هنرهای دستی

هنرهای دستی تمام آن هنرهایی است که انسان در طول تاریخ حیات خود با دست می ساخته است. به روزگاران بسیار قدیم برمی گردیم، زمانی که اولین ماوای انسان ها روستاهای اولیه بود. انسان اولیه همواره به دنبال یک سرپناه و به دنبال ساخت و کشف آنچه مورد نیازش بوده، می رفته است. بدیهی است که لوازم و وسایل دست ساز را همین انسان ها ساخته اند. انسان از زمانی که یکجانشین شد شروع به ساخت فرآورده های زیادی کرده است. بسیاری از این فرآورده را چنان ظریف و زیبا ساخته که می توان به جرات آغاز هنرهای دستی را به این دوره از تاریخ نسبت داد. انسان همواره از زمان پیدایش خود به دنبال ارزش های زیبایی شناسی بوده است. از آن زمان با پیشرفت بشریت و تمدن، هنرهای دستی یا صنایع دستی نیز پیشرفت کرده است آنگونه که امروزه می بینیم. هر نقطه  منطقه ای صنایع و هنرهای دستی مخصوص به خود را دارد. 

هنرهای دستی یعنی چه

هنرهای دستی امروزه به بخش بسیار مهمی از محصولات کشورها تبدیل شده است. همانطور که بهترین تورهای ماهیگیری را در ونیز ایتالیا، بهترین ظروف مسی را در زنجان و بهترین گیوه های کردی را در هورامان می توان پیدا کرد. نکته ای که در مورد هنرهای دستی بسیار مهم است این است که علاوه بر اینکه از جنبه های زیبایی شناسی برخوردار هستند، در کنار این در زندگی روزانه نیز قابل استفاده هستند. این زیباترین نوع کاربردی شدن هنر در زندگی انسان هاست. شما یک تابلو نقاشی را میخرید و به دیوار می زنید. نقاشی یک هنر بصری است و باید به آن نگاه کرد و از آن لذت برد، در حالی که جام های سفالین، حصیرهای چوبی بافته شده توسط دست را در زندگی روزمره می توانید بکار ببرید. هرچند امروزه می توان از هنرهای دستی بعنوان مجسمه ها و المان های هنری نیز در تزیینات استفاده کرد. 
 

هنرهای دستی در ایران

به جرات می توان گفت، هنرهای دستی در ایران، اصلی ترین نوع هنر در تاریخ و تمدن ایران به حساب می آیند. هنرهای دستی در ایران یکی از اصلی ترین قطب های این هنر در کل دنیا به حساب می آید. 
 

انواع هنرهای دستی در ایران

1- بافته های داری
2- دست بافته های دستگاهی
3- رودوزی های سنتی
4- هنرهای فلزی
5- میناسازی
6- سفالگری
7- آبگینه
8- هنرهای مرتبط با چوب
9- هنرهای مرتبط با سنگ
10- نگارگری
11- چاپ های سنتی
12- حصیربافی
13- رنگ سازی سنتی
14- نمدمالی
15- پوستین دوزی
16- آثار چرمی و رنگرزی سنتی
17- هنرهای دستی در ظروف

علاوه بر موارد بالا دسته بندی های بسیار دیگری در هنرهای دستی ایران وجود دارد اما این دسته بندی از رشته ای اصلی به حساب می آیند. صنایع دستی یا همان هنرهای دستی در داخل کشور طرفداران بسیاری دارند. به طوریکه، اگرچه هزینه های تهیه آنها زیادتر از اجناس مشابه است اما حس و روحیه ی هنری آنها مختص به خودشان است. در میان هنرهای دستی پرطرفدار در ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- فرش های دستباف و گلیم
2- ظروف شیشه ای و مسی
3- سفال و سرامیک
4- صنایع دستی مرتبط با چوب
5- زیورآلات
8- قلاب دوزی
9- سرمه دوزی 
10- سوزن دوزی بلوچ

همه چیز در مورد هنرهای دستی

آنچه با دستان انسان ها ساخته می شود و بخشی از هویت و گذشته ی آنها شده است را هنرهای دستی می نامند. هنرهای دستی را بخشی از هنرهای سنتی می دانند که روح متعالی هنر را در خود ایجاد کرده و در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها وارد می کند. دقت داشته باشید، بسیار مهم است، هنرهای دستی کاملا توسط دست و یا دست و ابزار ساخته می شوند و این تفاوت فاحش این هنر با دیگر ساخته های مکانیکی و مشابه است. صنایع دستی را می توان به تعداد نامحدود تولید کرد. هنرهای دستی از مصالح و مواد اولیه ی بومی و طبیعی استفاده می کند. برای همین است که هر هنر دستی را مختص به منطقه ای خاص خواهید یافت. 
 

صنایع دستی یا هنرهای دستی؟

بهتر است همین الان بگوییم هنرهای دستی شاید گزینه ی مناسب تری برای این هنرها باشد. صنایع را بهتر است به آنچه به صورت مکانیکی و انبوه تولید می شود لقب داد. هنرهای دستی آنقدر مهم و با ارزش شده است که در موزه ها وگالری ها به نمایش درمی آیند. در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی نیز به صورت رشته ی دانشگاهی درآمده است. 

سفالگری را در نظر بگیرید. شاید سفال های لالجین را شنیده باشید چرا که این شهر را تحت عنوان پایتخت سفال جهان می دانند. ظروف گلی و سفالی از روزگاران بسیار دور در میان انسان ها وجود داشته است. بعدها چرخ سفالگری اختراع شد و این به منزله ی یک تحول شگرف در هنر سفالگری به حساب می آمد. به طوریکه با مرور زمان ظرف های بهتر، شیک تر، زیباتر و بادوام تر بوجود آمدند. اینگونه هنر سفالگری به حد اعلی خود می رسد. هنر نقاشی و مینیاتور ایرانی نیز بر روی این ظرف ها به اجرا در می آید و ارزش آن را دو چندان می کند. 
 

چرا هنرهای دستی

شاید اگر در تاریخ سفر کنیم و به گذشته برگردیم، ارتباط نزدیکی میان پیدایش اولین تمدن ها با یکجانشین شدن انسان ها و پیدایش هنرهای دستی پیدا کنیم. یکجا نشین شدن و شروع کردن کشاورزی شروعی بود که انسان به زندگی خود توجه بیشتر کند و دست به کار تولید هنر بزند. به طوریکه بخواهد آنچه که در ذهن دارد را بسازد و از آن استفاده و بهره ی خاص ببرد. 
 

خرید هنرهای دستی

این روزها در قالب نمایشگاههای ملی و بین المللی، آثار دست ساز و هنرهای دستی به نمایش عموم در می آید. حتی فروشگاههای آنلاین نیز وجود دارند که در سطح جهانی کار خرید و فروش هنرهای دستی را انجام می دهند. تکنولوژی و صنعت ماشینی تمام زندگی انسان مدرن را در برگرفته است. برای همین هنرهای دستی و ساخته شده با دست ارزش دوچندان دارند. جواهرآلات دست ساز، کیف های دست ساز تا ماشین ها و ساعت های دست ساز، هم از نظر قیمت هم از نظر محبوبیت بسیار سرتر از موارد مشابه صنعتی هستند. تفاوت این دو آیا به جز دمیده شدن روح هنر در آثار دستی است؟ 
 

آیا میان تولید انبوه کیف های پلاستیکی و درست کردن یک کیف دست ساز چرمی که ماهها طول می کشد، تفاوتی نیست؟ هنرمندان و علاقمندان به صنایع دستی در پی این هستند که بتوانند هنر خود را به بهترین شیوه به جهان معرفی کنند. همانند دیگر شاخه های هنر اعم از موسیقی و نقاشی و غیره، هنرهای دستی نیز در بطن خود با تخیل و خلاقیت برجاست. تخیل و خلاقیت بالا در ایده پردازی و ظرافت بالا در ساخت سبب می شود اثر هنری دستی ارزش و بهای صدچندان داشته باشد. ما به کالاهایی که با دست ساخته شده اند بهای بیشتری می دهیم چرا که ارتباط بهتری با آنها برقرار می کنیم. این اصلی ترین قسمت ماجراست. 

منبع: آمازون