یکی از اقشار و گروهای بسیار اثر بخش و مهمی که در به ثمر نشاندن انقلاب اسلامی نقش کلیدی و چشم گیری داشت، جامعه روحانیت مبارز و انقلابی بودند، بدون شک اگر اندکی با تاریخ و شیوه شکل گیری به ثمر نشستن انقلاب شکوهمند اسلامی آشنایی داشته باشیم، اقرار خواهیم کرد که روحانیت مبارز و انقلابی با تلاشی خستگی ناپذیر همچون چراغی نور افزا به روشنگر یو بصیرت افزایی جامعه می پرداختند. آنها در این مسیر با بیان و تبیین مبانی، اصول، اهداف و آرمان های مقدس نظام اسلامی آحاد جامعه را با حققیت و سیرت انقلاب اسلامی آشنا کردند تا اینکه مردم با بصیرت و آگاهی کامل به حمایت و تبعیت از امام خمینی(ره) به پاخیزند و با بهره‌گیری از آموزه‌های قرآنی این چنین بانگ برآورند: «قُلْ هذِهِ سَبیلی‏ أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‏ بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی‏ وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ؛[4] بگو: این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوى خدا دعوت مى‏‌کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!»
 

شاخص‌های کلیدی در سبک زندگی طلبه انقلابی

در سلسله یاداشت‌ها و مقالاتی تاکنون سعی کرده‌ایم سکانس‌هایی از سبک زندگی طلبه مؤمن و انقلابی را به تصویر کشیده و با برشمردن پاره‌ای از خصوصیات اخلاقی و رفتاری ایشان وظیفه این قشر تأثیر گذار در جامعه اسلامی را  مورد توجه و تذکر قرار دهیم.

 
1 ـ امید به آینده و پرهیز از یأس و دلسردی

اولین و مهمترین نکته‌ای که در خصوص وظایف طلبه انقلابی در جامعه اسلامی باید به آن توجه داشت این است که این قشر فرهیخته همانند اسوه و الگویی تأثیر گذار در  جامعه به شمار می‌آیند، از این رو هر گونه رفتار منفی و یا مثبت ایشان خواسته یا ناخواسته اثر خود را بر روی رفتار و افکار آحاد جامعه برجای خواهد گذاشت. یک طلبه مؤمن و انقلابی باید رفتار و افکار او برخواسته از آموزه‌های قرآنی باشد به گونه‌ای که هرگاه کسی از بیرون به زندگی او نگاه کند متوجه آموزه های اسلامی و فرهنگ قرآنی شود، یکی از مهمترین الگو و شاخص‌های قرآنی در سبک زندگی طلبه مؤمن و انقلابی پرهیز از  یأس و ناامیدی و برخوردی از روحیه اعتماد و امید به خدای متعال در دست‌یابی به اهداف آرمانی و قرآنی است. «وَ لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ؛[2] و از رحمت خدا مأیوس نشوید؛ که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس مى ‏شوند!»
 یکی از موانع خطرناک و آفت‌های خانمان سوز سبک زندگی انقلابی گرفتار شدن در دام و بلای تحجر و خشک مغزی است، در واقع رویه و رویکرد تحجرگرایی نوعی رفتار افراطی است که از خواهش و رهنمودهای عقلانی و مدبرانه فاصله هزار فرسخی دارد.

کلام رهبر انقلابی

مقام معظم رهبری به عنوان طلبه و روحانی تراز انقلابی نه تنها خود همواره مصداق روش خوشبینی مدبرانه و هوشمندانه بوده در سیره مدیریتی خود همواره سعی داشته است با بیان حقایق مانع ایجاد یأس و ترس و ناامیدی در آحاد جامعه شود، ایشان در رهنمودی مهربانانه این چنین بیان داشته اند: «روح خوشبینی و امیدتان را نسبت به آینده از دست ندهید، بلکه بدانید که این خوشبینی و امید بجاست، …چرا به آینده امیدوار نباشیم؟ یک ملت با شجاعت، با شهامت، نیرومند، متحد، اهل کار، خوش فکر، و با استعداد، ساکن بر سرزمینی سرشار از برکات الهی، چرا به آینده امیدوار و خوش بین نباشد؟! اگر بنا بود کسی بدبین و نا امید باشد،آن روزها باید بدبین و ناامید می‌بود».[3]

 
2 ـ پرهیز از تفرقه و اختلاف افکنی

از جمله خصوصیات و ویژگی‌های سبک زندگی طلبه‌ی مؤمن و انقلابی دعوت آحاد جامعه به همبستگی، اتحاد و یکپارچگی است، ولی با این وجود در عرصه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی هستند افرادی که یا به واسطه عدم شناخت وظیفه و رسالت قرآنی خود در جامعه[4] با چهره و نقاب انقلابی گری سخنان و رفتارهای آنها نه تنها زمینه این اتحاد و همبستگی عمومی را در جامعه فراهم نمی‌کند، بلکه با تخریب و رفتارهای غیر هوشمندانه زمینه دو قطبی سازی آحاد جامعه را در کشور و جامعه اسلامی فراهم می کنند، شاید بهترین عکس العمل در برابر این دسته افرادی که بدون توجه به تبعات و عواقب شوم تفرقه و چند قطبی سازی در جامعه کار می‌کنند، این آیه و رهنمود قرآنی باشد: «وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ کانَ أَمْرُهُ فُرُطاً؛[5] و از کسانى که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن! همانها که از هواى نفس پیروى کردند، و کارهایشان افراطى است».
 

رهنمود رهبر انقلابی

مقام معظم رهبری در مدیریت راهبردی خود به خوبی نشان داده است که اعتقاد راسخ به حفظ و وحدت و همبستگی داشته از این رو در سیره مدیریتی خود هرگونه رفتار تفرقه آمیز و تنشزا را در جامعه بر نتافته و با جدیت و قاطعیت با آن برخورد می‌کنند، ایشان با بهره گیری از رهنمودهای قرآنی هیچ‌گاه  اجازه ندادند افراد و یا گروهایی به خاطر سلایق و خواست‌های شخصی بذر تفرقه و جدایی را در جامعه بکارند، ایشان در عبارتی زیبا و رهنمود بخش این چنین بیان داشته‌اند: «وحدت کلمه، رمز پیروزی ملت ایران در مراحل مختلف بوده و امروز نیز مهمترین وسیله ی ما برای مقابله با تحریک‌ها و توطئه هاست».[6]

 
3 ـ پرهیز از افتادن در تحجر و انفعال

یکی از موانع خطرناک و آفت‌های خانمان سوز سبک زندگی انقلابی گرفتار شدن در دام و بلای تحجر و خشک مغزی است، در واقع رویه و رویکرد تحجرگرایی نوعی رفتار افراطی است که از خواهش و رهنمودهای عقلانی و مدبرانه فاصله هزار فرسخی دارد، از طرفی بلای بسیار مهلک انفعال وجود دارد که در واقع ریشه در خودباختگی و عدم عزّت و اقتدار دارد، این رویه نیز بی شباهت به تفریط، عقب نشینی، کوتاهی و تساهل و تسامح در اصول، مبانی، ارزش‌ها و آرمان های اسلامی نیست. باری به هر جهت دو طرف این موضوع بسیار خطرناک و آسیب‌زا ست از این رو یک طلبه مجاهد و انقلابی باید با فاصله گرفتن از جمود عقلی و همچنین با فاصله گرفتن از روحیه انفعال گری حضوری هوشمندانه، مدبّرانه و شجاعانه در عرصه فعالیت های سیاسی، فرهنگی  اجتماعی داشته باشد.
 
مقام معظم رهبری در شرح و تبیین این شاخص زندگی دینی و انقلابی این چنین بیان داشته اند: «متأسفانه یک عده ای اصولگرایی را با تحجر اشتباه گرفته و خیال کرده اند که اصول گرایی یعنی تحجر! این در حالی است که اصولگرایی به معنای تحجر نیست، اصولگرایی یعنی اصول مستدل و منطقی را قبول داشتن و به آنها پایبند بودن و رفتار خود را با آن اصول  تطبیق دادن مثل شاخص هایی که انسان را در یک جاده هدایت می کند. «إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون‏».[7] این استقامت کردن اصول گرایی است، معنای تحجر این است که هر آنچه که به عنوان یک باور در ذهن انسان وارد شده بدون اینکه پایه های استدلالی و استناد محکمی داشته باشد بی دلیل و متعصبانه مورد دفاع قرار گیرد.[8] «إِذْ جَعَلَ الَّذینَ کَفَرُوا فی‏ قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّة؛[9] (به خاطر بیاورید) هنگامى را که کافران در دل‌هاى خود خشم و نخوت جاهلیّت داشتند».
 
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره یوسف، آیه 108.
[2]. سوره یوسف، آیه 87.
[3]. بیانات رهبری، در خطبه نماز جمعه تهران، 68/07/28.
[4]. سوره مبارکه آل عمران، آیه 105. «وَ لا تَکُونُوا کَالَّذینَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَیِّناتُ وَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیمٌ؛ و مانند کسانى نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند؛ (آن هم) پس از آنکه نشانه‌‏هاى روشن (پروردگار) به آنان رسید! و آنها عذاب عظیمى دارند».
[5]. سوره کهف، آیه 28.
[6]. پیام رهبری به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره)، 69/03/10.
[7]. سوره مبارکه احقاف، آیه 13.
[8]. بیانات رهبری در دیدار با جمعی از اعضای انجمن قلم، 81/11/08.
[9]. سوره فتح، آیه 26.