ولادت‏
 

علامه فقيه و دانشمند متتبع، آيت الله سيد مرتضى بن محمد بن محمد باقر بن حسين حسينى فيروزآبادى، از علماى بزرگ حوزه علميّه نجف و قم در ربيع الأول سال 1329 هجرى قمرى در نجف اشرف ديده به جهان گشود.
او در دامان خانواده‏اى اهل علم و تقوى پرورش يافت و از تربيت پدرى شريف و عالم بهره‏مند گشت. آثار نجابت و بزرگوارى از همان دوران كودكى در چهره او نمايان بود.

خاندان‏
 

نسب شريف ايشان به سيد الساجدين امام زين العابدين عليه السلام مى‏رسد. پدر فقيه و دانشمند ايشان آيت الله سيد محمد فيروزآبادى از بزرگان فقهاى نجف اشرف و از مراجع تقليد شيعه بود. وى از مقام و منزلت علمى والايى در حوزه علميّه نجف اشرف برخوردار بود.
از تأليفات ايشان مى‏توان به كتاب« أصول الفقه»،« إزاحة الشكوك في حكم اللباس المشكوك» و« مناسك الحج و العمرة» اشاره نمود. او در سال 1345 هجرى قمرى درگذشت.

تحصيلات‏
 

سيد مرتضى فيروزآبادى از كودكى علاقه فراوانى به فراگيرى علم و دانش داشت. هنگام درس از ديگران سبقت مى‏گرفت و از آرامش خاصى برخوردار بود. او پس از آنكه خواندن و نوشتن را در مكتب خانه‏هاى عمومى فرا گرفت، در حوزه علميّه نجف به فراگيرى علوم اسلامى پرداخت. وى علوم ادبيات و بخش مهمى از علم اصول و فقه، فلسفه الهى و علم كلام را نزد اساتيد فاضل آن حوزه فرا گرفت.
او ميان هم رتبه‏هاى خود به پشتكار و علاقه فراوان به فراگيرى علم و معرفت مشهور بود.
وى پس از اتمام رسائل و مكاسب و كفايه خود را براى شركت در جلسات درس خارج مهيا ساخت. در علم اصول در درس خارج حضرت آيت الله حاج ميرزا على ايروانى و آيت الله شيخ ميرزا ابو الحسن مشكينى صاحب« حاشيه كفايه» شركت كرد و در علم فقه در درس آيت الله العظمى سيد ابو الحسن اصفهانى و آيت الله العظمى شيخ كاظم شيرازى حاضر شد.

تدريس‏
 

حضرت آيت الله فيروزآبادى پس از گذراندن سطوح عالى حوزه به تدريس در حوزه علميّه نجف اشتغال يافت.
او مطالب علمى و دقيق و مباحث ارزشمندى را در خلال تدريس بيان مى‏فرمود.
ايشان بيش از 6 دوره كفاية الأصول آخوند خراسانى را درس داد و ديگر كتب سطح را هر يك چندين بار تدريس فرمود.
وى خارج كفايه را براى برخى از شاگردان برگزيده خود به صورت خصوصى درس مى‏داد. طلاب جوان شوق و اشتياق فراوانى به درس او داشتند، چرا كه او از بيانى روان و تعبيراتى رسا و سعه صدرى فراوان برخوردار بود.

هجرت به قم‏
 

در سال 1391 هجرى قمرى بر اثر فشار و اذيت و آزار حكومت حزب بعث عراق وى مجبور به ترك وطن و هجرت به شهر مقدس قم گرديد، اما شمع فروزان علم و دانش او در حوزه علميّه قم نيز درخشيدن گرفت و طلاب اين حوزه را پروانه وار به دور خود جمع نمود. او در اين حوزه درس خارج فقهى را آغاز نموده و از خرمن علم و دانش خود طلاب اين حوزه را نيز بهره‏مند ساخت.

مقام علمى‏
 

از ويژگيهاى مجالس علمى و درسهاى ايشان، بيان رسا و نزديك به ذهن شاگردان بود. وى در انتخاب مقدمات مسائل مورد بحث و ترتيب و چينش نتايج مطلوب، بسيار توانا بود و لذا درسهاى وى بسيار آسان و قابل درك بود و در جلسات درسهاى اصول و فقه ايشان بسيارى از طلاب فاضل و محققين علوم و معارف اسلامى شركت مى‏كردند.
وى مسائل علمى عميق را به سبكى آسان و ساده بيان مى‏كرد، به شكلى كه هيچ مشكل و نكته مبهمى در آن باقى نمى‏ماند و جويندگان و تشنه‏گان آب زلال معرفت را سيراب مى‏ساخت.

فضايل اخلاقى‏
 

سيد مرتضى فيروزآبادى از فضايل اخلاقى والايى برخوردار بود. وى بسيار خوش اخلاق، خوش سخن و شيرين گفتار بود. همنشينى با او لذت بخش و مجالس او مملو از موضوعات گوناگون و برجسته علمى و قضاياى تاريخى تازه و داستانهاى اجتماعى لطيف بود كه شنونده را مشتاق شنيدن آن مى‏كرد.
علاوه بر آنكه ايشان در شنيدن سؤالات شاگردان و پاسخ به آنها و مراعات حال شنونده بسيار مهربان بودند.

تأليفات‏
 

از ويژگيهاى آثار ارزشمند ايشان دقت فراوان و تحقيق در مصادر مهم و گوناگون است، چنان كه تأليفات فقهى و اصولى ايشان از مباحثى ژرف و سبكى ساده و روان برخوردار است و اين ويژگى حكايت از ذوق فراوان و استعداد سرشار ايشان در انتخاب و ارائه و ترتيب مباحث دارد.
به خاطر همين ويژگيها تأليفات ايشان مورد استقبال و عنايت طلاب و علماى بزرگ حوزه قرار گرفته است و در اينجا به برخى از آثار ايشان اشاره مى‏شود:
1- عناية الأصول في شرح كفاية الأصول، اين كتاب در شرح كفايه آخوند خراسانى است و شرحى مهم و مقبول مى‏باشد. اين كتاب در شش جلد است و بارها در نجف اشرف، تهران، قم و بيروت به چاپ رسيده است.
2- فضائل الخمسة من الصحاح الست و غيرها من الكتب المعتبرة
اين كتاب در 3 جلد است و در نجف اشرف، تهران و بيروت چندين بار به چاپ رسيده است.
3- السبعة من السلف، در يك جلد است و در بيروت و قم به چاپ رسيده است.
4- منتخب المسائل، در مسائل فقهى و فروع احكام است و در قم به چاپ رسيده است.
5- خلاصة الجواهر، اين كتاب شرحى استدلالى و بزرگ بر كتاب منتخب المسائل است. كتاب الطهارة آن در سه جلد، در قم به چاپ رسيده است.
6- الفروع المهمة في أحكام الأئمة، كتابى است در فقه استدلالى و بسيار مفصل است و تنها كتاب الطهارة آن در 3 جلد بزرگ است.
و آثار گران بهاى ديگرى اعم از تعليقه و شرح كه بر ديگر كتابهاى درسى حوزه و يا در ديگر موضوعات نگاشته است.

وفات‏
 

اين عالم انديشمند، پس از عمرى تأليف و تحقيق و تدريس و خدمت به علوم و معارف آل محمد صلوات الله عليهم در سال 1410 هجرى قمرى در شهر مقدس قم ديده از جهان فرو بست و به ديار دوست شتافت. ali20reza نام کاربری :