شبي که حضرت علي ـ عليه السلام ـ در بستر پيامبر خوابيدند اگر بگوييم که حضرت علم لدني (غيب) داشتند مي دانستند شهيد نمي شوند و ارزش کار پايين مي آيد. و نمي توان گفت حضرت علم غيب نداشتند چون غير ممکن است. شبهه را برايم رفع کنيد.

سوال مورد نظر را با تبيين و توضيح دو نکته پي مي گيريم:
 الف: شجاعت، ايثار، فداکاري، و از جان گذشتن و ديگر کارهاي از اين قبيل در صورتي که با انگيزه درست و در راستاي اهداف بلند انساني و اسلامي انجام گردد ارزش و کمال محسوب مي شود و در تحقق اين افعال از افراد، علم و آگاهي از عاقبت و سرانجام آن شرط نيست به طور مثال شجاعت براي آدمي شجاع ارزش محسوب مي شود و همگان او را به خاطر شجاعتش مي ستايند و لزومي ندارد که حتماً شجاعت او و کارهاي شجاعانه اش او را در معرض کشتن قرار بدهد و آگاهي داشتن او از اين خطر در تحقق اين وصف ضرورت داشته باشد. و يا کسي که در راه خدا انفاق مي کند ارزش و ثواب دارد و هيچ لزومي ندارد که فرد انفاق کننده حتماً آگاهي داشته باشد که ممکن است در اثر انفاق تنگ دست گرديده و در مشقت مي افتد. و هم چنين جهاد و مبارزه و جانبازي در راه خدا و ارزش هاي انساني از ارزشمند ترين کارها و داراي ثواب هاي بزرگ مي باشد و لازم نيست که شخص مجاهد و مبارز و جانباز هنگام جهاد و فداکاري بدانند که کشته مي شوند و يا کشته نمي شوند. زيرا آن چه مهم است کاري است و جهاد و مبارزه و فداکاري است که بر اساس وظيفه اسلامي انساني انجام مي دهند، آگاهي داشتن از سرانجام جهاد و فداکاري خارج از محدوده تکليف و وظيفه مجاهد و مبارز بوده و مقوله ديگر محسوب مي گردد.
 در خصوص کاري که امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ در ليلة المبيت بر عهده داشت و به جاي پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و در بستر آن حضرت خوابيد نيز چنين است و نفس فداکاري و کار شجاعانه که علي ـ عليه السلام ـ انجام داده و براي حفظ وجود مقدس رسول گرامي اسلام و در راستاي تحقق آرمان هاي والاي آن حضرت با تمام وجودش خود را سپر حوادث و خطرات تهاجم کفار قريش قرار داد ارزش والايي محسوب مي گردد و لزومي ندارد که حتماً آن حضرت علم و آگاهي به کشته شدن و يا کشته نشدن داشته باشد و لذا چنين کاري از هر کسي غير از امير المؤمنين هم صادر مي گرديد ارزش و کمال براي او محسوب مي شد ولو از افراد عادي و ديگر مسلمانان.
ب:اگر آن گونه که در سؤال مطرح گرديده است که امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ داراي علم لدني بوده و مي توانسته است از عاقبت و سرانجام کارش در آن شب اطلاع داشته باشد، اين نکته را نبايد فراموش کنيم که اولاً امام ـ عليه السلام ـ کارهاي شخصي و عادي و اجتماعي اش را در شرايط عادي وظيفه دارد، به شکل عادي و مثل ساير اقشار جامعه اسلامي سپري نمايد و از اسباب غير عادي و طرق و راه هاي غير متعارف استفاده ننمايد. و ثانياً بر اساس رواياتي معتبر امام معصوم ـ عليه السلام ـ هرگاه اراده کند و بخواهد بداند ميداند و در غير اين صورت حالات عادي داشته و مثل ساير افراد مي باشد.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: «براستي امام هرگاه بداند مي تواند»[1] و نيز فرمود: «هرگاه امام بخواهد بداند به وي اعلام مي شود.»[2] و هم چنين فرمود: «هرگاه امام بخواهد که چيزي را بداند خدا آنرا به وي اعلام مي کند»[3] و لذا با چنين فرضي هم دليلي نداريم که امير المؤمنين در شرايط عادي نبوده و از طريق علم غيبي لدني به سرانجام کارش آگاه بوده است که کشته نمي شود زيرا ائمه فقط در شرايط خاص و استثنائي از خصايص و ويژگي هاي مقام ولايت تکويني اش بهره مي گرفته است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
اصول کافي، ج2، ترجمه و شرح آيت الله محمد باقر کمره
امامت آيت الله مکارم شيرازي
جاذبه و دافعه علي ـ عليه السلام ـ اثر شهيد علامه مطهري .
 
پي نوشت ها:
[1] . اصول کافي، ج2، ص 297ـ 298.
[2] . همان.
[3] . همان.