شکایت از علما

همچنان که علما در صورتی که در بین مردم و در اختیار آنان باشد، و مردم از آنها استفاده نکنند از مردم شکایت می کنند. اگر عالمی نیز دست مردم را نگیرد و زمینه هدایت آنها را فراهم نکند می توانند در روز قیامت شکایت کنند، چرا که مردم با ایجاد حوزه و دانشگاه و آماده نمودن زمینه رشد علما بر آنان حق پیدا می کنند و آن حق این است که علوم خویش را در اختیار مردم قرار دهند و آنها را هدایت نمایند. اگر از این امر خودداری کنند، می توانند مردم از آنها شکایت نمایند. علی(ع) فرمود: « خداوند جاهل را بر مؤاخذه نمی کند مگر اینکه اهل را بر تعلیم ندادنش موأخذه نماید.»(منتخب میزان الحکمه، ری شهری، قم،‌ دارالحدیث، ص365، ح4499) امام صادق(ع) فرمود: « هر چیزی زکاتی دارد و زکات علم این است به اهلش تعلیم دهی.»(همان، ح4502) اگر این وظیفه را عالم انجام ندهد، مردم حق شکایت دادند. امام سجاد(ع) می فرماید: « و اما حق رعیت تو در دانش (رعایای مملکت علم و دانش آموزان تو) این است که بدانی خدا با دانشی که به تو داده و گنجینه حکمتی که به تو سپرده تو را(سرپرست و خزانه داری) بر آنان قرار داده است و اگر در این سرپرستی که خدایت داده نیک از عهده بر آیی و برای ایشان چون گنجور مهربانی باشی که خیرخواه مولای خود در بین بندگان اوست و (خزانه دار) بردبار خدا خواهی باشی که چون نیازمندی بیند از اموالی که در اختیار اوست به وی دهد سرپرستی راستین و (خادمی) امین هستی و گرنه به او خائن و به خلقش ظالمی و دستخوش سلب(نعمت) او و غلبه وی(بر خودت) گشته ای و از ظالم و خائن می شود در قیامت شکایت کرد.(همان، ص366، ح4516، تحف العقول، علی بن شعبه، ص255-272) .