عبدالله بن مسعود و بیعت با عثمان

البته بیعت نمودن عبدالله بن مسعود با عثمان دلیل بر این نیست که از امام علی (علیه السلام) برگردد و از آن به بعد برای همیشه با امام علی (علیه السلام )دشمن شود .در دوره خلافت خلفا بیشتر کسانی از صحابه پیامبر بودند و با خلافت آنها مخالف بودند با تهدید و ارعاب و به زور شمشیر از آنها بیعت می گرفتند به همین خاطر بیشتر اصحاب پیامبر و یاران امام علی (علیه السلام) به دلخواه خود با خلفای راشیدن بیعت نکردند بلکه برای حفظ جان و مجموعه ای از مصالح مسلمانان ناچار به بیعت بودند نه بیعتی که از روی میل و اراده خودشان باشد، و لی با این حال هرگز از مخالفت با آنها کوتاهی نکردند و هر جا که می دیدند خلفا بر خلاف سیره پیامبر (ص) عمل می کنند دست به مخالفت می زدند و همین مخالفت آنها بود که در زمان عثمان بیشتر آنها مورد اذیت و آزار قرار می گرفتند واز شهر و دیار و محل زندگی خود تبعید می شدند، مثلا همین ابوذر که به ربذه تبعید شد و در همانجا به سختی زندگی کرد و بالاخره از دنیا رفت ،و یا خود همین عبدالله بن مسعود که قبل از این بیان نمودیم بخاطر ناحق شدن بیت المال از ناحیه ولید از کوفه تبعید و به دستور خلیفه مورد ضرب و شتم قرار گرفت و همین امر باعث شد که بعدها از دنیا برود .
از همه اینها بالاتر خود امام علی (علیه السلام) که صبر پیشه نمودند و جامه خلافت را رها کردند صبری که جوانان را پیر و پیروان را فرسوده می کرد، بی تردید صبر امام علی (علیه السلام) بزرگترین هدیه برای خلفا بود بخاطر این که خلافت از همان ابتدا حق امام (علیه السلام )بود نه کسی دیگر اما این صبر که بیشتر به خاطر مصلحت مسلمین بود به معنای واقعی بیت نبود زیرا بنا بر نظر بیشتر مورخان شیعه و سنی تا زمانی که فاطمه (سلام الله علیها) زنده بودند علی (علیه السلام) با ابوبکر بیعت نکرد (1) اما چون علی (علیه السلام) خود را وقف اسلام کرد همواره به فکر اصلاح امور مسلمانان بود می فرمود : تا زمانی که ستم بر شخص من است و کار مسلمانان بر محور و مدار خویش می چرخد و ظلم و ستمی بر دیگر مسلمانان نیست مخالفتی نمی کنم (2)
بنابراین از هرگونه هدایت و خیرخواهی برای سامان بخشیدن به امور مسلمانان دریغ نمی ورزید و با آنکه با برخی نظرات و اعمال خلفا موافق نبود ولی هرگز علم مخالفت با آنها را نیفزاشت و اقدام به تحریک دیگران نکرد .
رفتار علی( علیه السلام) و صبر او در دوران خلفا آنچنان زیبا و کریمانه است که می توان گفت : یگانگی شخصیت علی (علیه السلام) را نباید فقط در صحنه های نبرد علم و تقوی جست و جو کرد بلکه عظمت مولای متقیان در میدان صبر25 ساله اش آشکار تر و خیره کننده تر است ،جز این مطالبی که بیان نمودم حتی امام (علیه السلام) از شرکت از یاران و پیروان خود در نبردها و فتوحاتی که به دستور خلفا انجام می گرفت جلوگیری نمی کرد .
حضور آنان افزون بر آن که مایه دلگرمی سپاهیان بود از رخ دادن بسیاری از رفتارهای غیر اسلامی سربازان جلوگیری می کرد ،پس در نتیجه بیعت نمودن عبدالله بن مسعود با عثمان دلیل بر پذیرفتن خلافت ایشان نمی باشد .
در جواب قسمت دوم سوال شما که آیا صحت دارد که او بعد از شهادت رسول اکرم (ص) دیگر با امام علی (علیه السلام) نماند ؟ باید این گونه پاسخ داد که طبق گفته علامه تستری در کتاب قاموس الرجال خویش جلد 6 این مطلب صحت ندارد و دلایلی آورده است که ما چند دلیل را در اینجا بیان می کنیم :
اولا: این که عبدالله بن مسعود به امامت دوازده امام بعد از پیامبر معتقد بود و اینکه ایشان خلافت ابوبکر را غصبی می دانست .
ثانیا: امام علی( علیه السلام) او را تایدی و مورد لطف خود قرار می داد و از کسانی بود که شاهد نماز خواندن امام علی (علیه السلام) بر جنازه پاک فاطمه زهرا (س) بود .
ثالثا: اینکه بر جنازه ابوذر نماز خواند که بخاطر همین امر هم عثمان او را مورد اذیت وآزار قرار داد .
رابعا: این که پیامبر او را از مومنین خطاب نموده است.
و در نهایت برای شما آرزوی موفقیت مینمایم و امیدوارم که در تمام مراحل مختلف زندگی موفق و پیروز باشید .
منابع:
1- انساب الاشراف ،ج2،ص77.
2- نهج البلاغه ،خطبه 74.
3- قاموس الرجال ،علامه تستری ،جلد 6.
4- پس از غروب،مولف یوسف غارامی،ص 290.
5- امر الافیه عصر خلافه راشد ،مولف ، محمد علی آل خلیفه ،ص 41.
1- تاریخ خلفاء ،رسول جعفریان .
2- تاریخ اسلام ،علامه شهید مرتضی مطهری .
3- ترجمه تاریخ طبری ،جلد6، مترجم ابوالقاسم پاینده .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی