﴿۱﴾
لَا أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ ﴿۲﴾
وَلَا أَنتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ ﴿۳﴾
وَلَا أَنَا عَابِدٌ مَّا عَبَدتُّمْ ﴿۴﴾
وَلَا أَنتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ ﴿۵﴾
لَکمْ دِینُکمْ وَلِی دِینِ ﴿۶﴾

ترجمه:

به نام خداوند رحمتگر مهربان
بگو: «ای کافران، (۱)
آنچه می‌پرستید، نمی‌پرستم. (۲)
و آنچه می‌پرستم، شما نمی‌پرستید. (۳)
و نه آنچه پرستیدید من می‌پرستم. (۴)
و نه آنچه می‌پرستم شما می‌پرستید. (۵)
دین شما برای خودتان، و دین من برای خودم.» (۶)

منبع: سایت ستاره